احکام موضوعی| ۲۵
با توجه به اينكه عموم مردم در شبانه‌روز با مسائل طهارت و نجاست سروکار دارند، دين اسلام احكام اين باب را بسيار آسان و منطبق با فطرت بشرى تشريع كرده و جست‌وجو و تحقيق و دقت نظر را لازم نشمرده است. نظافت و پاكيزگى
پرسش 537. آيا درباره نظافت و پاكيزگى آیه‌ای وجود دارد؟
در قرآن مجيد می‌خوانیم: ﴿ وَ اللّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ ﴾[1]؛
«و خداوند كسانى را كه خواهان پاکی‌اند دوست می‌دارد».
اسلام دين پاكى و پاكيزگى است. طهارت ازاین‌رو احكام و قوانينش بر اين اساس تنظیم‌شده است و به‌عنوان بخشى از ايمان شمرده‌شده است. همچنان كه پليدى و پلشتى بسيارى از نجاسات، نزد بشر فطرى و ذاتى است و طبع او از آن تنفر دارد. البته بعضى از پدیده‌ها وجود دارند كه نجاست آن مخفى است و انسان به‌راحتی نمی‌تواند به آن‌ها پى ببرد و چه‌بسا آن‌ها را پاك می‌داند؛ ولى دين اسلام نجاست آن‌ها را گوشزد كرده است (مانند نجاست سگ، خوك و شراب). از سوى ديگر اين دين براى پاك گردانيدن نجاسات، برنامه و دستورات خاصى دارد.
گفتنى است با توجه به اينكه عموم مردم در شبانه‌روز با مسائل طهارت و نجاست سروکار دارند، دين اسلام احكام اين باب را بسيار آسان و منطبق با فطرت بشرى تشريع كرده و جست‌وجو و تحقيق و دقت نظر را لازم نشمرده است. حتى در مواردى شخص را از دقت زياد و وسواس بر حذر و منع كرده است؛ زيرا وسواس در طهارت و نجاست، شخص را دچار بيمارى روحى و افسردگى نموده، زندگى را بر خودش تلخ می‌کند. ترديدى نيست كه خداوند راضى به رنج و عذاب او و اطرافيانش نيست.
به‌منظور آگاهى بيشتر دراین‌باره، برخى از احكام خانه را موردتوجه قرار می‌دهیم.
شستن نجس
پرسش 538. اگر چيزى به بول، نجس شود چگونه با آب قليل پاك می‌شود؟
همه مراجع (به‌جز بهجت، سيستانى و صافى): اگر از قبيل بدن و چيزهاى سفت است (كه آب در آن نفوذ نمی‌کند) پس از برطرف شدن عين نجاست (خواه با آب يا وسيله ديگر)، بايد دو بار شسته شود و اگر از قبيل لباس و فرش و مانند این‌ها است، بايد بعد از هر بار شستن فشار داده شود تا غساله آن بيرون آيد.[2]
آيات عظام بهجت و صافى: پس از برطرف كردن عين نجاست، یک‌مرتبه با آب شسته شود كفايت می‌کند و در لباس و فرش و مانند آن، فشار يا حركت دادن لازم است.[3]
آیت اللّه سيستانى: اگر آن چيز لباس و بدن باشد، پس از برطرف شدن عين نجاست (خواه با آب يا وسيله ديگر)، بايد دو بار شسته شود و اگر غير آن باشد، یک‌مرتبه با آب شسته شود كفايت می‌کند. درهرحال در لباس و فرش و مانند آن، فشار يا حركت لازم است.[4]
تبصره. غساله آبى است كه در وقت شستن و بعدازآن، از آن چيزى كه شسته می‌شود خودبه‌خود يا به‌وسیله فشار و مانند آن، جدا می‌شود.
پرسش 539. اگر چيزى به بول، نجس شود چگونه با آب كر (مانند آب‌لوله‌کشی) پاك می‌شود؟
آيات عظام امام، خامنه‌ای، فاضل و نورى: پس از برطرف كردن عين نجاست یک‌مرتبه با آب شسته شود، كفايت می‌کند و در لباس و فرش و مانند آن، بنابر احتياط واجب بايد آن را فشار يا حركت داد، تا غساله آن بيرون آيد.[5]
آیت اللّه تبريزى: پس از برطرف كردن عين نجاست بايد دومرتبه با آب شسته شود و در لباس و فرش و مانند آن فشار يا حركت دادن لازم است.[6]
آیت اللّه سيستانى: پس از برطرف كردن عين نجاست، بايد دومرتبه با آب شسته شود و در لباس و فرش و مانند آن، فشار يا حركت دادن لازم نيست.[7]
آیت اللّه صافى: پس از برطرف كردن عين نجاست یک‌مرتبه با آب شسته شود، كفايت می‌کند و در لباس و فرش و مانند آن، فشار يا حركت دادن لازم نيست.[8]
آيات عظام مكارم و وحيد: پس از برطرف كردن عين نجاست، یک‌مرتبه با آب شسته شود كفايت می‌کند و در لباس و فرش و مانند آن، بايد آن را فشار يا حركت داد تا غساله آن بيرون آيد.[9]
تبصره. اگر عين نجاست با همان شستن مرتبه اول از بين برود و بعدازآن آب استمرار داشته باشد، آن چيز پاك می‌شود و نياز به شستن بار دوم نيست؛ مگر بنابر فتواى كسانى كه دو بار شستن را لازم می‌شمارند.
پرسش 540. اگر چيزى به غير بول، (مانند خون) نجس شود چگونه با آب قليل پاك می‌شود؟
همه مراجع: اگر از قبيل بدن و چيزهاى سفت است (كه آب در آن نفوذ نمی‌کند)، پس از برطرف شدن عين نجاست (خواه با آب يا وسيله ديگر)؛ یک‌مرتبه شستن، پاك می‌شود و اگر از قبيل لباس و فرش و مانند این‌ها است بايد فشار داده شود تا غساله آن بيرون آيد.[10]
پرسش 541. اگر چيزى به غير بول، (مانند خون) نجس شود چگونه با آب كر (مانند آب‌لوله‌کشی) پاك می‌شود؟
آيات عظام امام، خامنه‌ای، فاضل و نورى: پس از برطرف كردن عين نجاست، یک‌مرتبه با آب شسته شود كفايت می‌کند و در لباس و فرش و مانند آن، بنابر احتياط واجب بايد آن را فشار يا حركت داد، تا غساله آن بيرون آيد.[11]
آيات عظام بهجت، سيستانى و صافى: پس از برطرف كردن عين نجاست یک‌مرتبه با آب شسته شود كفايت می‌کند و در لباس و فرش و مانند آن، فشار يا حركت دادن لازم نيست.[12]
آيات عظام تبريزى، مكارم و وحيد: پس از برطرف كردن عين نجاست یک‌مرتبه با آب شسته شود كفايت می‌کند و در لباس و فرش و مانند آن، بايد آن را فشار يا حركت داد تا غساله آن بيرون آيد.[13]
تبصره. اگر عين نجاست با همان شستن مرتبه اول از بين برود، آن چيز پاك می‌شود و نياز به شستن بار دوم نيست؛ مگر بنا بر فتواى كسانى كه دو بار شستن را لازم می‌شمارند.
رنگ نجاست
پرسش 542. اگر بعد از شستن لباس، رنگ نجاست روى آن باقى باشد، آيا هنوز نجس است؟
همه مراجع: خير، پاك است.
كف صابون
پرسش 543. آيا آبى كه كف صابون دارد، می‌تواند چيز نجس را پاك كند؟
همه مراجع: آرى، آب با كف صابون مضاف محسوب نمی‌شود.[14]
پرسش 537. آيا درباره نظافت و پاكيزگى آیه‌ای وجود دارد؟
در قرآن مجيد می‌خوانیم: ﴿ وَ اللّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ ﴾[1]؛
«و خداوند كسانى را كه خواهان پاکی‌اند دوست می‌دارد».
اسلام دين پاكى و پاكيزگى است. طهارت ازاین‌رو احكام و قوانينش بر اين اساس تنظیم‌شده است و به‌عنوان بخشى از ايمان شمرده‌شده است. همچنان كه پليدى و پلشتى بسيارى از نجاسات، نزد بشر فطرى و ذاتى است و طبع او از آن تنفر دارد. البته بعضى از پدیده‌ها وجود دارند كه نجاست آن مخفى است و انسان به‌راحتی نمی‌تواند به آن‌ها پى ببرد و چه‌بسا آن‌ها را پاك می‌داند؛ ولى دين اسلام نجاست آن‌ها را گوشزد كرده است (مانند نجاست سگ، خوك و شراب). از سوى ديگر اين دين براى پاك گردانيدن نجاسات، برنامه و دستورات خاصى دارد.
گفتنى است با توجه به اينكه عموم مردم در شبانه‌روز با مسائل طهارت و نجاست سروکار دارند، دين اسلام احكام اين باب را بسيار آسان و منطبق با فطرت بشرى تشريع كرده و جست‌وجو و تحقيق و دقت نظر را لازم نشمرده است. حتى در مواردى شخص را از دقت زياد و وسواس بر حذر و منع كرده است؛ زيرا وسواس در طهارت و نجاست، شخص را دچار بيمارى روحى و افسردگى نموده، زندگى را بر خودش تلخ می‌کند. ترديدى نيست كه خداوند راضى به رنج و عذاب او و اطرافيانش نيست.
به‌منظور آگاهى بيشتر دراین‌باره، برخى از احكام خانه را موردتوجه قرار می‌دهیم.
شستن نجس
پرسش 538. اگر چيزى به بول، نجس شود چگونه با آب قليل پاك می‌شود؟
همه مراجع (به‌جز بهجت، سيستانى و صافى): اگر از قبيل بدن و چيزهاى سفت است (كه آب در آن نفوذ نمی‌کند) پس از برطرف شدن عين نجاست (خواه با آب يا وسيله ديگر)، بايد دو بار شسته شود و اگر از قبيل لباس و فرش و مانند این‌ها است، بايد بعد از هر بار شستن فشار داده شود تا غساله آن بيرون آيد.[2]
آيات عظام بهجت و صافى: پس از برطرف كردن عين نجاست، یک‌مرتبه با آب شسته شود كفايت می‌کند و در لباس و فرش و مانند آن، فشار يا حركت دادن لازم است.[3]
آیت اللّه سيستانى: اگر آن چيز لباس و بدن باشد، پس از برطرف شدن عين نجاست (خواه با آب يا وسيله ديگر)، بايد دو بار شسته شود و اگر غير آن باشد، یک‌مرتبه با آب شسته شود كفايت می‌کند. درهرحال در لباس و فرش و مانند آن، فشار يا حركت لازم است.[4]
تبصره. غساله آبى است كه در وقت شستن و بعدازآن، از آن چيزى كه شسته می‌شود خودبه‌خود يا به‌وسیله فشار و مانند آن، جدا می‌شود.
پرسش 539. اگر چيزى به بول، نجس شود چگونه با آب كر (مانند آب‌لوله‌کشی) پاك می‌شود؟
آيات عظام امام، خامنه‌ای، فاضل و نورى: پس از برطرف كردن عين نجاست یک‌مرتبه با آب شسته شود، كفايت می‌کند و در لباس و فرش و مانند آن، بنابر احتياط واجب بايد آن را فشار يا حركت داد، تا غساله آن بيرون آيد.[5]
آیت اللّه تبريزى: پس از برطرف كردن عين نجاست بايد دومرتبه با آب شسته شود و در لباس و فرش و مانند آن فشار يا حركت دادن لازم است.[6]
آیت اللّه سيستانى: پس از برطرف كردن عين نجاست، بايد دومرتبه با آب شسته شود و در لباس و فرش و مانند آن، فشار يا حركت دادن لازم نيست.[7]
آیت اللّه صافى: پس از برطرف كردن عين نجاست یک‌مرتبه با آب شسته شود، كفايت می‌کند و در لباس و فرش و مانند آن، فشار يا حركت دادن لازم نيست.[8]
آيات عظام مكارم و وحيد: پس از برطرف كردن عين نجاست، یک‌مرتبه با آب شسته شود كفايت می‌کند و در لباس و فرش و مانند آن، بايد آن را فشار يا حركت داد تا غساله آن بيرون آيد.[9]
تبصره. اگر عين نجاست با همان شستن مرتبه اول از بين برود و بعدازآن آب استمرار داشته باشد، آن چيز پاك می‌شود و نياز به شستن بار دوم نيست؛ مگر بنابر فتواى كسانى كه دو بار شستن را لازم می‌شمارند.
پرسش 540. اگر چيزى به غير بول، (مانند خون) نجس شود چگونه با آب قليل پاك می‌شود؟
همه مراجع: اگر از قبيل بدن و چيزهاى سفت است (كه آب در آن نفوذ نمی‌کند)، پس از برطرف شدن عين نجاست (خواه با آب يا وسيله ديگر)؛ یک‌مرتبه شستن، پاك می‌شود و اگر از قبيل لباس و فرش و مانند این‌ها است بايد فشار داده شود تا غساله آن بيرون آيد.[10]
پرسش 541. اگر چيزى به غير بول، (مانند خون) نجس شود چگونه با آب كر (مانند آب‌لوله‌کشی) پاك می‌شود؟
آيات عظام امام، خامنه‌ای، فاضل و نورى: پس از برطرف كردن عين نجاست، یک‌مرتبه با آب شسته شود كفايت می‌کند و در لباس و فرش و مانند آن، بنابر احتياط واجب بايد آن را فشار يا حركت داد، تا غساله آن بيرون آيد.[11]
آيات عظام بهجت، سيستانى و صافى: پس از برطرف كردن عين نجاست یک‌مرتبه با آب شسته شود كفايت می‌کند و در لباس و فرش و مانند آن، فشار يا حركت دادن لازم نيست.[12]
آيات عظام تبريزى، مكارم و وحيد: پس از برطرف كردن عين نجاست یک‌مرتبه با آب شسته شود كفايت می‌کند و در لباس و فرش و مانند آن، بايد آن را فشار يا حركت داد تا غساله آن بيرون آيد.[13]
تبصره. اگر عين نجاست با همان شستن مرتبه اول از بين برود، آن چيز پاك می‌شود و نياز به شستن بار دوم نيست؛ مگر بنا بر فتواى كسانى كه دو بار شستن را لازم می‌شمارند.
رنگ نجاست
پرسش 542. اگر بعد از شستن لباس، رنگ نجاست روى آن باقى باشد، آيا هنوز نجس است؟
همه مراجع: خير، پاك است.
كف صابون
پرسش 543. آيا آبى كه كف صابون دارد، می‌تواند چيز نجس را پاك كند؟
همه مراجع: آرى، آب با كف صابون مضاف محسوب نمی‌شود.[14]
ماشين لباس‌شویی
پرسش 544. آيا لباس‌شویی اتوماتيك كه چند بار لباس را می‌شوید، می‌تواند لباس نجس را پاك كند؟
آيات عظام امام و نورى: اگر بعد از برطرف شدن عين نجاست، یک‌مرتبه با آب‌لوله‌کشی يا دومرتبه با آب قليل می‌شوید، پاك می‌کند.[15]
آیت اللّه بهجت: اگر عين نجاست را برطرف كند و آب متصل به لوله در داخل ماشين لباس‌شویی، به لباس‌ها و تمامى قسمت‌های داخل ماشين برسد، پاك می‌کند.[16]
آیت اللّه تبريزى: اگر هنگام چرخيدن ماشين لباس‌شویی براى شستن لباس، آب آن به اطراف داخل آن در بار اول پاشيده شود، بايد آب كر در بار دوم، تمام جاهايى را كه نجس شده، فرابگیرد و لباس هم در حال اتصال به آب‌لوله‌کشی شسته شود و پس‌ازآن غساله خارج شود، تا لباس پاك گردد.[17]
آيات عظام سيستانى و مكارم: اگر عين نجاست را برطرف كند، پاك می‌کند؛ خواه در حال شستن لباس‌ها اتصال با آب‌لوله‌کشی داشته باشد، يا بعد از قطع شدن شروع به شست‌وشو كند.[18]
آيات عظام خامنه‌ای و صافى: اگر عين نجاست را برطرف كند و آب متصل به لوله در داخل ماشين لباس‌شویی، به لباس‌ها و تمامى قسمت‌های داخل ماشين برسد و از آن جدا و خارج شود، پاك می‌کند.[19]
آیت اللّه فاضل: اگر حداقل آب را سه بار تخليه می‌کند، پاك می‌کند.[20]
آیت اللّه وحيد: در اين مورد بايد احتياط كرد.[21]
پرسش 545. اگر پيش از آنكه لباس‌ها را داخل لباس‌شویی بريزيم، عين نجاست آن‌ها را برطرف كنيم، آيا لباس‌شویی در اين هنگام لباس‌ها را پاك می‌کند؟
همه مراجع (به‌جز تبريزى): در فرض یادشده، لباس‌ها پاك می‌شود.[22]
آیت اللّه تبريزى: اگر به غير بول نجس شده باشد كه در تطهير آن یک‌بار شستن كافى است و ماشين لباس‌شویی آن را پاك می‌کند؛ ولى اگر به بول نجس شده است، در تطهير آن دو بار شستن لازم است. ازاین‌رو احتياط آن است كه لباس‌ها را یک‌بار در بيرون لباس‌شویی هم بشويند.[23]
خون كم
پرسش 546. آيا خون كم (كمتر از درهم) كه در نماز بخشيده شده، پاك است؟
همه مراجع: خير، نجس است؛ ولى اگر در بدن و لباس نمازگزار باشد، نماز با آن صحيح است.[24]
تبصره. درهم تقريبا به‌اندازه یک‌بند انگشت اشاره است.
فرش و موكت
پرسش 547. چگونه موكتى كه به زمين چسبيده و به بول نجس شده، پاك می‌شود؟
آيات عظام امام، خامنه‌ای، فاضل و نورى: اگر بعد از برطرف ساختن عين نجاست، توسط شيلنگى كه به آب‌لوله‌کشی شهر متصل است، یک‌بار روى آن آب ريخته شود، پاك می‌گردد و احتياط واجب آن است كه موكت طورى فشار يا حركت داده شود كه آب داخل آن خارج شود.[25]
آيات عظام بهجت و صافى: اگر بعد از برطرف ساختن عين نجاست توسط شيلنگى كه به آب‌لوله‌کشی شهر متصل است، یک‌بار روى آن آب ريخته شود، پاك می‌گردد و فشار يا حركت دادن موكت لازم نيست.[26]
آیت اللّه تبريزى: اگر بعد از برطرف ساختن عين نجاست توسط شيلنگى كه به آب‌لوله‌کشی شهر متصل است، دو بار روى آن آب ريخته شود، پاك می‌گردد و در ضمن بايد موكت طورى فشار يا حركت داده شود، كه آب داخل آن خارج گردد.[27]
آیت اللّه سيستانى: اگر بعد از برطرف ساختن عين نجاست توسط شيلنگى كه به آب‌لوله‌کشی شهر متصل است، دو بار روى آن آب ريخته شود، پاك می‌گردد و فشار و حركت دادن موكت لازم نيست.[28]
آيات عظام مكارم و وحيد: اگر بعد از برطرف ساختن عين نجاست توسط شيلنگى كه به آب‌لوله‌کشی شهر متصل است، یک‌بار روى آن آب ريخته شود، پاك می‌گردد و در ضمن بايد موكت طورى فشار يا حركت داده شود كه آب داخل آن خارج شود.[29]
تبصره. اگر عين نجاست با همان شستن مرتبه اول از بين برود، آن چيز پاك می‌شود و نياز به شستن بار دوم نيست؛ مگر بنا بر فتواى كسانى كه دو بار شستن را لازم می‌شمارند.
تطهير با باران
پرسش 548. آيا فرش نجس زير باران زياد، پاك می‌شود؟
همه مراجع (تبريزى و مكارم): اگر عين نجاست در آن باقى نماند، پاك می‌شود.[30]
آیت اللّه تبريزى: اگر عين نجاست در آن باقى نماند، پاك می‌شود و بنابر احتياط واجب، بايد فرش فشار داده شود.[31]
آیت اللّه مكارم: اگر عين نجاست در آن باقى نماند، پاك می‌شود و (بايد فرش فشار داده شود) تا غساله آن بيرون بيايد.[32]
تطهير با آفتاب
پرسش 549. آيا لباس و فرش نجس و مانند آن، با آفتاب پاك می‌شود؟
همه مراجع: خير، آفتاب با شرايطى تنها می‌تواند چيزهاى ثابت از قبيل در، ديوار و پنجره را پاك كند؛ ولى لباس و فرش و مانند آن‌که قابل نقل‌وانتقال است، با آفتاب پاك نمی‌شود.[33]
تطهير لوازم منزل
پرسش 550. اگر ديوار اتاق يا برخى اثاث آن، نجس شود، آيا تطهير آن‌ها واجب است؟
همه مراجع: خير، تطهير آن‌ها واجب نيست. تنها براى صحّت نماز، بايد لباس نمازگزار و محل گذاشتن پيشانى( مانند مهر) پاك باشد.[34]
پرسش 544. آيا لباس‌شویی اتوماتيك كه چند بار لباس را می‌شوید، می‌تواند لباس نجس را پاك كند؟
آيات عظام امام و نورى: اگر بعد از برطرف شدن عين نجاست، یک‌مرتبه با آب‌لوله‌کشی يا دومرتبه با آب قليل می‌شوید، پاك می‌کند.[15]
آیت اللّه بهجت: اگر عين نجاست را برطرف كند و آب متصل به لوله در داخل ماشين لباس‌شویی، به لباس‌ها و تمامى قسمت‌های داخل ماشين برسد، پاك می‌کند.[16]
آیت اللّه تبريزى: اگر هنگام چرخيدن ماشين لباس‌شویی براى شستن لباس، آب آن به اطراف داخل آن در بار اول پاشيده شود، بايد آب كر در بار دوم، تمام جاهايى را كه نجس شده، فرابگیرد و لباس هم در حال اتصال به آب‌لوله‌کشی شسته شود و پس‌ازآن غساله خارج شود، تا لباس پاك گردد.[17]
آيات عظام سيستانى و مكارم: اگر عين نجاست را برطرف كند، پاك می‌کند؛ خواه در حال شستن لباس‌ها اتصال با آب‌لوله‌کشی داشته باشد، يا بعد از قطع شدن شروع به شست‌وشو كند.[18]
آيات عظام خامنه‌ای و صافى: اگر عين نجاست را برطرف كند و آب متصل به لوله در داخل ماشين لباس‌شویی، به لباس‌ها و تمامى قسمت‌های داخل ماشين برسد و از آن جدا و خارج شود، پاك می‌کند.[19]
آیت اللّه فاضل: اگر حداقل آب را سه بار تخليه می‌کند، پاك می‌کند.[20]
آیت اللّه وحيد: در اين مورد بايد احتياط كرد.[21]
پرسش 545. اگر پيش از آنكه لباس‌ها را داخل لباس‌شویی بريزيم، عين نجاست آن‌ها را برطرف كنيم، آيا لباس‌شویی در اين هنگام لباس‌ها را پاك می‌کند؟
همه مراجع (به‌جز تبريزى): در فرض یادشده، لباس‌ها پاك می‌شود.[22]
آیت اللّه تبريزى: اگر به غير بول نجس شده باشد كه در تطهير آن یک‌بار شستن كافى است و ماشين لباس‌شویی آن را پاك می‌کند؛ ولى اگر به بول نجس شده است، در تطهير آن دو بار شستن لازم است. ازاین‌رو احتياط آن است كه لباس‌ها را یک‌بار در بيرون لباس‌شویی هم بشويند.[23]
خون كم
پرسش 546. آيا خون كم (كمتر از درهم) كه در نماز بخشيده شده، پاك است؟
همه مراجع: خير، نجس است؛ ولى اگر در بدن و لباس نمازگزار باشد، نماز با آن صحيح است.[24]
تبصره. درهم تقريبا به‌اندازه یک‌بند انگشت اشاره است.
فرش و موكت
پرسش 547. چگونه موكتى كه به زمين چسبيده و به بول نجس شده، پاك می‌شود؟
آيات عظام امام، خامنه‌ای، فاضل و نورى: اگر بعد از برطرف ساختن عين نجاست، توسط شيلنگى كه به آب‌لوله‌کشی شهر متصل است، یک‌بار روى آن آب ريخته شود، پاك می‌گردد و احتياط واجب آن است كه موكت طورى فشار يا حركت داده شود كه آب داخل آن خارج شود.[25]
آيات عظام بهجت و صافى: اگر بعد از برطرف ساختن عين نجاست توسط شيلنگى كه به آب‌لوله‌کشی شهر متصل است، یک‌بار روى آن آب ريخته شود، پاك می‌گردد و فشار يا حركت دادن موكت لازم نيست.[26]
آیت اللّه تبريزى: اگر بعد از برطرف ساختن عين نجاست توسط شيلنگى كه به آب‌لوله‌کشی شهر متصل است، دو بار روى آن آب ريخته شود، پاك می‌گردد و در ضمن بايد موكت طورى فشار يا حركت داده شود، كه آب داخل آن خارج گردد.[27]
آیت اللّه سيستانى: اگر بعد از برطرف ساختن عين نجاست توسط شيلنگى كه به آب‌لوله‌کشی شهر متصل است، دو بار روى آن آب ريخته شود، پاك می‌گردد و فشار و حركت دادن موكت لازم نيست.[28]
آيات عظام مكارم و وحيد: اگر بعد از برطرف ساختن عين نجاست توسط شيلنگى كه به آب‌لوله‌کشی شهر متصل است، یک‌بار روى آن آب ريخته شود، پاك می‌گردد و در ضمن بايد موكت طورى فشار يا حركت داده شود كه آب داخل آن خارج شود.[29]
تبصره. اگر عين نجاست با همان شستن مرتبه اول از بين برود، آن چيز پاك می‌شود و نياز به شستن بار دوم نيست؛ مگر بنا بر فتواى كسانى كه دو بار شستن را لازم می‌شمارند.
تطهير با باران
پرسش 548. آيا فرش نجس زير باران زياد، پاك می‌شود؟
همه مراجع (تبريزى و مكارم): اگر عين نجاست در آن باقى نماند، پاك می‌شود.[30]
آیت اللّه تبريزى: اگر عين نجاست در آن باقى نماند، پاك می‌شود و بنابر احتياط واجب، بايد فرش فشار داده شود.[31]
آیت اللّه مكارم: اگر عين نجاست در آن باقى نماند، پاك می‌شود و (بايد فرش فشار داده شود) تا غساله آن بيرون بيايد.[32]
تطهير با آفتاب
پرسش 549. آيا لباس و فرش نجس و مانند آن، با آفتاب پاك می‌شود؟
همه مراجع: خير، آفتاب با شرايطى تنها می‌تواند چيزهاى ثابت از قبيل در، ديوار و پنجره را پاك كند؛ ولى لباس و فرش و مانند آن‌که قابل نقل‌وانتقال است، با آفتاب پاك نمی‌شود.[33]
تطهير لوازم منزل
پرسش 550. اگر ديوار اتاق يا برخى اثاث آن، نجس شود، آيا تطهير آن‌ها واجب است؟
همه مراجع: خير، تطهير آن‌ها واجب نيست. تنها براى صحّت نماز، بايد لباس نمازگزار و محل گذاشتن پيشانى( مانند مهر) پاك باشد.[34]
ظروف نجس
پرسش 551. اگر ظرف يا وسیله‌ای نجس شده و به ديگرى داده يا فروخته شود؛ آيا بايد به او اعلام شود؟
همه مراجع (به‌جز امام، مكارم و نورى): اگر بداند كه باعث نجس شدن غذا يا آب آشاميدنى يا آب وضو و غسل او می‌شود، بايد به او اطلاع دهد.[35]
آيات عظام امام، مكارم و نورى: اگر بداند كه باعث نجس شدن غذا يا آب آشاميدنى يا آب وضو و غسل او می‌شود، بنابر احتياط واجب، بايد به او اطلاع دهد.[36]
فروش لباس نجس
پرسش 552. اگر لباس نجس شده باشد؛ آيا هنگام فروختن به ديگرى و يا هديه دادن و مانند آن، بايد به او اعلام شود (با توجه به اينكه می‌دانیم با آن نماز می‌خواند)؟
همه مراجع (به‌جز مكارم): خير، در مورد لباس، اطلاع دادن نجاست آن به ديگرى واجب نيست؛ چه اينكه پاك بودن لباس، شرط واقعى نيست.[37]
آیت اللّه مكارم: اگر بداند كه با آن لباس نماز می‌خواند، بنابر احتياط واجب، بايد به او اطلاع دهد.[38]
نجاست مواد غذايى
پرسش 553. اگر قسمتى از روغن جامد يا رب گوجه با فضله موش و يا چيز ديگر نجس شده باشد، آيا با برداشتن قسمت نجس شده است، جايز است از بقيه آن استفاده كرد؟
همه مراجع: اين امر در مورد روغن جامد اشكال ندارد؛ ولى در مورد رب گوجه جايز نيست، مگر آنكه رب گوجه به‌طوری جامد باشد كه اگر قسمتى از آن برداشته شود، فضاى خالى فورا پر نگردد.[39]
خوردن غذاى نجس
پرسش 554. اگر هنگام خوردن غذا، دهان خونى شود؛ آيا خوردن لقمه‌ای كه در دهان است، جايز است؟
همه مراجع (به‌جز مكارم و نورى): خوردن لقمه نجس شده، حرام است؛ ولى اگر خون به حدى كم باشد كه به‌واسطه مخلوط شدن با آب دهان از بين می‌رود، پاك است و فروبردن آن اشكال ندارد.[40]
آیت اللّه مكارم: خوردن لقمه نجس شده حرام است؛ ولى اگر خون به حدى كم باشد كه به‌واسطه مخلوط شدن با آب دهان از بين می‌رود، پاك است و فروبردن آن اشكال ندارد؛ ولى عمدا اين كار را نكند.[41]
آیت اللّه نورى: خوردن لقمه نجس شده، حرام است؛ هرچند خون به حدى كم باشد كه واسطه مخلوط شدن با آب دهان، از بين می‌رود.[42]
كشمش پلو
پرسش 555. خوردن پلويى كه كشمش يا خرماى جوشيده در آن استفاده‌شده، چه حكمى دارد؟
همه مراجع (به‌جز بهجت): اشكال ندارد.[43]
آیت اللّه بهجت: اگر خرما يا كشمش خودبه‌خود يا با پختن جوش بيايد، بنابر احتياط واجب، نجس و خوردن آن جايز نيست.[44]
آب دهان گربه
پرسش 556. آيا غذايى كه گربه به آن دهان‌زده، نجس است؟
همه مراجع: خير نجس نيست.[45]
خوراندن غذاى نجس
پرسش 557. آيا غذايى كه نجس شده، خوراندن آن به بچه جايز است؟
همه مراجع (به‌جز صافى): آرى جايز است.[46]
آیت اللّه صافى: اگر براى بچه ضرر داشته باشد، خوراندن آن به بچه جايز نيست.
خون تخم‌مرغ
پرسش 558. حكم خونى كه گاهى در تخم‌مرغ پيدا می‌شود، چيست؟
آيات عظام امام و فاضل: اين خون پاك است؛ ولى بنابر احتياط واجب، بايد از خوردن آن اجتناب كرد و اگر خون را با زرده تخم‌مرغ، به هم بزنند كه از بين برود، خوردن آن اشكال ندارد.[47]
آيات عظام بهجت، تبريزى، صافى، نورى، مكارم و وحيد: اين خون بنابر احتياط واجب نجس است و بايد از آن اجتناب شود. اگر خون در زرده باشد (تا پوست نازك روى آن پاره نشده)، سفيده پاك است.[48]
آیت اللّه سيستانى: اين خون نجس نيست؛ ولى احتياط مستحب آن است كه از آن اجتناب شود. اگر خون در زرده باشد [تا پوست نازك روى آن پاره نشده]، سفيده پاك است.[49]
آیت اللّه خامنه‌ای: اين خون پاك است؛ ولى خوردن آن حرام می‌باشد و اگر خون را با زرده تخم‌مرغ، به هم بزنند كه از بين برود، خوردن آن اشكال ندارد.[50]
ظرف طلا و نقره
پرسش 559. آيا استفاده از ظرف‌های طلا و نقره جايز است؟
آيات عظام امام، بهجت و خامنه‌ای: نگه‌داری و به‌کارگیری آن‌ها در زينت اتاق اشكال ندارد؛ ولى استفاده‌های ديگر از آن‌ها (مانند خوردن و آشاميدن) حرام است.[51]
آيات عظام تبريزى و سيستانى: خوردن و آشاميدن از ظرف‌های طلا و نقره حرام است و بنابر احتياط واجب، هرگونه استفاده ديگر نيز جايز نيست؛ ولى نگه‌داری و يا به‌کارگیری آن‌ها در زينت اتاق و مانند آن اشكال ندارد.[52]
آيات عظام صافى و مكارم: خوردن و آشاميدن از ظرف‌های طلا و نقره حرام است و بنا بر احتياط واجب، هرگونه استفاده ديگر، حتى نگه‌داری آن‌ها نيز جايز نيست.[53]
آیت اللّه فاضل: نگه‌داری آن‌ها اشكال ندارد؛ ولى استفاده‌های ديگر مانند خوردن و آشاميدن و حتى به‌کارگیری آن‌ها در زينت اتاق حرام است.[54]
آیت اللّه نورى: خوردن و آشاميدن از ظرف‌های طلا و نقره و هرگونه استفاده ديگر، حتى نگه‌داری آن‌ها نيز حرام است.[55]
آیت اللّه وحيد: خوردن و آشاميدن از ظرف‌های طلا و نقره حرام است و بنابر احتياط واجب، هرگونه استفاده ديگر، هرچند به‌کارگیری آن در زينت اتاق نيز جايز نيست؛ ولى نگه‌داری آن‌ها اشكال ندارد.[56]
ظرف آب طلا و نقره
پرسش 560. آيا استفاده از ظرف‌هایی كه روى آن را آب طلا يا نقره داده‌اند، اشكال دارد؟
همه مراجع (به‌جز بهجت): خير، اشكال ندارد.[57]
آیت اللّه بهجت: آرى، اشكال دارد؛ هرچند به حدى نباشد كه دو ظرف متصل محسوب شود.[58]
گيره استكان نقره‌ای
پرسش 561. خوردن چاى از استکان‌هایی كه گیره‌اش طلا يا نقره است، چه حكمى دارد؟
همه مراجع: اگر به‌گونه‌ای است كه بعد از برداشتن استكان، به گيره استكان ظرف گفته شود، چاى خوردن از آن اشكال دارد.[59]
تبصره. آیت اللّه مكارم گيره استكان را ظرف نمی‌دانند.
قلمدان و عطر دان طلا
پرسش 562. حكم استفاده از قلمدان، عطردان، سرمه‌دان و مانند آن‌که از طلا يا نقره ساخته‌شده، چيست؟
همه مراجع (به‌جز بهجت، صافى و مكارم): استفاده از آن اشكال ندارد (هرچند بهتر است از آن‌ها اجتناب شود).[60]
آیت اللّه بهجت: استفاده از آن جايز نيست.[61]
آيات عظام صافى و مكارم: استفاده از آن بنابر احتياط واجب جايز نيست.[62]
فرش ابريشم
پرسش 563. آيا نمازخواندن بر روى فرش ابريشم، صحيح است؟
همه مراجع: آرى، صحيح است.[63]
لباس ابريشم
پرسش 564. حكم پوشيدن لباس ابريشم براى زن و مرد چيست؟
همه مراجع: اگر ابريشم خالص باشد، پوشيدن آن براى مرد حرام است؛ ولى براى زن اشكال ندارد.[64]
لباس موقت
پرسش 565. گاهى به مدت كوتاهى و به‌طور موقت لباس شوهرم را در منزل می‌پوشم، آيا اين كار جايز است؟
همه مراجع (به‌جز امام و بهجت): خير، اشكال ندارد.[65]
آيات عظام امام و بهجت: بنا بر احتياط واجب جايز نيست.[66]
تطهير مخرج بول
پرسش 566. هنگام تخلّى، مخرج بول بايد چند مرتبه شسته شود؟
آيات عظام امام، بهجت، سيستانى، فاضل و نورى: اگر بعد از برطرف شدن بول، یک‌بار شسته شود، كفايت می‌کند (خواه با آب شيلنگ باشد يا آب قليل).[67]
آيات عظام تبريزى، خامنه‌ای و صافى: اگر شستن با شيلنگ متصل به آب‌لوله‌کشی شهر باشد، (بعد از برطرف شدن بول)؛ یک‌مرتبه شسته شود، كفايت می‌کند؛ ولى اگر با آب قليل باشد، بنابر احتياط واجب، بايد دومرتبه شسته شود.[68]
آیت اللّه مكارم: اگر شستن با شيلنگ، متصل به آب‌لوله‌کشی شهر باشد، (بعد از برطرف شدن بول) یک‌مرتبه شسته شود، كفايت می‌کند؛ ولى اگر با آب قليل باشد، بايد دومرتبه شسته شود.[69]
ترشّحات آب نجس
پرسش 567. هنگام تطهير نجاست گاهى آب‌لوله‌کشی در اثر رسيدن به عين نجاست به بدن ترشّح می‌کند، حكم اين ترشح چيست؟
همه مراجع: با توجه به اينكه آب‌لوله‌کشی، به كر متصل است، ترشّح آن پاك است؛ مگر آنكه عين نجاست در آب ترشح‌شده، ديده شود.[70]
سیفون توالت
پرسش 568. آبى كه هنگام كشيدن سيفون توالت به بدن ترشح می‌کند پاك است؟
همه مراجع: اگر هنگام كشيدن سيفون، شيلنگ متصل به شير آب به آن جارى باشد، ترشحات پاك است.[71]
چاه منزل
پرسش 569. آيا جايز است چاه آشپزخانه و توالت يكى باشد؟
همه مراجع: آرى، اشكال ندارد؛ ولى بهتر است از يكديگر جدا باشند. درهرحال سعى شود مانند نان و... در آن ريخته نشود.[72]
توالت منزل
پرسش 570. اگر توالت خانه رو يا پشت به قبله ساخته‌شده باشد، وظيفه هنگام تخلّى چيست؟
همه مراجع: بايد هنگام تخلّى طورى بنشيند كه بدن به سمت يا پشت به قبله قرار نگيرد.[73]
تبصره 1. آیت اللّه سيستانى در مسئله احتياط واجب دارند.
تبصره 2. هنگام تطهير رو يا پشت به قبله بودن، اشكال ندارد.
رهن و اجاره
پرسش 571. براى رهن خانه چه كنيم تا دچار ربا نشويم؟
همه مراجع (به‌جز سيستانى): راه صحيح آن است كه از اول به‌عنوان اجاره قرارداد بسته شود؛ به‌طوری‌که مالك، خانه خود را تا مدت مشخص به مبلغ معيّنى، به مستأجر اجاره دهد و شرط كند كه مستأجر مبلغى را به او قرض دهد. اما اگر اول به‌عنوان قرض، پول را به صاحب‌خانه دهد ـ به‌شرط آنكه خانه را به كمتر از قيمت اجاره دهد ـ ربا و حرام است.[74]
آیت اللّه سيستانى: اجاره به‌شرط قرض، بنا بر احتياط واجب جايز نيست.[75]
تبصره. اصطلاح «رهن» در رهن و اجاره خانه غلط مشهور است، اصطلاح قرض و اجاره (اجاره به‌شرط قرض) صحيح است. ازاین‌رو اصل قرض خمس ندارد.
پی‌نوشت‌ها:
[1] . توبه (9) ، آيه 108.
[2] . توضيح المسائل مراجع، م 160 و 170 و وحيد، توضيح المسائل، م 161 و 171 و دفتر: خامنه‌ای.
[3] . توضيح المسائل مراجع، م 159.
[4] . توضيح المسائل مراجع، م 160 و 170.
[5] . امام و فاضل، توضيح المسائل مراجع، م 159 و خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س 71.
[6] . توضيح المسائل مراجع، م 159.
[7] . توضيح المسائل مراجع، م 159.
[8] . توضيح المسائل مراجع، م 159.
[9] . مكارم، توضيح المسائل مراجع، م 159 و وحيد، توضيح المسائل، م 160.
[10] . توضيح المسائل مراجع، م 162 و وحيد، توضيح المسائل، م 163 و دفتر: خامنه‌ای.
[11] . امام و فاضل، توضيح المسائل مراجع، م 159 و خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س 71.
[12] . توضيح المسائل مراجع، م 159.
[13] . مكارم، توضيح المسائل مراجع، م 159 و وحيد، توضيح المسائل، م 160.
[14] . تبريزى، استفتائات، س 130 و دفتر: همه مراجع.
[15] . امام، استفتائات، احكام نجاسات، س 327 و 328 ؛ نورى، استفتائات، ج 1، س 35 .
[16] . استفتائات، ج 1، س 222.
[17] . تبريزى، استفتائات، س 103.
[18] . مكارم، استفتائات، ج 1، س 34 و سيستانى، سايت، نجاسات.
[19] . خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س 292 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 47 و جامع الاحكام، ج 1، س 80.
[20] . دفتر: فاضل.
[21] . دفتر: وحيد.
[22] . امام، استفتائات، احكام نجاسات، س 327 و مكارم، استفتائات، ج 1، س 34 و سيستانى، سايت، نجاسات و خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س 292 و فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 47 و جامع الاحكام، ج 1، س 80 و دفتر: بهجت.
[23] . دفتر: تبريزى.
[24] . توضيح المسائل مراجع، م 848 و وحيد، توضيح المسائل مراجع، م 854 و دفتر: خامنه‌ای.
[25] . فاضل، جامع المسائل، ج 1 س 46 و خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س 71 و 73.
[26] . توضيح المسائل مراجع، م 159.
[27] . توضيح المسائل مراجع، م 159.
[28] . توضيح المسائل مراجع، م 159.
[29] . مكارم، توضيح المسائل مراجع، م 159 و وحيد، توضيح المسائل، م 160.
[30] . توضيح المسائل مراجع، م 37 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 37 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 49 ؛دفتر: خامنه‌ای.
[31] . توضيح المسائل مراجع، م 37.
[32] . توضيح المسائل مراجع، م 37.
[33] . توضيح المسائل مراجع، م 191 و وحيد، توضيح المسائل مراجع، م 192 و دفتر: خامنه‌ای.
[34] . خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س 300 و دفتر: همه مراجع.
[35] . بهجت و صافى، توضيح المسائل مراجع، م 142 ؛ تبريزى، استفتائات، س 69 ؛ امام، سيستانى و فاضل، التعليقه على العروه، احكام النجاسات، م 32 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 143.
[36] . توضيح المسائل مراجع، م 142 ؛ امام و نورى، التعليقه على العروه، احكام النجاسات، م 32.
[37] . سيستانى، صافى، توضيح المسائل مراجع، م 142 ؛ امام، فاضل و نورى، التعليقه على العروه، احكام النجاسات، م 32 ؛ تبريزى، استفتائات، س 69 و دفتر: بهجت، خامنه‌ای و وحيد.
[38] . توضيح المسائل مراجع، م 142 و التعليقه على العروه، احكام النجاسات، م 32.
[39] . توضيح المسائل مراجع، م 129 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 130 و دفتر: خامنه‌ای.
[40] . توضيح المسائل مراجع، م 100 و 141 ؛ بهجت، وسيلة النجاة، ج 1، م 527 و توضيح المسائل مراجع، م 141 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 101 و 142 و دفتر: خامنه‌ای.
[41] . مكارم، توضيح المسائل مراجع، م 100 و 141.
[42] . نورى، توضيح المسائل مراجع، م 100 و 141.
[43] . توضيح المسائل مراجع، م 114.
[44] . توضيح المسائل مراجع، م 114.
[45] . صافى، جامع الاحكام، ج1، س 146 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 99 و دفتر: همه مراجع.
[46] . توضيح المسائل مراجع، م 141 ؛ وحيد، توضيح المسائل مراجع، م 142 و دفتر: خامنه‌ای.
[47] . توضيح المسائل مراجع، م 98 و دفتر: فاضل.
[48] . بهجت، توضيح المسائل مراجع، م 98 و وسيلة النجاة، ج 1، م 524 ؛ مكارم، توضيح المسائل مراجع، م 98 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م99 ؛ نورى، توضيح المسائل، م98 ؛ تعليقات على العروة، فى النجاسات، الخامس، م1 .
[49] . فاضل، تعليقات على العروة، فى النجاسات، الخامس، م 1 و سيستانى، توضيح المسائل مراجع، م 98.
[50] . خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س 269 و استفتاء، س 992.
[51] . امام و بهجت، توضيح المسائل مراجع، م 226 و دفتر: خامنه‌ای.
[52] . تبريزى و سيستانى، منهاج الصالحين، ج 1، م 493.
[53] . مكارم، توضيح المسائل مراجع، م 226 و صافى، هداية العباد، ج 1، م 623 و 624.
[54] . فاضل، توضيح المسائل مراجع، م 226.
[55] . نورى، توضيح المسائل مراجع، م 226.
[56] . وحيد، توضيح المسائل، م 234.
[57] . توضيح المسائل مراجع، م 230 و دفتر: خامنه‌ای.
[58] . توضيح المسائل مراجع، م 230.
[59] . توضيح المسائل مراجع، م 229 و دفتر: خامنه‌ای.
[60] . توضيح المسائل مراجع، م 233.
[61] . توضيح المسائل مراجع، م 233.
[62] . توضيح المسائل مراجع، م 233.
[63] . العروة الوثقى، ج1، لباس المصلى، م 26.
[64] . توضيح المسائل مراجع، م 834 و 836 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 840 و 844 و دفتر: خامنه‌ای.
[65] . خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س1219 ؛ مكارم، استفتائات، ج1، س132 و 138 ؛ سيستانى،sistani.org، (زينت) ، س34 و توضيح المسائل مراجع، م846 ؛ صافى، جامع الاحكام، ج2، س1688 ؛ تبريزى، صراط النجاة، ج3، س781 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م852 ؛ نورى، استفتائات، ج2، س569 و توضيح المسائل، م847.
[66] . توضيح المسائل مراجع، م846 ؛ امام، استفتائات، ج3، (سؤالات متفرقه) ، س174.
[67] . توضيح المسائل مراجع، م 66.
[68] . توضيح المسائل مراجع، م 66 و خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س 98.
[69] . توضيح المسائل مراجع، م 66.
[70] . توضيح المسائل مراجع، م 177 و وحيد، توضيح المسائل، م 178 و دفتر: خامنه‌ای.
[71] . توضيح المسائل مراجع، م 27 و سيستانى، سايت، طهارت.
[72] . مكارم، استفتائات، ج 1، س 1793 و دفتر: همه مراجع.
[73] . توضيح المسائل مراجع، م 59 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 59 و دفتر: خامنه‌ای.
[74] . امام، استفتائات، ج 2 اجاره، س 35 ؛ وحيد، منهاج الصالحين، ج 3، م 798 ؛ تبريزى، استفتائات، س 1201 ؛ مكارم، استفتائات، ج 2، س 830 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 1107 ؛ خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س 1662 ؛ صافى، جامع الاحكام، ج 1، س 1205 ؛ بهجت، توضيح المسائل، متفرقات، م 6 ؛ دفتر: نورى.
[75] . سيستانى، منهاج الصالحين، ج 2، م 1014.
سیدمجتبی حسینی
پرسش 551. اگر ظرف يا وسیله‌ای نجس شده و به ديگرى داده يا فروخته شود؛ آيا بايد به او اعلام شود؟
همه مراجع (به‌جز امام، مكارم و نورى): اگر بداند كه باعث نجس شدن غذا يا آب آشاميدنى يا آب وضو و غسل او می‌شود، بايد به او اطلاع دهد.[35]
آيات عظام امام، مكارم و نورى: اگر بداند كه باعث نجس شدن غذا يا آب آشاميدنى يا آب وضو و غسل او می‌شود، بنابر احتياط واجب، بايد به او اطلاع دهد.[36]
فروش لباس نجس
پرسش 552. اگر لباس نجس شده باشد؛ آيا هنگام فروختن به ديگرى و يا هديه دادن و مانند آن، بايد به او اعلام شود (با توجه به اينكه می‌دانیم با آن نماز می‌خواند)؟
همه مراجع (به‌جز مكارم): خير، در مورد لباس، اطلاع دادن نجاست آن به ديگرى واجب نيست؛ چه اينكه پاك بودن لباس، شرط واقعى نيست.[37]
آیت اللّه مكارم: اگر بداند كه با آن لباس نماز می‌خواند، بنابر احتياط واجب، بايد به او اطلاع دهد.[38]
نجاست مواد غذايى
پرسش 553. اگر قسمتى از روغن جامد يا رب گوجه با فضله موش و يا چيز ديگر نجس شده باشد، آيا با برداشتن قسمت نجس شده است، جايز است از بقيه آن استفاده كرد؟
همه مراجع: اين امر در مورد روغن جامد اشكال ندارد؛ ولى در مورد رب گوجه جايز نيست، مگر آنكه رب گوجه به‌طوری جامد باشد كه اگر قسمتى از آن برداشته شود، فضاى خالى فورا پر نگردد.[39]
خوردن غذاى نجس
پرسش 554. اگر هنگام خوردن غذا، دهان خونى شود؛ آيا خوردن لقمه‌ای كه در دهان است، جايز است؟
همه مراجع (به‌جز مكارم و نورى): خوردن لقمه نجس شده، حرام است؛ ولى اگر خون به حدى كم باشد كه به‌واسطه مخلوط شدن با آب دهان از بين می‌رود، پاك است و فروبردن آن اشكال ندارد.[40]
آیت اللّه مكارم: خوردن لقمه نجس شده حرام است؛ ولى اگر خون به حدى كم باشد كه به‌واسطه مخلوط شدن با آب دهان از بين می‌رود، پاك است و فروبردن آن اشكال ندارد؛ ولى عمدا اين كار را نكند.[41]
آیت اللّه نورى: خوردن لقمه نجس شده، حرام است؛ هرچند خون به حدى كم باشد كه واسطه مخلوط شدن با آب دهان، از بين می‌رود.[42]
كشمش پلو
پرسش 555. خوردن پلويى كه كشمش يا خرماى جوشيده در آن استفاده‌شده، چه حكمى دارد؟
همه مراجع (به‌جز بهجت): اشكال ندارد.[43]
آیت اللّه بهجت: اگر خرما يا كشمش خودبه‌خود يا با پختن جوش بيايد، بنابر احتياط واجب، نجس و خوردن آن جايز نيست.[44]
آب دهان گربه
پرسش 556. آيا غذايى كه گربه به آن دهان‌زده، نجس است؟
همه مراجع: خير نجس نيست.[45]
خوراندن غذاى نجس
پرسش 557. آيا غذايى كه نجس شده، خوراندن آن به بچه جايز است؟
همه مراجع (به‌جز صافى): آرى جايز است.[46]
آیت اللّه صافى: اگر براى بچه ضرر داشته باشد، خوراندن آن به بچه جايز نيست.
خون تخم‌مرغ
پرسش 558. حكم خونى كه گاهى در تخم‌مرغ پيدا می‌شود، چيست؟
آيات عظام امام و فاضل: اين خون پاك است؛ ولى بنابر احتياط واجب، بايد از خوردن آن اجتناب كرد و اگر خون را با زرده تخم‌مرغ، به هم بزنند كه از بين برود، خوردن آن اشكال ندارد.[47]
آيات عظام بهجت، تبريزى، صافى، نورى، مكارم و وحيد: اين خون بنابر احتياط واجب نجس است و بايد از آن اجتناب شود. اگر خون در زرده باشد (تا پوست نازك روى آن پاره نشده)، سفيده پاك است.[48]
آیت اللّه سيستانى: اين خون نجس نيست؛ ولى احتياط مستحب آن است كه از آن اجتناب شود. اگر خون در زرده باشد [تا پوست نازك روى آن پاره نشده]، سفيده پاك است.[49]
آیت اللّه خامنه‌ای: اين خون پاك است؛ ولى خوردن آن حرام می‌باشد و اگر خون را با زرده تخم‌مرغ، به هم بزنند كه از بين برود، خوردن آن اشكال ندارد.[50]
ظرف طلا و نقره
پرسش 559. آيا استفاده از ظرف‌های طلا و نقره جايز است؟
آيات عظام امام، بهجت و خامنه‌ای: نگه‌داری و به‌کارگیری آن‌ها در زينت اتاق اشكال ندارد؛ ولى استفاده‌های ديگر از آن‌ها (مانند خوردن و آشاميدن) حرام است.[51]
آيات عظام تبريزى و سيستانى: خوردن و آشاميدن از ظرف‌های طلا و نقره حرام است و بنابر احتياط واجب، هرگونه استفاده ديگر نيز جايز نيست؛ ولى نگه‌داری و يا به‌کارگیری آن‌ها در زينت اتاق و مانند آن اشكال ندارد.[52]
آيات عظام صافى و مكارم: خوردن و آشاميدن از ظرف‌های طلا و نقره حرام است و بنا بر احتياط واجب، هرگونه استفاده ديگر، حتى نگه‌داری آن‌ها نيز جايز نيست.[53]
آیت اللّه فاضل: نگه‌داری آن‌ها اشكال ندارد؛ ولى استفاده‌های ديگر مانند خوردن و آشاميدن و حتى به‌کارگیری آن‌ها در زينت اتاق حرام است.[54]
آیت اللّه نورى: خوردن و آشاميدن از ظرف‌های طلا و نقره و هرگونه استفاده ديگر، حتى نگه‌داری آن‌ها نيز حرام است.[55]
آیت اللّه وحيد: خوردن و آشاميدن از ظرف‌های طلا و نقره حرام است و بنابر احتياط واجب، هرگونه استفاده ديگر، هرچند به‌کارگیری آن در زينت اتاق نيز جايز نيست؛ ولى نگه‌داری آن‌ها اشكال ندارد.[56]
ظرف آب طلا و نقره
پرسش 560. آيا استفاده از ظرف‌هایی كه روى آن را آب طلا يا نقره داده‌اند، اشكال دارد؟
همه مراجع (به‌جز بهجت): خير، اشكال ندارد.[57]
آیت اللّه بهجت: آرى، اشكال دارد؛ هرچند به حدى نباشد كه دو ظرف متصل محسوب شود.[58]
گيره استكان نقره‌ای
پرسش 561. خوردن چاى از استکان‌هایی كه گیره‌اش طلا يا نقره است، چه حكمى دارد؟
همه مراجع: اگر به‌گونه‌ای است كه بعد از برداشتن استكان، به گيره استكان ظرف گفته شود، چاى خوردن از آن اشكال دارد.[59]
تبصره. آیت اللّه مكارم گيره استكان را ظرف نمی‌دانند.
قلمدان و عطر دان طلا
پرسش 562. حكم استفاده از قلمدان، عطردان، سرمه‌دان و مانند آن‌که از طلا يا نقره ساخته‌شده، چيست؟
همه مراجع (به‌جز بهجت، صافى و مكارم): استفاده از آن اشكال ندارد (هرچند بهتر است از آن‌ها اجتناب شود).[60]
آیت اللّه بهجت: استفاده از آن جايز نيست.[61]
آيات عظام صافى و مكارم: استفاده از آن بنابر احتياط واجب جايز نيست.[62]
فرش ابريشم
پرسش 563. آيا نمازخواندن بر روى فرش ابريشم، صحيح است؟
همه مراجع: آرى، صحيح است.[63]
لباس ابريشم
پرسش 564. حكم پوشيدن لباس ابريشم براى زن و مرد چيست؟
همه مراجع: اگر ابريشم خالص باشد، پوشيدن آن براى مرد حرام است؛ ولى براى زن اشكال ندارد.[64]
لباس موقت
پرسش 565. گاهى به مدت كوتاهى و به‌طور موقت لباس شوهرم را در منزل می‌پوشم، آيا اين كار جايز است؟
همه مراجع (به‌جز امام و بهجت): خير، اشكال ندارد.[65]
آيات عظام امام و بهجت: بنا بر احتياط واجب جايز نيست.[66]
تطهير مخرج بول
پرسش 566. هنگام تخلّى، مخرج بول بايد چند مرتبه شسته شود؟
آيات عظام امام، بهجت، سيستانى، فاضل و نورى: اگر بعد از برطرف شدن بول، یک‌بار شسته شود، كفايت می‌کند (خواه با آب شيلنگ باشد يا آب قليل).[67]
آيات عظام تبريزى، خامنه‌ای و صافى: اگر شستن با شيلنگ متصل به آب‌لوله‌کشی شهر باشد، (بعد از برطرف شدن بول)؛ یک‌مرتبه شسته شود، كفايت می‌کند؛ ولى اگر با آب قليل باشد، بنابر احتياط واجب، بايد دومرتبه شسته شود.[68]
آیت اللّه مكارم: اگر شستن با شيلنگ، متصل به آب‌لوله‌کشی شهر باشد، (بعد از برطرف شدن بول) یک‌مرتبه شسته شود، كفايت می‌کند؛ ولى اگر با آب قليل باشد، بايد دومرتبه شسته شود.[69]
ترشّحات آب نجس
پرسش 567. هنگام تطهير نجاست گاهى آب‌لوله‌کشی در اثر رسيدن به عين نجاست به بدن ترشّح می‌کند، حكم اين ترشح چيست؟
همه مراجع: با توجه به اينكه آب‌لوله‌کشی، به كر متصل است، ترشّح آن پاك است؛ مگر آنكه عين نجاست در آب ترشح‌شده، ديده شود.[70]
سیفون توالت
پرسش 568. آبى كه هنگام كشيدن سيفون توالت به بدن ترشح می‌کند پاك است؟
همه مراجع: اگر هنگام كشيدن سيفون، شيلنگ متصل به شير آب به آن جارى باشد، ترشحات پاك است.[71]
چاه منزل
پرسش 569. آيا جايز است چاه آشپزخانه و توالت يكى باشد؟
همه مراجع: آرى، اشكال ندارد؛ ولى بهتر است از يكديگر جدا باشند. درهرحال سعى شود مانند نان و... در آن ريخته نشود.[72]
توالت منزل
پرسش 570. اگر توالت خانه رو يا پشت به قبله ساخته‌شده باشد، وظيفه هنگام تخلّى چيست؟
همه مراجع: بايد هنگام تخلّى طورى بنشيند كه بدن به سمت يا پشت به قبله قرار نگيرد.[73]
تبصره 1. آیت اللّه سيستانى در مسئله احتياط واجب دارند.
تبصره 2. هنگام تطهير رو يا پشت به قبله بودن، اشكال ندارد.
رهن و اجاره
پرسش 571. براى رهن خانه چه كنيم تا دچار ربا نشويم؟
همه مراجع (به‌جز سيستانى): راه صحيح آن است كه از اول به‌عنوان اجاره قرارداد بسته شود؛ به‌طوری‌که مالك، خانه خود را تا مدت مشخص به مبلغ معيّنى، به مستأجر اجاره دهد و شرط كند كه مستأجر مبلغى را به او قرض دهد. اما اگر اول به‌عنوان قرض، پول را به صاحب‌خانه دهد ـ به‌شرط آنكه خانه را به كمتر از قيمت اجاره دهد ـ ربا و حرام است.[74]
آیت اللّه سيستانى: اجاره به‌شرط قرض، بنا بر احتياط واجب جايز نيست.[75]
تبصره. اصطلاح «رهن» در رهن و اجاره خانه غلط مشهور است، اصطلاح قرض و اجاره (اجاره به‌شرط قرض) صحيح است. ازاین‌رو اصل قرض خمس ندارد.
پی‌نوشت‌ها:
[1] . توبه (9) ، آيه 108.
[2] . توضيح المسائل مراجع، م 160 و 170 و وحيد، توضيح المسائل، م 161 و 171 و دفتر: خامنه‌ای.
[3] . توضيح المسائل مراجع، م 159.
[4] . توضيح المسائل مراجع، م 160 و 170.
[5] . امام و فاضل، توضيح المسائل مراجع، م 159 و خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س 71.
[6] . توضيح المسائل مراجع، م 159.
[7] . توضيح المسائل مراجع، م 159.
[8] . توضيح المسائل مراجع، م 159.
[9] . مكارم، توضيح المسائل مراجع، م 159 و وحيد، توضيح المسائل، م 160.
[10] . توضيح المسائل مراجع، م 162 و وحيد، توضيح المسائل، م 163 و دفتر: خامنه‌ای.
[11] . امام و فاضل، توضيح المسائل مراجع، م 159 و خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س 71.
[12] . توضيح المسائل مراجع، م 159.
[13] . مكارم، توضيح المسائل مراجع، م 159 و وحيد، توضيح المسائل، م 160.
[14] . تبريزى، استفتائات، س 130 و دفتر: همه مراجع.
[15] . امام، استفتائات، احكام نجاسات، س 327 و 328 ؛ نورى، استفتائات، ج 1، س 35 .
[16] . استفتائات، ج 1، س 222.
[17] . تبريزى، استفتائات، س 103.
[18] . مكارم، استفتائات، ج 1، س 34 و سيستانى، سايت، نجاسات.
[19] . خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س 292 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 47 و جامع الاحكام، ج 1، س 80.
[20] . دفتر: فاضل.
[21] . دفتر: وحيد.
[22] . امام، استفتائات، احكام نجاسات، س 327 و مكارم، استفتائات، ج 1، س 34 و سيستانى، سايت، نجاسات و خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س 292 و فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 47 و جامع الاحكام، ج 1، س 80 و دفتر: بهجت.
[23] . دفتر: تبريزى.
[24] . توضيح المسائل مراجع، م 848 و وحيد، توضيح المسائل مراجع، م 854 و دفتر: خامنه‌ای.
[25] . فاضل، جامع المسائل، ج 1 س 46 و خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س 71 و 73.
[26] . توضيح المسائل مراجع، م 159.
[27] . توضيح المسائل مراجع، م 159.
[28] . توضيح المسائل مراجع، م 159.
[29] . مكارم، توضيح المسائل مراجع، م 159 و وحيد، توضيح المسائل، م 160.
[30] . توضيح المسائل مراجع، م 37 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 37 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 49 ؛دفتر: خامنه‌ای.
[31] . توضيح المسائل مراجع، م 37.
[32] . توضيح المسائل مراجع، م 37.
[33] . توضيح المسائل مراجع، م 191 و وحيد، توضيح المسائل مراجع، م 192 و دفتر: خامنه‌ای.
[34] . خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س 300 و دفتر: همه مراجع.
[35] . بهجت و صافى، توضيح المسائل مراجع، م 142 ؛ تبريزى، استفتائات، س 69 ؛ امام، سيستانى و فاضل، التعليقه على العروه، احكام النجاسات، م 32 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 143.
[36] . توضيح المسائل مراجع، م 142 ؛ امام و نورى، التعليقه على العروه، احكام النجاسات، م 32.
[37] . سيستانى، صافى، توضيح المسائل مراجع، م 142 ؛ امام، فاضل و نورى، التعليقه على العروه، احكام النجاسات، م 32 ؛ تبريزى، استفتائات، س 69 و دفتر: بهجت، خامنه‌ای و وحيد.
[38] . توضيح المسائل مراجع، م 142 و التعليقه على العروه، احكام النجاسات، م 32.
[39] . توضيح المسائل مراجع، م 129 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 130 و دفتر: خامنه‌ای.
[40] . توضيح المسائل مراجع، م 100 و 141 ؛ بهجت، وسيلة النجاة، ج 1، م 527 و توضيح المسائل مراجع، م 141 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 101 و 142 و دفتر: خامنه‌ای.
[41] . مكارم، توضيح المسائل مراجع، م 100 و 141.
[42] . نورى، توضيح المسائل مراجع، م 100 و 141.
[43] . توضيح المسائل مراجع، م 114.
[44] . توضيح المسائل مراجع، م 114.
[45] . صافى، جامع الاحكام، ج1، س 146 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 99 و دفتر: همه مراجع.
[46] . توضيح المسائل مراجع، م 141 ؛ وحيد، توضيح المسائل مراجع، م 142 و دفتر: خامنه‌ای.
[47] . توضيح المسائل مراجع، م 98 و دفتر: فاضل.
[48] . بهجت، توضيح المسائل مراجع، م 98 و وسيلة النجاة، ج 1، م 524 ؛ مكارم، توضيح المسائل مراجع، م 98 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م99 ؛ نورى، توضيح المسائل، م98 ؛ تعليقات على العروة، فى النجاسات، الخامس، م1 .
[49] . فاضل، تعليقات على العروة، فى النجاسات، الخامس، م 1 و سيستانى، توضيح المسائل مراجع، م 98.
[50] . خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س 269 و استفتاء، س 992.
[51] . امام و بهجت، توضيح المسائل مراجع، م 226 و دفتر: خامنه‌ای.
[52] . تبريزى و سيستانى، منهاج الصالحين، ج 1، م 493.
[53] . مكارم، توضيح المسائل مراجع، م 226 و صافى، هداية العباد، ج 1، م 623 و 624.
[54] . فاضل، توضيح المسائل مراجع، م 226.
[55] . نورى، توضيح المسائل مراجع، م 226.
[56] . وحيد، توضيح المسائل، م 234.
[57] . توضيح المسائل مراجع، م 230 و دفتر: خامنه‌ای.
[58] . توضيح المسائل مراجع، م 230.
[59] . توضيح المسائل مراجع، م 229 و دفتر: خامنه‌ای.
[60] . توضيح المسائل مراجع، م 233.
[61] . توضيح المسائل مراجع، م 233.
[62] . توضيح المسائل مراجع، م 233.
[63] . العروة الوثقى، ج1، لباس المصلى، م 26.
[64] . توضيح المسائل مراجع، م 834 و 836 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 840 و 844 و دفتر: خامنه‌ای.
[65] . خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س1219 ؛ مكارم، استفتائات، ج1، س132 و 138 ؛ سيستانى،sistani.org، (زينت) ، س34 و توضيح المسائل مراجع، م846 ؛ صافى، جامع الاحكام، ج2، س1688 ؛ تبريزى، صراط النجاة، ج3، س781 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م852 ؛ نورى، استفتائات، ج2، س569 و توضيح المسائل، م847.
[66] . توضيح المسائل مراجع، م846 ؛ امام، استفتائات، ج3، (سؤالات متفرقه) ، س174.
[67] . توضيح المسائل مراجع، م 66.
[68] . توضيح المسائل مراجع، م 66 و خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س 98.
[69] . توضيح المسائل مراجع، م 66.
[70] . توضيح المسائل مراجع، م 177 و وحيد، توضيح المسائل، م 178 و دفتر: خامنه‌ای.
[71] . توضيح المسائل مراجع، م 27 و سيستانى، سايت، طهارت.
[72] . مكارم، استفتائات، ج 1، س 1793 و دفتر: همه مراجع.
[73] . توضيح المسائل مراجع، م 59 ؛ وحيد، توضيح المسائل، م 59 و دفتر: خامنه‌ای.
[74] . امام، استفتائات، ج 2 اجاره، س 35 ؛ وحيد، منهاج الصالحين، ج 3، م 798 ؛ تبريزى، استفتائات، س 1201 ؛ مكارم، استفتائات، ج 2، س 830 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 1107 ؛ خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س 1662 ؛ صافى، جامع الاحكام، ج 1، س 1205 ؛ بهجت، توضيح المسائل، متفرقات، م 6 ؛ دفتر: نورى.
[75] . سيستانى، منهاج الصالحين، ج 2، م 1014.
سیدمجتبی حسینی
ارسال نظر