انسان به تنهایی قادر نیست که بر جوانب یک موضوع، مسلّط شود و اطلاعات لازم را به دست آورد، از این‌رو به مشورت و مشاور نیاز دارد تا او را در این مسیر کمک کنند.

خداترسیِ همسر و هراس او از نزدیک شدن به هر گونه مشروبات الکلی و پرهیز از مسکرات، یکی از ملاک‌هایی است که می‌توان میزان دین‌داری او را سنجید. هر کس که دین و ایمان معمولی هم داشته باشد باید از مشروبات الکلی بپرهیزد و آن را «گناه كبیره» بداند.

توافق اخلاقیِ زن و مرد در ایجاد و تداوم سلامت و آرامشِ زندگی و تربیت فرزندان صالح بسیار مهم است. اما اگر یکی از آن‌ها یا هر دو، بداخلاق باشند زندگی ناگواری خواهند داشت که سرانجام آن یا طلاق است و یا بودن در جهنم سوزانِ بداخلاقی.

اصل ازدواج و تشکیل خانواده برای پسران و دختران ضرورت دارد، دقت در انتخاب همسرِ مناسب هم، امری ضروری است و دقت‌های ویژه‌ای را می‌طلبد، زیرا همین دقت‌های اولیه است که خوش‌بختی‌های زندگی آینده را رقم می‌زند. همیشه بزرگ‌ترین دغدغه‌ی دختران و پسران، پیدا کردن همسر دل‌خواه است.

آمار ازدواج، بسیار کم شده و آمار طلاق بالا رفته، سقط جنین آزاد شده و تعداد حرام‌زاده‌ها در حال ازدیاد است. همجنس بازی، عملی رسمی است و حتی اجازه داده می‌شود که دو همجنس، زندگیِ مشترک تشکیل دهند. در یک کلام، بنیاد خانواده‌ی طبیعی و سنتی، متزلزل شده است.

از دانستنی‌های زناشویی که رکن اصلی، برای تحکیم و تداوم و خوشبختی زندگی مشترک زن و شوهر است، «تعاون و همکاری» آن‌هاست.

از پیامبر(ص) نقل شده که فرمود: هرگاه زن در حال حیض باشد، با او مواقعه نکنید که اگر چنان کنید و فرزندی تکوین گردد و آن فرزند به بیماری جذام و برص مبتلا شود، کسی جز خود را ملامت نکنید.

ازدواج، دارای آداب و برنامه‌های واجب، مستحب، مكروه و حرام است که دانستن و رعایت آن‌ها برای برقراری صحیح ازدواج و آثار مفید آن لازم است. این آداب و برنامه‌ها از جهت مکان و زمان و شرایط، گوناگون است.

در اسلام بسیار سفارش شده که اگر اموری موجب اختلاف و ناسازگاری بین زن و شوهر شد، افرادی با پادرمیانی بین آن‌ها را اصلاح کنند.

مسئله سازگاری زن و شوهر با یکدیگر، مهم‌ترین مسئله زناشویی است. هیچ‌ چیزی در دنیا مانند ناسازگاری زن و شوهر، و طلاق و جدایی، کام انسان‌ها را تلخ نکرده است و پیامدهای شوم آن نیز بر کسی پوشیده نیست.

اگر همسران نسبت به همدیگر بی‌اعتنا باشند و صمیمیت و رفاقت ازدواج، در میانشان نباشد، هرگز ازدواج راه‌حل قاطع برای ارضای غریزه جنسی نخواهد بود.

رسول اکرم(ص) فرمود: توفیق خدمت به زن و بچه نمی‌یابد جز انسان خالص و با صداقت، یا دارای مقام شهادت و یا مردی که خداوند، خیر دنیا و آخرت را در وجود او اراده کرده است.

رسول اکرم(ص) فرمود: هر زنی که در برابر بداخلاقی شوهرش صبر و تحمل کند، خداوند مانند پاداش حضرت آسیه (همسر فرعون) به او خواهد داد.

پدر اگر بر گردن فرزند، حق دارد، به خاطر وظایفی است که نسبت به فرزند انجام داده است و فرزند اگر موظف است به پدر احترام بگذارد، در برابر حقی است که از ناحیه پدر بر گردن او ثابت است.

دوشیزگان و بانوان مسلمان باید در انتخاب همسر، چشم و گوش خود را باز کنند. دین و اخلاق شوهر، باید نخستین موضوعی باشد که مورد دقّت آن‌ها قرار گیرد و بدانند که فقر مالی هرگز عیب نیست، بلکه بی‌دینی و فقر اخلاقی عیب است.

دوشیزه، در سطحی است که در انتخاب همسر، کمک فکری می‌خواهد و رضایت تنهای او برای چنان موضوع مهمی، کافی نیست و رضایت و توافق پدر، حمایت خوبی از او خواهد بود؛ ولی در مورد پسر، رضایت خودش کفایت می‌کند.

امام صادق(ع) فرمود: نیک بنگر که خود را در چه جایگاهی می‌گذاری و چه کسی را شریک مال و دین و اسرار خود می‌سازی. اگر از این کار، ناگزیر هستی، دوشیزه‌ای پیدا کن که خوش‌رفتاری نیک خلق باشد.

مطابق فتوای مراجع تقلید، جلوگیری از فرزنددار شدن به‌ صورت عزل نطفه و یا با قرص و هر وسیله‌ای که مانع انعقاد نطفه می‌شود، در صورتی ‌که موجب نازایی و نقص و ضرر نگردد، اشکال ندارد.

یکی از مشکلاتی که در تحقّق ازدواج یا ادامه ازدواج خلل وارد می‌کند و گاهی آن را در بن‌بست قرار داده و پیچیده می‌کند، عدم توافق پدر و مادر و یا دخالت بستگان است. بسیاری هستند که محرومیّت آن‌ها از نعمت ازدواج، معلول سنگ‌اندازی بستگان دوست‌نما یا ناآگاه است.

عدّه‌ای تن به ازدواج نمی‌دهند. از این‌رو که می‌خواهند آزاد باشند؛ آزادی به مفهوم غربی و غلط. آن‌ها می‌گویند: ازدواج، انسان را مقیّد و مسئول می‌کند.