احکام موضوعی| ۲۳
در بيمارستان ها و مراكز آموزشى ـ پزشكى، دانشجويان جهت آموزش به معاينه نواحى مختلف بدن (شكم، سينه، لگن و عورت) بيمار زن مى پردازند. با توجه به اينكه اين امر يك موضوع آموزشى است كه در برنامه پزشكان قرار دارد، حكم آن چيست؟ آموزش پزشكى
پرسش 472. در بيمارستان ها و مراكز آموزشى ـ پزشكى، دانشجويان جهت آموزش به معاينه نواحى مختلف بدن (شكم، سينه، لگن و عورت) بيمار زن مى پردازند. با توجه به اينكه اين امر يك موضوع آموزشى است كه در برنامه پزشكان قرار دارد، حكم آن چيست؟
همه مراجع (به جز تبريزى): اگر فراگيرى مسائل پزشكى، در حدى است كه حفظ سلامتى و جان بيماران (هر چند در آينده)، متوقف بر آن باشد؛ به مقدار ضرورت و ناچارى جايز است.[1]
آية اللّه تبريزى: اگر فراگيرى مسائل پزشكى، در حدى است كه حفظ سلامتى و جان بيماران (هر چند در آينده) و يا حفظ پيشرفت و فرهنگ طب مسلمانان، متوقف بر آن باشد، اشكال ندارد.[2]
عكس هاى آموزشى
پرسش 473. نگاه كردن به عكس هاى عريان موجود در كتاب هاى پزشكى ـ كه آموزش آن براى دانشجويان ضرورى است ـ چه حكمى دارد؟
همه مراجع: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال ندارد.[3]
تشريح جسد مسلمان
پرسش 474. آيا براى آموزش دانشجويان يا كشف مطالب جديد علم پزشكى، تشريح بدن ميت مسلمان جايز است؟
همه مراجع (به جز تبريزى): اگر امكان دسترسى به بدن ميت غيرمسلمان نباشد و كشف مسائل جديد پزشكى در حدى باشد كه نجات جان مسلمان (هر چند در آينده)، متوقف بر آن باشد؛ تشريح بدن ميت مسلمان (به مقدار ضرورت) اشكال ندارد.[4]
آية اللّه تبريزى: اگر نياز به تشريح است، بايد جسد غيرمسلمان را تهيه كنند و تشريح جسد مسلمان جايز نيست.[5]
آموزش موسيقى
پرسش 475. حكم آموزش و يادگيرى نوازندگى آلات موسيقى چيست؟
همه مراجع (به جز بهجت و صافى): آموزش و يادگيرى نوازندگى با آلات مختص [به لهو] جايز نيست و اگر از آلات مشترك باشد، به منظور استفاده مشروع و حلال، اشكال ندارد.[6]
آيات عظام بهجت و صافى: آموزش و يادگيرى نوازندگى با آلات موسيقى، حرام است.[7]
نگاه به استاد
پرسش 476. حكم نگاه به صورت استاد زن، در هنگام تدريس چيست؟
همه مراجع (به جز صافى): اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال ندارد.[8]
آية اللّه صافى: بنابر احتياط واجب بدون قصد لذت نيز جايز نيست؛ ولى اگر نگاه اتفاقى باشد، اشكال ندارد.[9]
استاد بدحجاب
پرسش 477. استاد ما بد حجاب است و حجاب شرعى را رعايت نمى كند و در هنگام نوشتن مطالب روى تخته سياه، دست و موهاى سر او، بيش از اندازه ظاهر مى شود؛ تكليف ما چيست؟
آيات عظام امام، خامنه اى، صافى، فاضل و نورى: نگاه به او ـ هرچند بدون قصد لذت ـ اشكال دارد.[10]
آية اللّه بهجت: نگاه به او ـ هر چند بدون قصد لذت ـ جايز نيست.[11]
آيات عظام تبريزى، سيستانى، مكارم و وحيد: در صورتى كه از زنان بى باكى است كه اگر او را امر به حجاب كنند، اعتنا نمى كند؛ نگاه به او ـ بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام ـ اشكالى ندارد.[12]
دختران هم كلاسى
پرسش 478. با توجه به اينكه كلاس هاى دانشجويان دختر و پسر، با هم برگزار مى شود، ناخودآگاه چشم انسان به دختران نامحرم مى افتد؛ حكم آن چيست؟
همه مراجع: اگر ناخود آگاه و بدون قصد لذت باشد، اشكال ندارد.[13]
حرمت تقلّب
پرسش 479. حكم تقلّب در امتحان چيست؟
همه مراجع: تقلّب در امتحان جايز نيست.[14]
تقلّب با رضايت
پرسش 480. اگر طرف مقابل راضى به تقلّب از روى نوشته اش باشد، حكم تقلّب چگونه است؟
همه مراجع: رضايت شخص مقابل، هيچ تأثيرى در حكم ندارد.[15]
تقلّب در آزمون
پرسش 481. تقلّب در امتحان هايى كه براى ورزيدگى و تست دانش آموزان انجام مى شود، چه حكمى دارد؟
همه مراجع: تقلّب در اين نوع امتحانات هر چند حرام نيست؛ ولى زيان آن به خود شخص باز مى گردد؛ مگر آنكه بگويد: خودم نوشتم كه از باب دروغ، حرام مى گردد.[16]
تقلّب در آزمون هاى استخدامى
پرسش 482. تقلّب در آزمون هايى كه جهت استخدام در مشاغل صورت مى گيرد، در دستمزدها و حقوق هايى كه افراد بعد از تصدى شغل مربوطه دريافت مى كنند، ايجاد شبهه مى كند يا نه؟
همه مراجع (به جز وحيد): اگر تخصّص و مهارت لازم را براى آن كار دارد و مقررات پس از استخدام نيز رعايت شده است؛ حقوقى كه دريافت مى كند، اشكال ندارد.[17]
آية اللّه وحيد: استفاده از مزاياى آن نهاد، جايز نيست.[18]
تقلّب آزمون كارشناسى
پرسش 483. دانشجويى كه در خود قدرت ادامه تحصيل در مقطع كارشناسى ارشد را مى بيند، چنانچه در امتحان ورودى تقلب كند و علت آن را عدم آماده بودن شرايط روحى و روانى، در آن زمان خاص و اصولاً عدم تبحّر در تست زنى قلمداد كند؛ آيا عمل او جايز است؟
همه مراجع: تقلّب در امتحان در هر صورت، جايز نيست.[19]
پرسش 472. در بيمارستان ها و مراكز آموزشى ـ پزشكى، دانشجويان جهت آموزش به معاينه نواحى مختلف بدن (شكم، سينه، لگن و عورت) بيمار زن مى پردازند. با توجه به اينكه اين امر يك موضوع آموزشى است كه در برنامه پزشكان قرار دارد، حكم آن چيست؟
همه مراجع (به جز تبريزى): اگر فراگيرى مسائل پزشكى، در حدى است كه حفظ سلامتى و جان بيماران (هر چند در آينده)، متوقف بر آن باشد؛ به مقدار ضرورت و ناچارى جايز است.[1]
آية اللّه تبريزى: اگر فراگيرى مسائل پزشكى، در حدى است كه حفظ سلامتى و جان بيماران (هر چند در آينده) و يا حفظ پيشرفت و فرهنگ طب مسلمانان، متوقف بر آن باشد، اشكال ندارد.[2]
عكس هاى آموزشى
پرسش 473. نگاه كردن به عكس هاى عريان موجود در كتاب هاى پزشكى ـ كه آموزش آن براى دانشجويان ضرورى است ـ چه حكمى دارد؟
همه مراجع: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال ندارد.[3]
تشريح جسد مسلمان
پرسش 474. آيا براى آموزش دانشجويان يا كشف مطالب جديد علم پزشكى، تشريح بدن ميت مسلمان جايز است؟
همه مراجع (به جز تبريزى): اگر امكان دسترسى به بدن ميت غيرمسلمان نباشد و كشف مسائل جديد پزشكى در حدى باشد كه نجات جان مسلمان (هر چند در آينده)، متوقف بر آن باشد؛ تشريح بدن ميت مسلمان (به مقدار ضرورت) اشكال ندارد.[4]
آية اللّه تبريزى: اگر نياز به تشريح است، بايد جسد غيرمسلمان را تهيه كنند و تشريح جسد مسلمان جايز نيست.[5]
آموزش موسيقى
پرسش 475. حكم آموزش و يادگيرى نوازندگى آلات موسيقى چيست؟
همه مراجع (به جز بهجت و صافى): آموزش و يادگيرى نوازندگى با آلات مختص [به لهو] جايز نيست و اگر از آلات مشترك باشد، به منظور استفاده مشروع و حلال، اشكال ندارد.[6]
آيات عظام بهجت و صافى: آموزش و يادگيرى نوازندگى با آلات موسيقى، حرام است.[7]
نگاه به استاد
پرسش 476. حكم نگاه به صورت استاد زن، در هنگام تدريس چيست؟
همه مراجع (به جز صافى): اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال ندارد.[8]
آية اللّه صافى: بنابر احتياط واجب بدون قصد لذت نيز جايز نيست؛ ولى اگر نگاه اتفاقى باشد، اشكال ندارد.[9]
استاد بدحجاب
پرسش 477. استاد ما بد حجاب است و حجاب شرعى را رعايت نمى كند و در هنگام نوشتن مطالب روى تخته سياه، دست و موهاى سر او، بيش از اندازه ظاهر مى شود؛ تكليف ما چيست؟
آيات عظام امام، خامنه اى، صافى، فاضل و نورى: نگاه به او ـ هرچند بدون قصد لذت ـ اشكال دارد.[10]
آية اللّه بهجت: نگاه به او ـ هر چند بدون قصد لذت ـ جايز نيست.[11]
آيات عظام تبريزى، سيستانى، مكارم و وحيد: در صورتى كه از زنان بى باكى است كه اگر او را امر به حجاب كنند، اعتنا نمى كند؛ نگاه به او ـ بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام ـ اشكالى ندارد.[12]
دختران هم كلاسى
پرسش 478. با توجه به اينكه كلاس هاى دانشجويان دختر و پسر، با هم برگزار مى شود، ناخودآگاه چشم انسان به دختران نامحرم مى افتد؛ حكم آن چيست؟
همه مراجع: اگر ناخود آگاه و بدون قصد لذت باشد، اشكال ندارد.[13]
حرمت تقلّب
پرسش 479. حكم تقلّب در امتحان چيست؟
همه مراجع: تقلّب در امتحان جايز نيست.[14]
تقلّب با رضايت
پرسش 480. اگر طرف مقابل راضى به تقلّب از روى نوشته اش باشد، حكم تقلّب چگونه است؟
همه مراجع: رضايت شخص مقابل، هيچ تأثيرى در حكم ندارد.[15]
تقلّب در آزمون
پرسش 481. تقلّب در امتحان هايى كه براى ورزيدگى و تست دانش آموزان انجام مى شود، چه حكمى دارد؟
همه مراجع: تقلّب در اين نوع امتحانات هر چند حرام نيست؛ ولى زيان آن به خود شخص باز مى گردد؛ مگر آنكه بگويد: خودم نوشتم كه از باب دروغ، حرام مى گردد.[16]
تقلّب در آزمون هاى استخدامى
پرسش 482. تقلّب در آزمون هايى كه جهت استخدام در مشاغل صورت مى گيرد، در دستمزدها و حقوق هايى كه افراد بعد از تصدى شغل مربوطه دريافت مى كنند، ايجاد شبهه مى كند يا نه؟
همه مراجع (به جز وحيد): اگر تخصّص و مهارت لازم را براى آن كار دارد و مقررات پس از استخدام نيز رعايت شده است؛ حقوقى كه دريافت مى كند، اشكال ندارد.[17]
آية اللّه وحيد: استفاده از مزاياى آن نهاد، جايز نيست.[18]
تقلّب آزمون كارشناسى
پرسش 483. دانشجويى كه در خود قدرت ادامه تحصيل در مقطع كارشناسى ارشد را مى بيند، چنانچه در امتحان ورودى تقلب كند و علت آن را عدم آماده بودن شرايط روحى و روانى، در آن زمان خاص و اصولاً عدم تبحّر در تست زنى قلمداد كند؛ آيا عمل او جايز است؟
همه مراجع: تقلّب در امتحان در هر صورت، جايز نيست.[19]
پی‌نوشت:
[1] . فاضل، ج1، س2082 و 2090 ؛ مكارم، استفتائات، ج1، س1551 و 1573 ؛ صافى، هداية العباد، ج2، النكاح، م22 و جامع الاحكام، ج2، س1706 ؛ نورى، استفتائات، ج1، س957 ؛ بهجت، احكام و استفتائات پزشكى، ص33، س20 ؛ امام، استفتائات، ج3، (نظر) ، س47 و 49 و 50 ؛ دفتر: سيستانى، وحيد.
[2] . تبريزى، صراط النجاة، ج 1، س 978.
[3] . خامنه اى، استفتاء، س 1313 ؛ مكارم، استفتائات، ج1، س789 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج1، س2093 ؛ نورى، استفتائات، ج1، س931 ؛ صافى، جامع الاحكام، ج2، س1707 ؛ بهجت، احكام و استفتائات پزشكى، ص31، س12 ؛ امام، استفتائات، ج3، (نظر) ، س49 و 50 ؛ تبريزى، صراط النجاة، ج5، س1022، دفتر: سيستانى و وحيد.
[4] . امام، تحرير الوسيله، ج 2، التشريح، م 3 ؛ بهجت، احكام پزشكى، ص 46 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1 ، 2142 ؛ خامنه اى، اجوبة الاستفتائات، س 1280 و 1312 ؛ مكارم، استفتائات، ج 1، س 1471 ؛ نورى، استفتائات،2، س 893 ؛ سيستانى، توضيح المسائل، احكام تشريح، م 57 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 2893.
[5] . تبريزى، استفتائات، س 2062 و 2068.
[6] . امام، استفتائات، ج 2، مكاسب محرمه، م 26 ؛ خامنه اى، اجوبة الاستفتائات، س 1144 ؛ تبريزى، استفتائات، س 1078 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 992 ؛ مكارم، استفتائات، ج 2، س 711 ؛ سيستانى، منهاج الصالحين، ج 2، م 11 و Sistani.org، س 17 و 18 ؛ دفتر: وحيد و نورى.
[7] . صافى، جامع الاحكام، ج 1، س 1005 و 1007 و 1020 و 1018 و دفتر: بهجت.
[8] . توضيح المسائل مراجع م2433 ؛ العروه الوثقى ج2 النكاح، م31 ؛ نورى، توضيح المسائل، م 2429 ؛ وحيد، توضيح المسائل م2442 و خامنه اى، استفتاء، س 509.
[9] . صافى، توضيح المسائل مراجع م2433، جامع الاحكام، ج2، س1700 و هداية العباد، ج2 النكاح، م18 ؛ دفتر: خامنه اى.
[10] . امام، فاضل و نورى، تعليقات على العروة الوثقى، النكاح، م27 ؛ صافى، هداية العباد، ج2، النكاح م27 و خامنه اى، استفتاء، س 509، 582 و 1399.
[11] . دفتر: بهجت.
[12] . سيستانى، توضيح المسائل مراجع، م2434 ؛ تبريزى، التعليقه على منهاج الصالحين، النكاح م1232 ؛ مكارم، استفتائات ج2، س1029، 1039 و تعليقات على العروة الوثقى، النكاح، م27 ؛ وحيد، توضيح المسائل م2443.
[13] . مكارم، استفتائات، ج2 س1036 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج2 س1324 ؛ العروه الوثقى، ج2، النكاح 27 ؛ امام، تحرير الوسيله، ج2، النكاح م27 ؛ نورى، استفتائات، ج1 س484 و توضيح المسائل م2429 و توضيح المسائل مراجع، م2433 ؛ وحيد، توضيح المسائل م2442 ؛ دفتر: خامنه اى ؛ صافى، جامع الاحكام، س 1700 و 1702 و 1703 ؛ توضيح المسائل مراجع، م 2433 و خامنه اى، استفتاء، س 487.
[14] . فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 2197 ؛ مكارم، استفتائات، ج 1، س 1608 ؛ تبريزى، استفتائات، س 1303 ؛ سيستانى، Sistani.org، تقلّب ؛ خامنه اى، اجوبة الاستفتائات، س 2468 و دفتر: امام، بهجت، صافى، نورى و وحيد.
[15] . فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 2197 ؛ مكارم، استفتائات، ج 1، س 1608 و دفتر: همه مراجع.
[16] . مكارم، استفتائات، ج 1، س 1608 و دفتر: همه مراجع.
[17] . امام، استفتائات، ج 2 مكاسب محرمه، س138 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 2195 و دفتر: همه مراجع.
[18] . دفتر: وحيد.
[19] . امام، استفتائات، ج2، مكاسب محرمه، س138 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج1، س2194 و دفتر: همه مراجع.
سیدمجتبی حسینی
[2] . تبريزى، صراط النجاة، ج 1، س 978.
[3] . خامنه اى، استفتاء، س 1313 ؛ مكارم، استفتائات، ج1، س789 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج1، س2093 ؛ نورى، استفتائات، ج1، س931 ؛ صافى، جامع الاحكام، ج2، س1707 ؛ بهجت، احكام و استفتائات پزشكى، ص31، س12 ؛ امام، استفتائات، ج3، (نظر) ، س49 و 50 ؛ تبريزى، صراط النجاة، ج5، س1022، دفتر: سيستانى و وحيد.
[4] . امام، تحرير الوسيله، ج 2، التشريح، م 3 ؛ بهجت، احكام پزشكى، ص 46 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1 ، 2142 ؛ خامنه اى، اجوبة الاستفتائات، س 1280 و 1312 ؛ مكارم، استفتائات، ج 1، س 1471 ؛ نورى، استفتائات،2، س 893 ؛ سيستانى، توضيح المسائل، احكام تشريح، م 57 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 2893.
[5] . تبريزى، استفتائات، س 2062 و 2068.
[6] . امام، استفتائات، ج 2، مكاسب محرمه، م 26 ؛ خامنه اى، اجوبة الاستفتائات، س 1144 ؛ تبريزى، استفتائات، س 1078 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 992 ؛ مكارم، استفتائات، ج 2، س 711 ؛ سيستانى، منهاج الصالحين، ج 2، م 11 و Sistani.org، س 17 و 18 ؛ دفتر: وحيد و نورى.
[7] . صافى، جامع الاحكام، ج 1، س 1005 و 1007 و 1020 و 1018 و دفتر: بهجت.
[8] . توضيح المسائل مراجع م2433 ؛ العروه الوثقى ج2 النكاح، م31 ؛ نورى، توضيح المسائل، م 2429 ؛ وحيد، توضيح المسائل م2442 و خامنه اى، استفتاء، س 509.
[9] . صافى، توضيح المسائل مراجع م2433، جامع الاحكام، ج2، س1700 و هداية العباد، ج2 النكاح، م18 ؛ دفتر: خامنه اى.
[10] . امام، فاضل و نورى، تعليقات على العروة الوثقى، النكاح، م27 ؛ صافى، هداية العباد، ج2، النكاح م27 و خامنه اى، استفتاء، س 509، 582 و 1399.
[11] . دفتر: بهجت.
[12] . سيستانى، توضيح المسائل مراجع، م2434 ؛ تبريزى، التعليقه على منهاج الصالحين، النكاح م1232 ؛ مكارم، استفتائات ج2، س1029، 1039 و تعليقات على العروة الوثقى، النكاح، م27 ؛ وحيد، توضيح المسائل م2443.
[13] . مكارم، استفتائات، ج2 س1036 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج2 س1324 ؛ العروه الوثقى، ج2، النكاح 27 ؛ امام، تحرير الوسيله، ج2، النكاح م27 ؛ نورى، استفتائات، ج1 س484 و توضيح المسائل م2429 و توضيح المسائل مراجع، م2433 ؛ وحيد، توضيح المسائل م2442 ؛ دفتر: خامنه اى ؛ صافى، جامع الاحكام، س 1700 و 1702 و 1703 ؛ توضيح المسائل مراجع، م 2433 و خامنه اى، استفتاء، س 487.
[14] . فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 2197 ؛ مكارم، استفتائات، ج 1، س 1608 ؛ تبريزى، استفتائات، س 1303 ؛ سيستانى، Sistani.org، تقلّب ؛ خامنه اى، اجوبة الاستفتائات، س 2468 و دفتر: امام، بهجت، صافى، نورى و وحيد.
[15] . فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 2197 ؛ مكارم، استفتائات، ج 1، س 1608 و دفتر: همه مراجع.
[16] . مكارم، استفتائات، ج 1، س 1608 و دفتر: همه مراجع.
[17] . امام، استفتائات، ج 2 مكاسب محرمه، س138 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 2195 و دفتر: همه مراجع.
[18] . دفتر: وحيد.
[19] . امام، استفتائات، ج2، مكاسب محرمه، س138 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج1، س2194 و دفتر: همه مراجع.
سیدمجتبی حسینی
ارسال نظر