چهل حدیث درباره معاد

1ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

لَیسَ بِمُؤمِنٍ مَن لَم یَهتَمَّ بِاِصلاحِ مَعادِهِ!

كسی كه در بند اصلاح معاد و آخرت خود نباشد، مؤمن نیست!(فهرست غرر، ص 6)

2ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

اِنَّ الیَومَ عَمَلٌ و لاحِسابٌ وَغَداً حِسابٌ وَ لاعَمَلٌ.

امروز تنها عمل است بدون حسابرسی و فردا تنها حسابرسی است بدون عمل. (فهرست غرر، ص 4)

 3ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

اِنَّما الدُّنیا مُنتَهی بَصَرِالأ^َعمی لایُبْصِرُ مِمّا وَراءَهَا شَیئاً، والبَصیرُ یُنفِذُها بَصَرُهُ وَ یَعلَمُ أ^َنَّ الدّارَ وَراءَها.

آدم کوردل عوالم ماوراء دنیا را نمی‌بیند و زندگی دنیوی تنها نهایت دیدن او است اما آدم بینا و بصیر آینده را با بصیرت خود می‌نگرد و می‌داند که سرای حقیقی و جاودان ورای این جهان است. (نهج‌البلاغه، خطبة 133)

 4ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

شَرُّ النّاسِ مَن باعَ آخِرَتَهُ بِدُنیاهُ وَ شرٌّ مِن ذلِكَ مَن باعَ آخِرَتَهُ بِدُنیا غَیرهِ!

بدترین مردم آن كسی است که آخرت خود را به دنیای خود بفروشد و بدتر از او آن کسی است که آخرت خود را به دنیای دیگری بفروشد! (لئالی‌الاخبار، ج 5، ص 95)

 5ـ «امام جعفرصادق علیه‌السلام»:

اِنَّ فی‌القِیامَةِ خَمسینَ مَوقِفاً كُلّ مَوقِفٍ مِثلَ اَلفِ سَنَةٍ مَمّا تَعُدوُّنَ!

روز قیامت پنجاه منزلگاه و ایستگاه حسابرسی دارد كه هر منزلگاهی هزار سال به حساب سال‌های دنیا طول خواهد كشید! (سفینه، ج 2، ص 455)

 6ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

لایَشغَلَنَّكَ عَنِ العَمَلِ لِلآخِرَةِ شُغلٌ فَاِنَّ المُدَّةَ قَصیرَةٌ!

(برحذر باش)! هیچ‌چیز تو را از عمل آخرتت باز ندارد که فرصت کم است و مدّت کوتاه! (فهرست غرر، ص 6)

 7ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

كُن فیِ الدُّنیا بِبَدنِكَ وَ فیِ الآخِرَةِ بِقَلبِكَ وَ عَمَلِكَ.

در دنیا (با مردم) با بدنت زندگی کن ولی (تمام) دل و فکر و عملت متوجه آخرتت باشد. (فهرست غرر، ص 5)

 8ـ «امام زین‌العابدین(علیه‌السلام)»:

اَشَدُّ ساعاتِ ابنِ آدَمَ ثَلاثٌ: السّاعَةُ الّتی یُعایِنُ فیها مَلَكَ المَوتِ وَ السّاعَةَ الّتی یَقومُ فیها مِن قَبرِهِ وَالسّاعَةُ الّتی یَقِفُ فیها بَینَ یَدَیِ اللهِ تَباركَ وَ تَعالی.

سخت‌ترین ساعات بنی‌آدم در سه جا است:‌ ساعتی که مَلَک‌الموت (حضرت عزرائیل(ع) ) را می‌بیند و هنگامی که از قبر بیرون می‌آید و زمانی در برابر خدای تبارک و تعالی (جهت محاکمه و دادرسی) قرار می‌گیرد. (بحار، ج 7، ص 105)

 9ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

وَالّذی بَعَثَنی بالحقِّ لتَموُتُنَّ كَما تنامُونَ ولَتُبْعَثُنَ كَما تَستَیقِظونَ وَ ما بَعدَ المَوتِ اِلاّ جَنَّةٌ أ^َونارٌ.

قَسم به آن کس که مرا به حق فرستاده همان گونه که می‌خوابید همان گونه می‌میرید و همان‌طور که بیدار می‌شوید روز قیامت برانگیخته خواهید شد و بعد از مردن، منزلگاهی جز بهشت یا جهنم نخواهد بود. (بحار، ج 7، ص 47)

 10ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

یا عَلی! اَنَا اَوَّلُ مَن یَنفُضُ التُّرابَ عَن رَأسِهِ وَ اَنتَ مَعی ثُمَّ سائِرُ الخَلِق.

یا علی! من نخستین کسی هستم که (فردای قیامت) خاک (قبر) را از سرش پاک می‌کند و تو در کنار من خواهی بود سپس سایر خلق‌الله برانگیخته می‌گردند. (بحار، ج 7، ص 179)

 11ـ امام سجاد(ع):

فَتَنبُتُ اَجسادُ الخَلائِقِ كَما یَنبُتُ البَقلُ فَتَتَدانی اَجزاؤُهُم الّتی صارَتْ تُراباً بَعضُها الی بَعضٍ بِقُدرَةِ العَزیزِ الحَمید.

در آن هنگام بدن‌های خلق‌الله همانند گیاه که از زمین می‌روید (از خاك) روئیده می‌شوند و اجزای خاک‌شدة آن‌ها به قدرت خدای حمید توانا با یکدیگر آمیخته شده به هم پیوند می‌خورد. (لئالی‌الاخبار، ج 5، ص 60)

 12ـ امام سجاد(ع):

لَو دُفِنَ فی قَبرٍ واحِدٍ اَلفُ مَیِّتٍ و صارَلُحوُمُهمَ وَ اَجسادُهم تُراباً مُخْتَلِطَةً... لَم یَخَتَلِطْ تُرابُ مَیِّتٍ بِمَیِّتٍ آخَر.

در یك قبر اگر هزار میّت دفن گردد و گوشت و بدن آن‌ها با یکدیگر مخلوط شود (در روز حشر قیامت) تماماً از هم جدا گشته و خاک و بدن هیچ یک با خاک دیگری آمیخته نخواهد گردید. (لئالی‌الاخبار، ج 5، ص 60)

13ـ «امام محمدباقر(علیه‌السلام)»:

یُحشَرُ النّاسُ عَلی نِیّاتِهِمِ یَوْمَ القِیامَةِ.

مردم در روز قیامت بر حسب نیّت‌ها و اهداف باطنیشان محشور می‌گردند. (مشکوةالانوار، ص 147)

14ـ «امام موسی‌كاظم(علیه‌السلام)»:

لا تَزُولُ قَدَما عَبْدٍ یَوْمَ القِیامَةِ حَتّی یُسْأ^َلَ عَن اَرَبع: عَنْ عُمِرَهِ فیما أ^َفْناهُ وَ شَبابِهِ فیما أ^َبْلاهُ وَ عَنْ مالِهِ مِنْ أ^َیْنَ كَسَبَهُ وَ فیما أ^َنفَقَهُ؟ وَ عَنْ حُبِّنا اَهلَ البَیْتِ.

بنده در روز قیامت قدمی از قدم برنمی‌دارد تا از چهار چیز از او بازخواست شود: عمر خود را در چه راهی به پایان رسانده، جوانیش را در كجا سپری نموده، مالش را از چه راهی به دست آورده و در كجا به مصرف رسانده؟ و دیگر از ولایت و محبت ما اهل بیت است. (بحار، ج 7، ص 289)

15ـ «امام محمدباقر(علیه‌السلام)»:

انّما یُداقُّ اللهُ العبادَ فی‌ الحِسابِ یَومَ القیامَةِ عَلی قَدرِ ما آتاهُم مِنَ العُقولِ فی‌ الدُّنیا.

خداوند بندگان را در روز قیامت به اندازة عقل و خردی که در دنیا به آن‌ها عطا کرده دقت در حسابرسی آنان می‌نماید. (بحار، ج 7، ص 267)

16ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

كُلُّكُم یُكَلِّمُ رَبَّهُ یَومَ القیامَةِ لَیسَ بَینَهُ و بَینَهُ تَرجُمانُ.

همة شما در روز قیامت با پروردگار خود مستقیماً سخن می‌گوئید و میان خود و خدا واسطه و میانجی نخواهد بود. (بحار، ج 7، ص 183)

17ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

وَالدّوابُّ وَالطّیرُ وَ كلُّ شَیءٍ... فَیَبلُغُ مِن عَدلِ اللهِ یؤمَئِذٍ أ^َنْ یأخُذَ لِلجَمّاءِ مِنَ القَرناءِ.

روز قیامت خداوند همة آفریده‌ها را محشور می‌کند: چهارپایان، جنبندگان، پرندگان و همه‌چیز... عدالت خدا در آن روز آن‌چنان است که داد حیوان بی‌شاخ را از حیوان شاخدار که آن را شاخ زده می‌گیرد. (بحار، ج 7، ص 256)

18ـ «امام زین‌العابدین(علیه‌السلام)»:

وَ ذلِكَ یَومٌ لاتُقالُ فیهِ عَثْرَةٌ ولاتُؤخَذُ مِن اَحَدٍ فِدیَةٌ وَ لاتُقْبلُ مِن أ^َحَدٍ مَعذِرَةٌ ولالِأ^َحَدٍ فیه مُستَقبَلُ تَوبةٍ.

روزی است که دیگر هیچ‌گونه لغزشی قابل گذشت نیست، از هیچ‌کس تاوان و فدیه و عذرخواهی پذیرفته نمی‌شود و احدی دیگر امیدی به (قبول) توبه‌اش نخواهد داشت. (بحار، ج 7، ص 61)

19ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

ما مِنْ مَخلوقٍ یَومَ القیامَةِ اِلاّ وَیندَمُ وَ لكِن لایَنفَعُهُ النَّدامَةُ!

هیچ آفریده‌ای نیست جز اینکه روز قیامت اظهار ندامت و پشیمانی خواهد کرد. جایی که دیگر پشیمانی اثر ندارد! (لئالی‌الأخبار، ج 5، ص 91)

20ـ «مولی امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)»:

كُلُّ شَیءٍ مِنَ الآخِرَةِ عَیانُهُ اَعظَمُ مِن سَماعِه!

هر چیز در آخرت (برعکس دنیا) دیدن آن به مراتب بزرگتر از شنیدن آن است! (بحار، ج 8، ص 191)

21ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

اِنَّ المُتَكَبِّرینَ یُجعلونَ فی‌صُوَرِ الذَّرِّ یَتَواطَؤُهُمُ النّاسُ حَتَّی یَفرِغَ اللهُ مِنَ الحِسابِ!

در روز محشر متکبران به صورت ذرّاتی درمی‌آیند که در زیر پاهای خلایق لگدکوب می‌مانند تا زمانی که خداوند از حساب (بندگان) فارغ گردد! (بحار، ج 7، ص 216)

22ـ «امام زین‌العابدین(علیه‌السلام)»:

وَ اللهِ لایَنفَعُكَ غَداً اِلاّ مقَدِمَةٌ تُقَدِّمُها مِن عَمَلٍ صالح.

به خدا قسم فردای قیامت چیزی برای تو جز اعمال صالحه‌ای كه از پیش فرستاده‌ای سودی نخواهد داشت. (معاد از نظر روح و جسم، ج 2، ص 304)

23ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اِنّ الأ^َرضَ لَتُخِبرُ یَومَ القیامَةِ لِكُلِّ ما عُمِلَ علی ظَهرِها.

زمین در روز قیامت هر عملی را که بر روی آن واقع شده گزارش خواهد داد. (معاد از نظر روح و جسم، ج 2، ص 56)

24ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

أ^َخبرنی الرُّوح الأ^َمینُ... فَما خَلَقَ اللهُ عَبداً مِن عِبادِهِ، مَلَكاً وَ لانَبِیّاً اِلاّ نادی: رَبِّ نَفسیِ نَفسی! وَ اَنتَ یا نبِّی اللهِ تُنادی: اُمَّتی اُمَّتی!

روح‌الأمین (جبرائیل) مرا خبر داد... روز قیامت (در آن محشر اعظم) خداوند هیچ مخلوقی از بندگانش و نه فرشته و نه پیامبری نیافرید مگر فریاد می‌زند: پروردگارا! مرا دریاب! مرا دریاب! جز تو یا نبی‌الله که ندا سر می‌دهی: پروردگارا! اُمّتم را اُمّتم را دریاب! (بحار، ج 7، ص 125)

25ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

عَموُدُ الدّینِ الصَّلوةُ وَ هِیَ اَوَّلُ ما یُنظَرُ فیهِ مِنْ عَمَلِ بنی‌آدَمَ.

ستون دین نماز است و آن اوّلین عمل بنی‌آدم است که در روز قیامت بدان رسیدگی می‌شود. (لئالی‌الأخبار، ج 4، ص 8)

26ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اَوَّلُ ما یَحكُمُ اللهُ تعالی فیه یَومَ القِیامَةِ اَلدِّماءُ!

نخستین اموری که در روز قیامت خداوند متعال دربارة آن قضاوت می‌كند خون‌های به ناحق ریخته شده است! (ثواب و عقاب‌الاعمال، ص 634)

27ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

ثلاثةُ مَواطِنَ لایذكُرُ (فیها) اَحَدٌ اَحَداً! عِندَالمیزانِ وَ عِندَالصِّراطِ و عِندَ الصُّحُفِ.

سه جایگاه (هولناک) است که هیچ‌کس به هیچ‌کس نیست! پای سنجش و میزان، در نزد پل صراط، و هنگام دریافت نامة اعمال. (تفسیر برهان رحلی، ج 4، ص 42)

28ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اَوّلُ ما یُوضَعُ فی ‌المیزانِ اَلخُلقُ الحَسَنُ.

اول چیزی که روز قیامت در ترازوی اعمال گذاشته می‌شود اخلاق نیکو است. (ترازوی اعمال با سنجش اخلاق نیکو آغاز می‌شود) (مواعظ عددیه، ص 5)

29ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

اِنَّ اَوّلَ ما یُبدأ^ُ بِهِ یَومَ القیامَةِ صَدَقَةُ الماء.

نخستین پاداشی که در روز قیامت بدان رسیدگی می‌شود صدقة آب دادن (سیراب کردن دیگران) است. (سفینه، ج 2، ص 559)

30ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

الصراطُ أ^َدَقُّ مِنَ الشَّعِروَ أ^َحَدُّ مِنَ السَّیفِ وَ أ^َظْلَمُ مِنَ اللَّیلِ!

پل «صراط» از مو باریک‌تر از شمشیر برنده‌تر و از شب تار ظلمانی‌تر است! (علم‌الیقین، ص 969)

31ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اذا كانَ یَومُ القِیامَةِ وَ نُصِبَ الصّراطُ عَلی جَهنَّم لَمْ یَجُزْ عَلَیه الاّمَن كانَ مَعَهُ جَوازٌ فیهِ وِلایةُ عَلِّی بن ابیِ طالبٍ علیه‌السلام.

زمانی که روز قیامت برپا می‌شود و پل صراط بر روی جهنم نصب می‌گردد هیچ‌کس حق عبور از آن را نخواهد داشت جز کسی که برگ عبوری که در آن ولایت علی بن ابی‌طالب(علیه‌السلام) ثبت شده به همراه خود داشته باشد. (بحار، ج 8، ص 68)

32ـ «امام محمدباقر(علیه‌السلام)»:

وَ اللهِ لَنشفَعَنَّ فی‌المُذْنِبینَ مِن شیعَتِنا حَتّی یَقولَ اَعداؤُنا... فَما لَنا مِن شافعینَ وَلا صدیقٍ حمیم!

به خدا قسم در آن روز گنهکاران شیعیانمان را شفاعت خواهیم کرد آنچنان که دشمنان ما خواهند گفت ما (چرا) نه شفاعت‌کننده‌ای داریم و نه دوست صمیمی (که به داد ما برسدِ!) (لئالی‌الأخبار، ج 4، ص 321)

33ـ «مولی امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)»:

فلا اَزالُ واقفاً عَلیَ الصراّطِ أدعو وَ أ^َقولُ: ربِّ سَلِّمْ شیعتی وَ مُحِبّیَّ وَ اَنصاری وَ مَن تَولاّنی فی دارالدُّنیا.

من در آن روز، استوار بر صراط ایستاده‌ام و خدا را می‌خوانم‌: پروردگارا شیعیان و دوستداران و یاورانم و هر کس در دار دنیا ولایتم را پذیرفته است او را سالم و ثابت‌قدم بدار. (بحار، ج 8، ص 39)

34ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اذا قمتُ المَقامَ المَحمودَ تَشفَّعتُ فی اَصحابِ الكَبائِر مِن اُمّتی فَیُشفِّعَنی اللهُ فیهم. وَ الله لاتَشَفَّعتُ فیمَن آذی ذُرِّیّتی.

زمانی که به «مقام والای محمود» دست یافتم گنهکاران کبیرة امتم را شفاعت خواهم کرد خداوند هم شفاعتم را خواهد پذیرفت. (اما) به خدا قسم شفاعتم به کسانی که ذریه و اهل‌بیت مرا اذیت و آزار کرده‌اند هرگز نخواهد رسید. (بحار، ج 8، ص 37)

35ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

وَ اَنتَ یا علیُّ و شیعَتُكَ الفائِزونَ یَومَ القِیامَةِ. اِنَّ شیعَتَكَ یَرِدُونَ عَلیَّ الحَوضَ بیضٌ وُجُوهُمُ.

تو یا علی و شیعیان تو هستند که در روز قیامت کامیاب و رستگار خواهید بود. شیعیان تو با چهره‌های سفید و درخشان در کنار حوض کوثر بر من وارد خواهند شد. (لئالی‌الأخبار، ج 4، ص 303)

36ـ «امام محمدباقر(علیه‌السلام)»:

اِنّ اَهلَ الجَنَّةِ یَحیَونَ فلایَموتونَ اَبداً... وَیَفرَحُونَ فَلایَحزَنُونَ اَبَداً... وَ یُكرَمُونَ فَلایُهانُون اَبَداً... یأ^َتیهُم التَّحیَّةُ وَ السَّلامْ مِنَ اللهِ اَبَداً.

بهشتیان همیشه زنده‌اند و هرگز نمی‌میرند... همیشه شادان و هرگز محزون نمی‌شوند... آن‌ها برای همیشه عزیز و گرامی داشته می‌شوند و هرگز تحقیر و خوار نمی‌گردند و سلام و تحیّت خداوند برای همیشه نثارشان باد. (بحار، ج 8، ص 220)

37ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

انَّ الله تَعالی یَقولُ: أ^َعْدَدْتُ لِعبادِیَ الصّالحین مالاعینٌ رَأتْ وَلا أ^ُذُنٌ سَمِعَتْ وَ لاخَطَرَ عَلی قَلبِ بَشرٍ!

خداوند متعال می‌فرماید: برای بندگان صالح و شایستة خود جایی در بهشت آماده کرده‌ام که نه چشمی آن را دیده و نه گوشی شنیده و نه بر قلب بشری خطور کرده است! (بحار، ج 8، ص 93)

38ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

اِنّ اَهلَ جَهنَّمَ اذا دَخلوها هَوَوا فیها مسیرهَ سبعینَ عاماً (فَتَضْرِبُهُم زَفیرُها) فَاِذا بلغوا اعلاها قُمِعوا بِمقامِعَ مِن الحَدیدِ وَ أ^ُعیدوا فی دَرَكِها!

اهل جهنم وقتی در آن سرنگون می‌شوند هفتاد سال با شتاب طول می‌کشد تا به قعر آن برسند. دو مرتبه زفیر جهنم آن‌ها را به بالا پرتاب می‌کند در آنجا هم گرزهای آهنین بر آن‌ها می‌کوبند و دیگر بار به همان ترتیب به قعر درک جهنم شتاب می‌کنند (و همین‌طور برای همیشه گونه‌های عذاب‌ها را خواهند چشید. خداوند ما و تمام شیعیان را از جهنم و عذاب غضبش ایمن و مصون بدارد). (لئالی‌الأخبار، ج 5، ص 152)

39ـ «امام محمدباقر(علیه‌السلام)»:

اِنَّ اَهلَ النّارِ یَتعاوُون فیها كما یَتعاوَی الكِلابُ وَ الذّئابُ.

جهنمیان از شدت درد و سوزش عذاب، همانند سگان و گرگان مرتّب زوزه می‌کشند. (بحار، ج 8، ص 281)

40ـ «امام محمدباقر(علیه‌السلام)»:

اذا دَخَلَ اَهلُ الجَنَّةِ الجَنَّةَ وَ اهلُ النّارِ النّارَ جیءَ بالمَوتِ فَیُذبَحُ كَالکبشِ ثُمَّ یُقالُ: خُلودٌ فلاموتَ ابداً.

زمانی که بهشتیان وارد بهشت و جهنمیان وارد جهنم شدند مرگ را می‌آورند و آن را مانند گوسفند ذبح می‌كنند و آنگاه گفته می‌شود برای همیشه مخلّد و جاویدان (بمانید) و دیگر هرگز مرگ نخواهید داشت. (بحار، ج 8، ص 347)

منبع: شکوفه های حکمت