دلیل ظاهری و باطنی محکم بر خلافت علی(ع)

سؤال:
آیا دلیل محکم ظاهری و باطنی بر ولایت و رهبری علی(ع) پس از پیامبر(ص) وجود دارد؟
پاسخ:
روزی ضرار بن ضبی (استاد معروف مذهب جبر) نزد یحیی بن خالد (وزیر هارون ‌الرشید) آمد و پس از گفتگو، یحیی به او گفت: آیا حاضری با مردی که رکن شیعه است مناظره کنی، ضرار گفت: هر کس را بخواهی بگو حاضر شود برای بحث.
یحیی برای هشام بن حکم شاگرد برجسته امام صادق(ع) پیام فرستاد، هشام حاضر شد، یحیی، ضرار را معرّفی کرد و به هشام گفت آیا آماده‌ای درباره امامت با او بحث کنی؟
هشام آمادگی خود را اعلام و مناظره به ‌این ‌ترتیب درگرفت: هشام از ضرار پرسید آیا ولایت و امامت کسی و برائت و بیزاری از کسی از ظاهر فهمیده می‌شود یا از باطن؟
ضرار: از ظاهر، چه آنکه باطن به غیر وحی درک نمی‌شود.
هشام: درست گفتی، اینک به من خبر بده؛ در ظاهر از این دو نفر یعنی علی بن ابیطالب(ع) یا ابوبکر، کدام ‌یک از حریم مقدّس رسول خدا(ص) دفاع بیشتر می‌کردند و دشمنان را به خاک هلاکت می‌افکندند و آثار و نقش بسیار در جهاد داشتند؟
ضرار: علی بن ابیطالب(ع) جهاد بیشتر داشت، ولی ابوبکر شخصیّت معنوی ارجمندتری داشت.
هشام: این سخنی که درباره ابوبکر گفتی از امور باطنی است، ما فعلاً در امور ظاهر صحبت می‌کنیم و تو اقرار کردی که از نظر ظاهر، على(ع) استحقاق ولایت دارد و ابوبکر چنین استحقاقی ندارد، آیا چنین است؟
ضرار: از نظر ظاهر آری.
هشام: اگر باطن هم مطابق ظاهر شد، آیا این فضل و برتری‌ای نیست که هیچ‌گونه خلل‌پذیر نمی‌باشد؟
ضرار: چرا چنین است.
هشام: آیا نمی‌دانی که رسول خدا(ص) به علی(ع) فرمود: «نسبت تو به من همانند نسبت هارون به موسی است با این فرق که بعد از من پیامبری نیست.»[1]
ضرار: قبول دارم (با توجه با اینکه ضرار گفته بود باطن با وحی درک می‌شود و سخن پیامبر هم از وحی سرچشمه می‌گیرد).
هشام: آیا صحیح است که پیامبر(ص) به على(ع) چنین بگوید جز در وقتی ‌که علی(ع) نزد پیامبر(ص) در باطن مؤمن باشد؟
ضرار: نه (حتماً در باطن مؤمن بوده که پیامبر به او چنین فرموده).
هشام: بنابراین از نظر ظاهر و باطن، صحیح است که ما ولایت را مخصوص على(ع) بدانیم، نه غیر او.[2]
آری به قول حافظ:
تکیه بر جای بزرگان نتوان زد به‌ گزاف/ مگر اسباب بزرگی همه آماده شود
ما وقتی‌ که اسباب و ملاک‌های برتری را از نظر اسلام و قرآن دریافتیم که در جهاد، تقوا، علم و نیکی به مردم، خلاصه می‌شود و نیز دریافتیم که امیرمؤمنان علی(ع) در ظاهر و باطن، در این امور، بر دیگران ترجیح داشت، برای ما ثابت می‌شود که حضرت على(ع) از نظر قرآن و اسلام، نسبت به مقام رهبری، بر دیگران تقدّم دارد.
  
پی‌‌نوشت‌ها:
[1] . أَنْتَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لا نَبِيَّ بَعْدِي - این حدیث مورد اتفاق علمای شیعه و سنّی است و در کتب معتبر هر دو فرقه، آمده است.
[2] . فصول المختار سیّد مرتضی، ج ۱ ص 9 - قاموس الرّجال، ج ۱، ص ۳۴۲.