حکم ساختن مجسمه و عروسک

سؤال: ساختن مجسمه ذوی الارواح حرام است. آیا عروسک‌سازی به‌وسیله پارچه یا مواد پلاستیک یا مجسمه‌هایی که به‌وسیله خمیر مخصوص ساخته می‌شود را نیز، شامل می‌شود؟
حضرت امام خمینی (قدس سره):
ساختن مجسمه ذی‌روح جایز نیست. (استفتائات، 2/19)
حضرت آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی:
ساختن مجسمه و خضوع در مقابل آن حرام است و نیایش و احترام در برابر مجسمه‌ها و نصب آن‌ها در معابر و میدان‌ها حرام است. (مجمع المسائل)
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای:
به نظر شریف حضرت امام (قدس سره)، ساختن مجسمه تام ذی‌روح جایز نیست. ولی خریدوفروش و نگهداری آن اشکال ندارد و ساختن عروسک تام اگر مجسمه بر آن صدق کند نیز، همین حکم را دارد.
حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی:
بلی شامل می‌شود.
حضرت آیت‌الله سیستانی:
شامل می‌شود و حکم مبنی بر احتیاط است.
حضرت آیت‌الله بهجت:
حرام است.
حضرت آیت‌الله فاضل لنکرانی:
جایز نیست.
حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی:
اشکال دارد ولی ساختن بازیچه بچه‌ها مانعی ندارد.
حضرت آیت‌الله تبریزی:
ساختن مجسمه کامل اگر از ذوی الارواح باشد، بنا بر مشهور حرام و مطابق بااحتیاط است و ساختن عروسک اگر عرفاً اسباب‌بازی به‌حساب آید، مانعی ندارد.