فضائل ماه رمضان| ۲
روزه صحیح کامل که خداوند آن را واجب فرموده به جهت تکمیل جان و نفس روزه‌دار، آن روزه همان است که حتماً با نخوردن و نیاشامیدن، از معصیت اعضا و جوارح نیز خودداری کند و اگر قدمی فراتر رفت و از تمام آنچه قلب را از یاد خدا مشغول می‌دارد امساک کرد، کامل‌ترین روزه است. با توجّه به اینکه ماه مبارک رمضان فرصت مناسبی برای بندگی خداوند و تقویت بینه روحی انسان‌هاست و متأسفانه در خیلی از موارد به خاطر اینکه مسلمانان باید روزه باشند، سختی روزه‌داری مانع می‌شود از توجّه به عظمت آن، ما سعی کردیم برخی از فرمایشات بزرگان را در عظمت این ماه و روزه گرفتن در این ماه عرضه کنیم. بدان امید که پیروان مکتب مقدّس اهل‌بیت(ع) با آگاهی بیشتر از این ماه استقبال نموده و از لحظه لحظه آن حداکثر استفاده را داشته باشند.
مرحوم آقامیرزا جواد ملکی تبریزی در کتاب «المراقبات» چنین می‌فرماید:
از کارهای مهم سالک در این ماه بزرگ شناخت حق ماه رمضان و اینکه خداوند متعال در این ماه، سالکان راه را چنان گرامی داشته که به مهمانی خود دعوت فرموده و بالاخره توجّه به اینکه این روزها و شب‌ها، روزها و شب‌های مهمانی خداوند است.
و همچنین ارزش روزه را باید بداند و مناسبت بین روزه و مهمانی خداوند را درک کند؛ و با تمام وجود در تحصیل اخلاص تلاش کند؛ و اعمال و رفتار و حرکات و سکناتش را بر وفق رضایت میزبان قرار دهد.
و سپس به مناسبت اینکه روزه گرفتن همراه با جوع و گرسنگی است، بحث مفصلی درباره اهمیّت و ارزش گرسنگی و روایات زیادی در این زمینه دارند که ما برای رعایت اختصار به نقل یک حدیث بسنده می‌کنیم.
در حدیث معراج آمده؛ خداوند فرمود:
ای احمد؛ آیا می‌دانی روزه چه آثاری را از خود به جای می‌گذارد (و از آثار روزه در این روایت تعبیر به «میراث» شده است).
پیامبر فرمود: خیر.
خداوند فرمود:
«مِیرَاثُ الصَّومِ قِلَّةُ الْأکْلِ وَ قِلَّةُ الْکَلَامِ.
میراث روزه کم خوردن و کم سخن گفتن است.»
و به دنبال آن سخن از آثار سکوت و کم‌حرفی به میان آمد و فرمود:
«سکوت» و حرف نزدن در غیر موارد ضروری و لازم، میراثش حکمت است؛ و میراث حکمت، معرفت است؛ و میراث معرفت، یقین است؛ و آنگاه که بنده به مرحله یقین رسید دیگر نگران نیست که چگونه شب را به صبح رسانده است، آیا با سختی یا با آسانی؛ و این مقام «راضین» است، یعنی آن‌ها که به مرحله «رضا» و خشنودی از پروردگار رسیده‌اند.
دنباله حدیث مفصل است و ما عزیزان علاقه‌مند را به مطالعه کتاب «المراقبات» توجّه می‌دهیم.
مرحوم آقای ملکی به دنبال این حدیث فواید جوع و گرسنگی را بیان می‌فرماید و به دنبال آن می‌فرماید:
حال خواهی دانست که روزه یک تکلیف و قانون سخت الهی نیست، بلکه «تشریف» یعنی شرافت دادن به انسان و تعظیم اوست و لازمه این معنی سپاسگزاری از خداوند است، به مقدار توان و طاقت.
و بعد از آن شروع می‌کنند به تقسیم روزه‌داران؛ و می‌فرمایند:
روزه‌داران از جهت آنچه باید از آن امساک کنند، سه دسته‌اند؛
دسته اول روزه‌دارانی که از آن‌ها به «روزه عوام» تعبیر می‌شود؛ و آن‌ها کسانی هستند که از صبح تا شب ازآنچه در رساله‌ها نوشته شده و فرموده‌اند که روزه‌دار باید از ارتکاب آن‌ها خودداری کند (از قبیل خوردن و آشامیدن)، تنها به همین مقدار اکتفا و بسنده می‌کنند.
قسم دوم، کسانی هستند که از آن‌ها تعبیر می‌کنند به «روزه خواص» و آن‌ها کسانی هستند که نه‌تنها از آنچه در رساله‌ها نوشته شده خودداری می‌کنند، بلکه مراقب‌اند تا اعضا و جوارح آن‌ها مرتکب کار زشت نگردد و معصیت و نافرمانی خداوند را در این یک ماه نداشته باشند.
و قسم سوم که از این دو قسم بالاتر است از آن تعبیر می‌کنند به روزه «خواص الخاص» یعنی افرادی که از میان «خواص» انتخاب شده و ضمن اینکه ازآنچه در رساله‌ها نوشته شده خودداری می‌کنند و ضمن اینکه مراقب اعضا و جوارح خود هستند که گناه نکنند، بلکه از هرچیزی که آن‌ها را از یاد خدا غافل کند، چه حلال و چه حرام اجتناب می‌کنند.
هر کدام از دو گروه «خواص» و «خواص الخاص» مراتبی دارند که بستگی به شدّت و ضعف میزان خودداری از گناهان و معاصی و سایر اعمال انسان دارد.
این تقسیم‌بندی مربوط می‌شود به آنچه باید از آن امساک شود. ولی تقسیم‌بندی دیگری دارند از نظر نیّت و قصد روزه‌داران. برخی از روزه‌داران روزه می‌گیرند چون عادت شده مسلمانان در این ماه روزه می‌گیرند. برخی به خاطر فواید جسمانی روزه، هدفشان از روزه گرفتن سلامتی بدن و فواید بهداشتی آن است. عده‌ای روزه می‌گیرند به خاطر ترس از عذاب خداوند؛ چون روزه ماه مبارک رمضان واجب است و کسی که روزه نگیرد، قهراً گرفتار عقاب خداوند می‌شود. ولی برخی از همین عده ضمن اینکه از عقاب خداوند می‌ترسند، می‌خواهند فرمان پروردگار را نیز امتثال کنند. و عده کمی هستند که تنها روزه می‌گیرند فقط به خاطر جلب رضایت و خشنودی پروردگار متعال.
به دنبال آن، مرحوم آقای ملکی تقسیم دیگری دارد برای روزه‌داران از نظر غذایی که افطار و سحر از آن استفاده می‌کنند. می‌فرماید:
برخی افطار و سحر از غذایی استفاده می‌کنند که از راه حرام به دست آمده و می‌فرماید مَثَل چنین فردی مَثَل کسی است که با مرکب غصبی و دزدی به زیارت خانه خدا می‌رود. عده‌ای دیگر کسانی هستند که از مال شبهه دار استفاده می‌کنند؛ یعنی غذای افطار و سحر آن‌ها از پولی است که معلوم نیست حلال است یا حرام. این گروه دو دسته‌اند؛ یک دسته کسانی هستند که احتمال می‌دهند آن پول از مال حرام باشد ولی از نظر ظاهری و فتوای مراجع گفته شده مانعی ندارد از آن استفاده کنند و دسته دوم کسانی هستند که از مال شبهه‌ناک استفاده کرده و نمی‌دانند حلال است یا حرام و هیچ حکم ظاهری و فقهی بر حلال بودن استفاده از آن ندارند. این دسته افراد همانند گروه اول می‌باشند که از حرام مسلّم ارتزاق نموده و غذای افطار و سحر خود را از آن به دست آورده‌اند. گروه دیگری هستند که یقین دارند که غذای افطار و سحر آن‌ها از مال حلال است (مالی که خمس و زکات آن را پرداخته و هیچ‌گونه بدهی شرعی نسبت به آن ندارند)؛ ولی در استفاده از این مواد غذایی دست بالا را گرفته و سعی دارند هر چه بیشتر بخورند و از نظر کیفیت نیز مواد غذایی پرانرژی بیشتری داشته باشند و این دسته از افراد شایسته مجلس دوست نیستند، بلکه درباره آن‌ها می‌توان گفت آن‌ها به جای اینکه بنده خدای خود باشند، بنده شکم خود هستند. و سرانجام عده‌ای دیگر هستند که میزان مصرف و کیفیت مواد مصرفی آن‌ها تنها در «سدّ جوع[1]» و اینکه از گرسنگی نمیرند و توان روزه را داشته باشند، آن هم از مواد غذایی سبک‌تر (نه از غذاهای رنگین و گران‌قیمت) استفاده می‌کنند.
و به دنبال آن تقسیم‌های دیگری برای روزه‌داران فرموده‌اند که به جهت رعایت اختصار به همین مقدار بسنده می‌کنیم.
و سرانجام ایشان در آخر این بحث می‌فرماید:
خلاصه اینکه روزه صحیح کامل که خداوند آن را واجب فرموده به جهت تکمیل جان و نفس روزه‌دار، آن روزه همان است که حتماً با نخوردن و نیاشامیدن، از معصیت اعضا و جوارح نیز خودداری کند و اگر قدمی فراتر رفت و از تمام آنچه قلب را از یاد خدا مشغول می‌دارد امساک کرد، کامل‌ترین روزه است و آنگاه که انسان حقیقت روزه و درجات و حکمت تشریع آن را درک کرد، ناگزیر می‌بایست از همه معاصی و محرمات به خاطر قبول شدن روزه‌اش اجتناب کند، و الّا اگر چنین نکرد در برابر روزه بودن اعضا و جوارح در پیشگاه خدا مسئول است؛ و اینکه، روزه‌دار روزه بگیرد و تنها از همان مورد مثل خوردن و آشامیدن و ... اجتناب کند، چنین روزه‌ای از نظر شرعی قضا ندارد؛ [ولی] این چیزی نیست که به درد روز قیامت انسان بخورد و آن روز از معصیت و گناهانی که با زبان انجام داده مؤاخذه نشود. و سپس روایاتی را در فضیلت ماه رمضان نقل می‌کنند که بسیار مفصل است. لذا ما به همین مقدار، برای توجّه بیشتر روزه‌داران بسنده می‌کنیم و امیدواریم خداوند متعال همه ما را از روزه‌داران واقعی در این ماه قرار دهد.
مرحوم آقامیرزا جواد ملکی تبریزی در کتاب «المراقبات» چنین می‌فرماید:
از کارهای مهم سالک در این ماه بزرگ شناخت حق ماه رمضان و اینکه خداوند متعال در این ماه، سالکان راه را چنان گرامی داشته که به مهمانی خود دعوت فرموده و بالاخره توجّه به اینکه این روزها و شب‌ها، روزها و شب‌های مهمانی خداوند است.
و همچنین ارزش روزه را باید بداند و مناسبت بین روزه و مهمانی خداوند را درک کند؛ و با تمام وجود در تحصیل اخلاص تلاش کند؛ و اعمال و رفتار و حرکات و سکناتش را بر وفق رضایت میزبان قرار دهد.
و سپس به مناسبت اینکه روزه گرفتن همراه با جوع و گرسنگی است، بحث مفصلی درباره اهمیّت و ارزش گرسنگی و روایات زیادی در این زمینه دارند که ما برای رعایت اختصار به نقل یک حدیث بسنده می‌کنیم.
در حدیث معراج آمده؛ خداوند فرمود:
ای احمد؛ آیا می‌دانی روزه چه آثاری را از خود به جای می‌گذارد (و از آثار روزه در این روایت تعبیر به «میراث» شده است).
پیامبر فرمود: خیر.
خداوند فرمود:
«مِیرَاثُ الصَّومِ قِلَّةُ الْأکْلِ وَ قِلَّةُ الْکَلَامِ.
میراث روزه کم خوردن و کم سخن گفتن است.»
و به دنبال آن سخن از آثار سکوت و کم‌حرفی به میان آمد و فرمود:
«سکوت» و حرف نزدن در غیر موارد ضروری و لازم، میراثش حکمت است؛ و میراث حکمت، معرفت است؛ و میراث معرفت، یقین است؛ و آنگاه که بنده به مرحله یقین رسید دیگر نگران نیست که چگونه شب را به صبح رسانده است، آیا با سختی یا با آسانی؛ و این مقام «راضین» است، یعنی آن‌ها که به مرحله «رضا» و خشنودی از پروردگار رسیده‌اند.
دنباله حدیث مفصل است و ما عزیزان علاقه‌مند را به مطالعه کتاب «المراقبات» توجّه می‌دهیم.
مرحوم آقای ملکی به دنبال این حدیث فواید جوع و گرسنگی را بیان می‌فرماید و به دنبال آن می‌فرماید:
حال خواهی دانست که روزه یک تکلیف و قانون سخت الهی نیست، بلکه «تشریف» یعنی شرافت دادن به انسان و تعظیم اوست و لازمه این معنی سپاسگزاری از خداوند است، به مقدار توان و طاقت.
و بعد از آن شروع می‌کنند به تقسیم روزه‌داران؛ و می‌فرمایند:
روزه‌داران از جهت آنچه باید از آن امساک کنند، سه دسته‌اند؛
دسته اول روزه‌دارانی که از آن‌ها به «روزه عوام» تعبیر می‌شود؛ و آن‌ها کسانی هستند که از صبح تا شب ازآنچه در رساله‌ها نوشته شده و فرموده‌اند که روزه‌دار باید از ارتکاب آن‌ها خودداری کند (از قبیل خوردن و آشامیدن)، تنها به همین مقدار اکتفا و بسنده می‌کنند.
قسم دوم، کسانی هستند که از آن‌ها تعبیر می‌کنند به «روزه خواص» و آن‌ها کسانی هستند که نه‌تنها از آنچه در رساله‌ها نوشته شده خودداری می‌کنند، بلکه مراقب‌اند تا اعضا و جوارح آن‌ها مرتکب کار زشت نگردد و معصیت و نافرمانی خداوند را در این یک ماه نداشته باشند.
و قسم سوم که از این دو قسم بالاتر است از آن تعبیر می‌کنند به روزه «خواص الخاص» یعنی افرادی که از میان «خواص» انتخاب شده و ضمن اینکه ازآنچه در رساله‌ها نوشته شده خودداری می‌کنند و ضمن اینکه مراقب اعضا و جوارح خود هستند که گناه نکنند، بلکه از هرچیزی که آن‌ها را از یاد خدا غافل کند، چه حلال و چه حرام اجتناب می‌کنند.
هر کدام از دو گروه «خواص» و «خواص الخاص» مراتبی دارند که بستگی به شدّت و ضعف میزان خودداری از گناهان و معاصی و سایر اعمال انسان دارد.
این تقسیم‌بندی مربوط می‌شود به آنچه باید از آن امساک شود. ولی تقسیم‌بندی دیگری دارند از نظر نیّت و قصد روزه‌داران. برخی از روزه‌داران روزه می‌گیرند چون عادت شده مسلمانان در این ماه روزه می‌گیرند. برخی به خاطر فواید جسمانی روزه، هدفشان از روزه گرفتن سلامتی بدن و فواید بهداشتی آن است. عده‌ای روزه می‌گیرند به خاطر ترس از عذاب خداوند؛ چون روزه ماه مبارک رمضان واجب است و کسی که روزه نگیرد، قهراً گرفتار عقاب خداوند می‌شود. ولی برخی از همین عده ضمن اینکه از عقاب خداوند می‌ترسند، می‌خواهند فرمان پروردگار را نیز امتثال کنند. و عده کمی هستند که تنها روزه می‌گیرند فقط به خاطر جلب رضایت و خشنودی پروردگار متعال.
به دنبال آن، مرحوم آقای ملکی تقسیم دیگری دارد برای روزه‌داران از نظر غذایی که افطار و سحر از آن استفاده می‌کنند. می‌فرماید:
برخی افطار و سحر از غذایی استفاده می‌کنند که از راه حرام به دست آمده و می‌فرماید مَثَل چنین فردی مَثَل کسی است که با مرکب غصبی و دزدی به زیارت خانه خدا می‌رود. عده‌ای دیگر کسانی هستند که از مال شبهه دار استفاده می‌کنند؛ یعنی غذای افطار و سحر آن‌ها از پولی است که معلوم نیست حلال است یا حرام. این گروه دو دسته‌اند؛ یک دسته کسانی هستند که احتمال می‌دهند آن پول از مال حرام باشد ولی از نظر ظاهری و فتوای مراجع گفته شده مانعی ندارد از آن استفاده کنند و دسته دوم کسانی هستند که از مال شبهه‌ناک استفاده کرده و نمی‌دانند حلال است یا حرام و هیچ حکم ظاهری و فقهی بر حلال بودن استفاده از آن ندارند. این دسته افراد همانند گروه اول می‌باشند که از حرام مسلّم ارتزاق نموده و غذای افطار و سحر خود را از آن به دست آورده‌اند. گروه دیگری هستند که یقین دارند که غذای افطار و سحر آن‌ها از مال حلال است (مالی که خمس و زکات آن را پرداخته و هیچ‌گونه بدهی شرعی نسبت به آن ندارند)؛ ولی در استفاده از این مواد غذایی دست بالا را گرفته و سعی دارند هر چه بیشتر بخورند و از نظر کیفیت نیز مواد غذایی پرانرژی بیشتری داشته باشند و این دسته از افراد شایسته مجلس دوست نیستند، بلکه درباره آن‌ها می‌توان گفت آن‌ها به جای اینکه بنده خدای خود باشند، بنده شکم خود هستند. و سرانجام عده‌ای دیگر هستند که میزان مصرف و کیفیت مواد مصرفی آن‌ها تنها در «سدّ جوع[1]» و اینکه از گرسنگی نمیرند و توان روزه را داشته باشند، آن هم از مواد غذایی سبک‌تر (نه از غذاهای رنگین و گران‌قیمت) استفاده می‌کنند.
و به دنبال آن تقسیم‌های دیگری برای روزه‌داران فرموده‌اند که به جهت رعایت اختصار به همین مقدار بسنده می‌کنیم.
و سرانجام ایشان در آخر این بحث می‌فرماید:
خلاصه اینکه روزه صحیح کامل که خداوند آن را واجب فرموده به جهت تکمیل جان و نفس روزه‌دار، آن روزه همان است که حتماً با نخوردن و نیاشامیدن، از معصیت اعضا و جوارح نیز خودداری کند و اگر قدمی فراتر رفت و از تمام آنچه قلب را از یاد خدا مشغول می‌دارد امساک کرد، کامل‌ترین روزه است و آنگاه که انسان حقیقت روزه و درجات و حکمت تشریع آن را درک کرد، ناگزیر می‌بایست از همه معاصی و محرمات به خاطر قبول شدن روزه‌اش اجتناب کند، و الّا اگر چنین نکرد در برابر روزه بودن اعضا و جوارح در پیشگاه خدا مسئول است؛ و اینکه، روزه‌دار روزه بگیرد و تنها از همان مورد مثل خوردن و آشامیدن و ... اجتناب کند، چنین روزه‌ای از نظر شرعی قضا ندارد؛ [ولی] این چیزی نیست که به درد روز قیامت انسان بخورد و آن روز از معصیت و گناهانی که با زبان انجام داده مؤاخذه نشود. و سپس روایاتی را در فضیلت ماه رمضان نقل می‌کنند که بسیار مفصل است. لذا ما به همین مقدار، برای توجّه بیشتر روزه‌داران بسنده می‌کنیم و امیدواریم خداوند متعال همه ما را از روزه‌داران واقعی در این ماه قرار دهد.
در این زمینه چند توصیه به روزه‌داران عرضه می‌داریم:
1- وقتی از فرمایش پیامبر اکرم(ص) استفاده کردیم که (نفس شما در این ماه حکم تسبیح را دارد و خواب شما در این ماه عبادت است) یعنی از لحظه‌لحظه‌ی این ماه استفاده کنید و مراقب باشید به بهانه اینکه روزه‌دارید و باید به گونه‌ای سرگرمی داشته باشید، سراغ سرگرمی‌های حرام و یا بی‌فایده نروید. به یاد دارم وقتی ماه رمضان در زمستان بود و شب‌ها نسبتاً طولانی بود، بعضی مجالس سرگرمی نامناسب برای خود ترتیب می‌دادند و حتی بعد از افطار به جای اینکه نماز مغرب و عشا را قبل از افطار بخوانند یا حداقل بلافاصله بعد از افطار بپا خیزند، تا دیروقت دور هم به گفت‌وشنود مطالب واهی و بی‌فایده اشتغال داشته، به گونه‌ای که گاهی نماز مغرب آن‌ها قضا می‌شد و در حال حاضر نیز تلویزیون جمهوری اسلامی برای پر کردن وقت شب‌های مردم به ارائه سریال‌های مختلف می‌پردازد و این برنامه‌ها بدون تردید اتلاف وقت و از دست دادن فرصت است.
2- ماه مبارک رمضان ماه نزول قرآن است و یکی از عبادات این ماه تلاوت قرآن است. حتی در برخی از احادیث آمده که تلاوت یک آیه قرآن در این ماه ثواب تلاوت یک دوره کامل قرآن را دارد؛ بدین‌ترتیب بکوشید هرچه بیشتر در این ماه قرآن بخوانید، و حتی بکوشید یک دوره قرآن به وجود مقدّس امام زمان ـ ارواحنا فداه- تقدیم کنید.
3- در این ماه بکوشید به فقرا و نیازمندان و کسانی که اگر بخواهند روزه بگیرند، توانایی مالی ندارند، کمک کنید؛ و حتماً صله‌رحم داشته باشید و به دیدن ارحام و خویشاوندان دور و نزدیک بروید و اگر چنانچه آنان نیازی داشته باشند، در حدّ توان در رفع آن بکوشید.
4- با توجّه به اینکه ماه رمضان، ماه رحمت و برکات الهی است و انواع رحمت‌های خداوند در این ماه به بندگان سرازیر می‌شود؛ و از سوی دیگر، واسطه فیض بین ما و خداوند متعال وجود مقدس حضرت ولی امر ـ ارواحنا فداه ـ است، اول افطار که موقع استجابت دعاست برای سلامتی حضرت بقیة‌الله(ع) و تعجیل در فرج و ظهور حضرتش دعا کنید و مخصوصاً در شب‌های قدر که به فرموده قرآن کریم فرشتگان از آسمان نازل می‌شوند و بر اساس روایات ما به حضور مقدّس حضرت مهدی – ارواحنا فداه ـ می‌رسند، و مقدرات یک‌ساله عالم هستی را به محضرش تقدیم می‌دارند، باید بیشتر به یاد آن حضرت بود و سعی کنید با مناجات و راز و نیاز با آن حضرت هم همراه با فرشتگان، به حضورش عرض ادب داشته باشید و هم از حضرتش بخواهید، چنانچه در تقدیر سال آینده شما نقطه ضعفی ازنظر عبادت و بندگی خدا وجود دارد، آن حضرت وساطت کنند و تقدیر نامناسب را تغییر دهند.
5- با توجّه به اینکه روز پانزدهم ماه رمضان سالروز ولادت با سعادت حضرت امام حسن مجتبی(ع) است، در آن ایام در تشکیل مجالس جشن و سرور به آن مناسبت همّت کنید و مخصوصاً با توجّه به اینکه حضرت امام حسن مجتبی(ع) فرزند بزرگ حضرت امیرالمؤمنین و حضرت فاطمه زهرا(ع) هستند و از سوی دیگر برادر حضرت امام حسین(ع) هستند و ما در ولادت و شهادت حضرت امام حسین(ع) عرض ادب بیشتری به آن بزرگوار داریم، بکوشید نسبت به امام مجتبی(ع) کوتاهی نداشته باشید؛ و مخصوصاً با تشکیل مجالس جشن، از سخنرانان بخواهید در مورد نقش اجتماعی و مسئولیت امامت آن امام همام سخن بگویند و برای مؤمنین و مخصوصاً جوان‌ها توضیح بدهند؛ اگر چنانچه امام مجتبی(ع) جنگ با معاویه را به تأخیر انداختند و به اصطلاح با او صلح کردند، این صلح به معنی رضایت ایشان به حکومت معاویه و بنی‌امیه؛ نبوده ولی چون ابزار مبارزه با او که عمدتاً خلاصه می‌شود در نیروی انسانی مخلص و فداکار، به مقدار کافی و لازم در اختیار امام نبود، مصلحت را در آن دیدند که برای حفظ اصل اسلام و مکتب، پیکار با بنی‌امیه و معاویه را به وقت دیگری موکول کنند تا در این فرصت زمینه لازم برای پیکار فراهم آید؛ و سرانجام با شهادت آن حضرت و مرگ معاویه و آغاز امامت حضرت امام حسین(ع) از نیروهای مخلصی که در این مدّت توسط امام مجتبی(ع) ساخته شده‌اند، پیکار با ظلم و ستم بنی‌امیه صورت می‌گیرد. بدین‌ترتیب به گفته یکی از بزرگان علما، مرحوم سیّد شرف‌الدین جبل عاملی، حادثه کربلا و نبرد خونین عاشورا را قبل از آنکه به امام حسین(ع) نسبت دهیم باید به امام حسن مجتبی(ع) نسبت دهیم، زیرا مقدمات آن پیکار سنگین به دست وجود مقدّس امام مجتبی(ع) صورت گرفت.
6- با توجّه به اینکه شب نوزدهم ماه رمضان حضرت امیرمؤمنان(ع) به دست ابن‌ملجم ضربتی بر سر مبارکشان وارد شد و روز بیست‌ویکم روز شهادت آن حضرت است، در آن ایام می‌بایست به عزاداری و سوگواری آن حضرت پرداخت و در مجالس و محافل، از فضائل امام نخستین و نقش وجود مقدّسش در پیشرفت اسلام و مظلومیت آن امام بزرگوار سخن گفته شود؛ و بیش از پیش به شناخت و عظمت آن حضرت آشنا شویم.
شاید بتوان گفت ماه رمضان همچنان که ماه خداوند و ماه عبادت و بندگی اوست، ماه شناخت امامت و آشنا شدن با مقامات و از همه مهم‌تر ارتباط با امام حاضر زمان است؛ زیرا در پانزدهم ماه ولادت دومین امام و در بیست‌ویکم ماه شهادت امام نخستین و در طول ماه فرصت بسیار مناسب برای ارتباط با امام زمان ـ ارواحنا فداه ـ است، مخصوصاً در شب‌های قدر، چنانچه قبلاً اشاره داشتیم.
شاید بتوان گفت ماه رمضان همچنان که ماه خداوند و ماه عبادت و بندگی اوست، ماه شناخت امامت و آشنا شدن با مقامات و از همه مهم‌تر ارتباط با امام حاضر زمان است؛ زیرا در پانزدهم ماه ولادت دومین امام و در بیست‌ویکم ماه شهادت امام نخستین و در طول ماه فرصت بسیار مناسب برای ارتباط با امام زمان ـ ارواحنا فداه ـ است، مخصوصاً در شب‌های قدر، چنانچه قبلاً اشاره داشتیم.
پی‌نوشت:
[1] . رفع گرسنگی
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
علی ریخته‌گرزاده تهرانی
ارسال نظر