حضرت مهدی(عج)؛ فروغ تابان ولایت| ۳۵
یاران و منتظران مهدی(ع) به‌خصوص باید به امر به معروف و نهی از منکر و جهاد و مبارزه با انحرافات و دشمنان و آگاهی از جریانات جهان اهمیّت خاصّی بدهند و همواره در صحنه حضور داشته باشند. مبارزه و جهاد و یاد خدا و رسول(ص)
یاران و منتظران مهدی(ع) به‌خصوص باید به امر به معروف و نهی از منکر و جهاد و مبارزه با انحرافات و دشمنان و آگاهی از جریانات جهان اهمیّت خاصّی بدهند و همواره در صحنه حضور داشته باشند.
بدانند که بزرگ‌ترین و مهم‌ترین عامل نهضت امام حسین(ع)، دو عامل امر به معروف و نهی از منکر بوده است. و بدانند که در بررسی جهاد و جنگ‌های پیامبر اکرم(ص) چنین به دست می‌آید که در طول تاریخ بشر هیچ کس و هیچ ژنرالی مانند پیامبر(ص) با دشمن نجنگیده است (منظور وسعت و دامنه جنگ نیست، بلکه منظور اشتغال به کار جنگ است).
در این بررسی می‌بینیم پیامبر(ص) در حدود 5/7 سال کار جنگی (در ده سالی که در مدینه بود) در این مدت 64 یا 65 فعالیت جنگی دارد که اگر بر روزها تقسیم کنیم هر 45 یا 50 روز یک لشکرکشی می‌کند. عثمان بن مظعون که انزوا و عبادت در گوشه و کنار کوه‌ها را اختیار کرده بود، به پیامبر خدا(ص) عرض کرد: دلم می‌خواهد بیابان‌گرد باشم و کنار کوه‌ها به عبادت مشغول شوم.
پیامبر(ص) فرمود:
«لا تَفْعَلْ فَإِنَّ سِیاحَةَ أُمَّتِی الغَزْوَةُ وَ الجِهادُ»؛
«چنین نکن، سیاحت و بیابان‌گردی امّت من، جنگ و جهاد است.»[1]
و پیامبر خدا(ص) فرمود:
«مَنْ جَهَّزَ غازِیاً بِسِلْکٍ أَوْ إِبْرَةٍ، غَفَرَ الله لَهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ وَ ما تَأَخَرَّ»؛
«هر کس جنگجویی را تجهیز کند، هر چند به این اندازه که نخی در سوراخ سوزن او کند، خداوند گناهان گذشته و آینده‌ی او را می‌آمرزد.»[2]
و نیز فرمود:
«حَرْسُ لَیْلَةٍ فِی سَبِیلِ الله عَزَّوَجَلَّ أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ لَیْلَةٍ یُقامُ لَیْلَها وَ یُصامُ نَهارَها»؛
«نگهبانی یک شب در راه خداوند، بهتر است از عبادت هزار شب که روزش را انسان روزه بگیرد.»[3]
علاقه‌مندان و یاوران حضرت مهدی(ع) هیچ‌گاه نباید خدا و رسول و آلش(ع) و روش آن‌ها را فراموش کنند، بلکه باید همواره آن‌ها را در نظر داشته باشند. در گفتاری پیامبر خدا(ص) فرمود:
«ما مِنْ قَوْمٍ اجْتَمَعُوا فِی مَجْلِسٍ فَلَمْ یَذْکُرُوا اسْمَ الله عَزَّوَجَلَّ وَ لَمْ یُصَلُّوا عَلی نَبِیِّهِمْ إِلّا کانَ ذلِکَ المَجْلِسُ حَسْرَةً وَ وَبالاً عَلَیْهِمْ»؛
«هر گروهی که در مجلسی اجتماع کنند ولی در آن یاد خدا نکنند و درود بر پیامبرش نفرستند، آن مجلس حتماً مایه حسرت، وِزر و وبال (سنگینی بر گردن) آن‌ها خواهد بود.»[4]
ایستادگی در سختی‌ها و آزمایش‌ها
به این نکته مهم باید توجّه داشت که در زمان غیبت و در آستانه ظهور امام قائم(ع)، مردم مسلمان در سخت‌ترین آزمایش‌ها قرار می‌گیرند و زیر و رو می‌شوند. در چنین وضعی، نگهداری آتش در کف دست آسان‌تر است از حفظ ایمان. در این مورد یکی از یاران امام باقر(ع) به نام جابر جعفی رحمةالله از امام باقر(ع) پرسید: فرج شما چه وقت است؟ امام باقر(ع) فرمود:
«هَیْهاتَ، هَیْهاتَ لا تَکُونُ فَرَجُنا حَتّی تَغَرْبَلُوا ثُمَّ تَغَرْبَلُوا ثُمَّ تَغَرْبَلُوا - یَقُولُها ثَلاثاً - حَتّی یَذْهَبَ الکَدِر وَ یَبْقَی الصَّفْوُ»؛
«هیهات! هیهات! فرج ما نرسد تا غربال شوید، باز هم غربال شوید و باز هم غربال شوید، تا اینکه کدورت‌ها برود و صافی و صفا بماند.»[5] .
یعنی وقتی مسلمانان با هم با کمال صفا و اتّحاد و صمیمیّت زندگی کردند، به فرج امامشان خواهند رسید. همین مطلب را امام صادق(ع) نیز به شکل دیگر فرمود. شخصی از آن حضرت پرسید: آن آزمایش‌ها چیست؟ امام صادق(ع) این آیه را تلاوت فرمود:
«وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الخَوْفِ وَ الجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الأَمْوالِ وَ الأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصّابِرِینَ»؛
«قطعاً همه شما را با چیزی از ترس، گرسنگی، زیان مالی و جانی و کمبود میوه‌ها آزمایش می‌کنیم و بشارت دِه استقامت کنندگان را.»[6] ).
سپس فرمود:
«ترس از زمامداران فاسق و... است، گرسنگی به خاطر گرانی است، زیان مالی از کسادی تجارت و کم رونقی آن است، و زیان جانی به مرگ‌های سریع است، و کمبود میوه‌ها بر اثر نقص کشاورزی و کمبود برکت در میوه‌ها است، آنگاه فرمود: بشارت بده استقامت کنندگان به نزدیک شدن ظهور قائم(ع) را.»[7]
البته بسیاری هم هستند که طاقت این آزمایش را نداشته و از این غربال امتحان بیرون می‌افتند، چنان که امام صادق(ع) فرمود:
«سَتَخْرُجُ مِنَ الغَرْبالِ خَلْقٌ کَثِیرٌ»؛
«به زودی افراد بسیاری از غربال خارج شوند.»[8]
«هَیْهاتَ، هَیْهاتَ لا تَکُونُ فَرَجُنا حَتّی تَغَرْبَلُوا ثُمَّ تَغَرْبَلُوا ثُمَّ تَغَرْبَلُوا - یَقُولُها ثَلاثاً - حَتّی یَذْهَبَ الکَدِر وَ یَبْقَی الصَّفْوُ»؛
«هیهات! هیهات! فرج ما نرسد تا غربال شوید، باز هم غربال شوید و باز هم غربال شوید، تا اینکه کدورت‌ها برود و صافی و صفا بماند.»[5] .
یعنی وقتی مسلمانان با هم با کمال صفا و اتّحاد و صمیمیّت زندگی کردند، به فرج امامشان خواهند رسید. همین مطلب را امام صادق(ع) نیز به شکل دیگر فرمود. شخصی از آن حضرت پرسید: آن آزمایش‌ها چیست؟ امام صادق(ع) این آیه را تلاوت فرمود:
«وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الخَوْفِ وَ الجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الأَمْوالِ وَ الأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصّابِرِینَ»؛
«قطعاً همه شما را با چیزی از ترس، گرسنگی، زیان مالی و جانی و کمبود میوه‌ها آزمایش می‌کنیم و بشارت دِه استقامت کنندگان را.»[6] ).
سپس فرمود:
«ترس از زمامداران فاسق و... است، گرسنگی به خاطر گرانی است، زیان مالی از کسادی تجارت و کم رونقی آن است، و زیان جانی به مرگ‌های سریع است، و کمبود میوه‌ها بر اثر نقص کشاورزی و کمبود برکت در میوه‌ها است، آنگاه فرمود: بشارت بده استقامت کنندگان به نزدیک شدن ظهور قائم(ع) را.»[7]
البته بسیاری هم هستند که طاقت این آزمایش را نداشته و از این غربال امتحان بیرون می‌افتند، چنان که امام صادق(ع) فرمود:
«سَتَخْرُجُ مِنَ الغَرْبالِ خَلْقٌ کَثِیرٌ»؛
«به زودی افراد بسیاری از غربال خارج شوند.»[8]
معرفت امام(ع) و پیروی از آن حضرت
باید قبل از قیام مهدی(ع) او را شناخت و از او پیروی کرد، چنان که امام صادق(ع) فرمود: رسول خدا(ص) فرمود:
«خوشا به سعادت آن فردی که قائم(ع) فرمود: ما را قبل از قیامش شناخته و به او اقتدا کرده است، دوست او را دوست داشته و از دشمن او بیزاری بجوید، و امامان قبل از او را نیز ولی و سرپرست خود را بشناسد، چنین افرادی دوستان من هستند و دوستی و مِهر مرا به خود جلب کرده‌اند و گرامی‌ترین امّت من نزد من هستند.»[9]
چنان که امام قائم(ع) در فرازی از توقیع خود به شیخ مفید که قبلاً ذکر شد، می‌فرماید:
«ما به اخبار شما آگاهی کامل داشته و هیچ مطلب کوچکی از اخبار شما از ما پنهان نیست، وگرنه آن چنان در سختی قرار می‌گرفتید که دشمنان شما، شما را تار و مار می‌کردند.»[10] .
بنابراین باید ما همواره به یاد امام عصر - ارواحنا له الفداء - باشیم و به او اقتدا کنیم، او نیز حتماً به یاد ما هست و ما را یاری خواهد کرد.
امام باقر(ع) یا امام صادق(ع) فرمود:
«لا یَکُونُ العَبْدُ مُؤْمِناً حَتّی یَعْرِفَ الله وَ رَسُولَهُ وَ الأَئِمَّةَ کُلَّهُمْ وَ إِمامَ زَمانِهِ وَ یَرُدُّ إِلَیْهِ وَ یُسَلِّمُ لَهُ ثُمَّ قالَ: کَیْفَ یَعْرِفُ الآخرُ وَ هُوَ یَجْهَلُ الأَوَّلَ»؛
«مؤمن نیست مگر کسی که خدا و پیامبر و همه امامان(ع) و امام زمانش را بشناسد و به او مراجعه کرده و تسلیم فرمان او باشد. سپس فرمود: چگونه ممکن است کسی امام آخر را بشناسد، ولی نسبت به امام اول (حضرت علی(ع)) جاهل باشد.»[11]
آری امامان، همه از یک نور و یک ریشه‌اند و همه معلّمان قرآن و اسلام‌اند و باید به همه معتقد بود و شناخت و معرفت واقعی به همین است به اضافه تسلیم بودن در برابر اوامر آن‌ها و عمل به فرموده‌های آن‌ها و الگو قرار دادن روش و منش آنان!
درست است که پس از آنکه جهان پر از ظلم و جور شد امام قائم(ع) ظهور می‌کند، امّا این مربوط به مخالفان امام و گنه‌کاران دور از امام(ع) است. امّا شیعیان و علاقه‌مندان به امام(ع) هر قدر گنه‌کار باشند، به همین اندازه ظهور امام(ع) به تأخیر می‌افتد، چنان که در فرازی از توقیع امام زمان(ع) به شیخ مفید رحمةالله آمده:
«اگر شیعیان ما - که خداوند توفیقشان دهد - همگان در پیمانی که با ما داشتند، متّحد می‌شدند، هرگز برکت دیدار ما از آن‌ها تأخیر نمی‌افتاد، و هر چه زودتر سعادت دیدار ما را با معرفت کامل پیدا می‌کردند، ولی آنچه باعث این دوری و سلب این توفیق دیدار شده خبرهایی است که از اعمال ناپسند آنان به ما می‌رسد.[12]
«خوشا به سعادت آن فردی که قائم(ع) فرمود: ما را قبل از قیامش شناخته و به او اقتدا کرده است، دوست او را دوست داشته و از دشمن او بیزاری بجوید، و امامان قبل از او را نیز ولی و سرپرست خود را بشناسد، چنین افرادی دوستان من هستند و دوستی و مِهر مرا به خود جلب کرده‌اند و گرامی‌ترین امّت من نزد من هستند.»[9]
چنان که امام قائم(ع) در فرازی از توقیع خود به شیخ مفید که قبلاً ذکر شد، می‌فرماید:
«ما به اخبار شما آگاهی کامل داشته و هیچ مطلب کوچکی از اخبار شما از ما پنهان نیست، وگرنه آن چنان در سختی قرار می‌گرفتید که دشمنان شما، شما را تار و مار می‌کردند.»[10] .
بنابراین باید ما همواره به یاد امام عصر - ارواحنا له الفداء - باشیم و به او اقتدا کنیم، او نیز حتماً به یاد ما هست و ما را یاری خواهد کرد.
امام باقر(ع) یا امام صادق(ع) فرمود:
«لا یَکُونُ العَبْدُ مُؤْمِناً حَتّی یَعْرِفَ الله وَ رَسُولَهُ وَ الأَئِمَّةَ کُلَّهُمْ وَ إِمامَ زَمانِهِ وَ یَرُدُّ إِلَیْهِ وَ یُسَلِّمُ لَهُ ثُمَّ قالَ: کَیْفَ یَعْرِفُ الآخرُ وَ هُوَ یَجْهَلُ الأَوَّلَ»؛
«مؤمن نیست مگر کسی که خدا و پیامبر و همه امامان(ع) و امام زمانش را بشناسد و به او مراجعه کرده و تسلیم فرمان او باشد. سپس فرمود: چگونه ممکن است کسی امام آخر را بشناسد، ولی نسبت به امام اول (حضرت علی(ع)) جاهل باشد.»[11]
آری امامان، همه از یک نور و یک ریشه‌اند و همه معلّمان قرآن و اسلام‌اند و باید به همه معتقد بود و شناخت و معرفت واقعی به همین است به اضافه تسلیم بودن در برابر اوامر آن‌ها و عمل به فرموده‌های آن‌ها و الگو قرار دادن روش و منش آنان!
درست است که پس از آنکه جهان پر از ظلم و جور شد امام قائم(ع) ظهور می‌کند، امّا این مربوط به مخالفان امام و گنه‌کاران دور از امام(ع) است. امّا شیعیان و علاقه‌مندان به امام(ع) هر قدر گنه‌کار باشند، به همین اندازه ظهور امام(ع) به تأخیر می‌افتد، چنان که در فرازی از توقیع امام زمان(ع) به شیخ مفید رحمةالله آمده:
«اگر شیعیان ما - که خداوند توفیقشان دهد - همگان در پیمانی که با ما داشتند، متّحد می‌شدند، هرگز برکت دیدار ما از آن‌ها تأخیر نمی‌افتاد، و هر چه زودتر سعادت دیدار ما را با معرفت کامل پیدا می‌کردند، ولی آنچه باعث این دوری و سلب این توفیق دیدار شده خبرهایی است که از اعمال ناپسند آنان به ما می‌رسد.[12]
پی‌نوشت‌ها:
[1] وسائل الشیعه، ج 11، ص 10.
[2] مستدرک الوسائل، ج 2، ص 245.
[3] نهج الفصاحه، حدیث 1355.
[4] تفسیر نور الثقلین، ج 4، ص 301.
[5] اثبات الهداة، ج 7، ص 24.
[6] سوره بقره، آیه 155.
[7] کشف الغمّة، ج 3، ص 359 - اعلام الوری، ص 427.
[8] بحارالانوار، ج 52، ص 348.
[9] غیبت شیخ طوسی(ره)، ص 275.
[10] احتجاج طبرسی(ره)، ج 2، ص 323.
[11] اصول کافی، ج 1 (کتاب الحجة باب معرفة الامام و الرد الیه، حدیث 2).
[12] احتجاج طبرسی، ج 2، ص 325.
[2] مستدرک الوسائل، ج 2، ص 245.
[3] نهج الفصاحه، حدیث 1355.
[4] تفسیر نور الثقلین، ج 4، ص 301.
[5] اثبات الهداة، ج 7، ص 24.
[6] سوره بقره، آیه 155.
[7] کشف الغمّة، ج 3، ص 359 - اعلام الوری، ص 427.
[8] بحارالانوار، ج 52، ص 348.
[9] غیبت شیخ طوسی(ره)، ص 275.
[10] احتجاج طبرسی(ره)، ج 2، ص 323.
[11] اصول کافی، ج 1 (کتاب الحجة باب معرفة الامام و الرد الیه، حدیث 2).
[12] احتجاج طبرسی، ج 2، ص 325.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
محمّد محمّدی اشتهاردی
ارسال نظر