ازدواج و شیوه همسرداری از دیدگاه اسلام| ۳۰
ازدواج، دارای آداب و برنامه‌های واجب، مستحب، مكروه و حرام است که دانستن و رعایت آن‌ها برای برقراری صحیح ازدواج و آثار مفید آن لازم است. این آداب و برنامه‌ها از جهت مکان و زمان و شرایط، گوناگون است. اشاره:
ازدواج، دارای آداب و برنامه‌های واجب، مستحب، مكروه و حرام است که دانستن و رعایت آن‌ها برای برقراری صحیح ازدواج و آثار مفید آن لازم است. این آداب و برنامه‌ها از جهت مکان و زمان و شرایط، گوناگون است که در اینجا به بیان هر کدام به طور خلاصه می‌پردازیم.
١- زمان اجرای عقد، مراسم عروسی و اطعام
اجرای عقد، هنگامی که قمر در عقرب است (چنان که در بعضی از تقویم‌ها مشخص شده) مکروه است. امام صادق(ع) فرمود:
«مَنْ تَزَوَّجَ وَ الْقَمَرُ فِي الْعَقْرَبِ لَمْ يَرَ الْحُسْنَى»؛
«کسی که هنگام قمر در عقرب، ازدواج کند، نیکی نمی‌بیند.»[1]
همچنین، از اجرای عقد، هنگام «محاق» یعنی سه شب آخر ماه قمری که ماه دیده نمی‌شود، نهی شده و مکروه است. طبق بعضی از روایات، ازدواج و آمیزش در چنین وقتی موجب سقط جنین خواهد شد.[2]
مستحب است که مراسم بردن عروس، شبانه انجام گیرد و اطعام و ولیمه عروسی، ظهر داده شود. امام صادق(ع) فرمود:
«زُفُّوا عَرَائِسَكُمْ لَيْلاً وَ أَطْعِمُوا ضُحَى»؛
«عروس‌های خود را شبانه به خانه شوهر بفرستید و هنگام ظهر، طعام بدهید».[3]
حضرت رضا(ع) فرمود: خداوند، شب را مایه آرامش قرار داده و زنان را نیز آرامش‌دهنده:
«مِنَ السُّنَّةِ التَّزْوِيجُ بِاللَّيْلِ»؛
«ازدواج در شب، از سنّت اسلامی است».[4]
۲- آداب شب زفاف
در وصیّت‌های پیامبر(ص) به حضرت علی(ع) آمده است:
هنگامی که عروس به خانه تو وارد شد، کفش‌های او را درآور تا بنشیند و پاهای او را بشوی و از آن آب، به درِ خانه تا انتهای آن بپاش. چنین کاری موجب رفع و دفع انواع فقر شده و باعث سرازیری برکت‌های بسیار خواهد شد و تا هفت روز، عروس را از خوردن شیر و سرکه و گشنیز و سیب ترش منع کن؟
على(ع) عرض کرد: چرا عروس را از خوردن این چهار چیز منع کنم؟
پیامبر(ص) در پاسخ فرمود: زیرا رحم زن، بر اثر خوردن این چهار غذا، سرد و آماده برای باروری نمی‌شود. حصیری که در جانبی از خانه افتاده باشد، بهتر از زنی است که دارای فرزند نگردد.[5]
از آداب استحبابی شب زفاف، نماز و دعا است. امام باقر(ع) فرمود: هنگامی که عروس را نزد تو آوردند، خودت وضو بساز و به او نیز بگو وضو بسازد. دو رکعت نماز بخوان و بگو او نیز دو رکعت نماز بخواند، سپس خدا را حمد و ثنا کن و صلوات بر محمّد و آلش(ص) بفرست، آنگاه دعا کن و به حاضران بگو «آمین» بگویند و این دعا را بخوان: :
«اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي إلْفَهَا وَ وُدَّهَا وَ رِضَاهَا، و ارضِنی بِها وَ اجْمَعْ بَيْنَنَا بِأَحْسَنِ اجْتِمَاعٍ وَ أنس وَ ائْتِلَافٍ فَإِنَّكَ تُحِبُّ الْحَلَالَ وَ تَكْرَهُ الْحَرَامَ»؛
«خدایا! دوستی و محبّت و خشنودی او را روزی من گردان و مرا به او خشنود ساز، بین من و او پیوند نیک و صمیمانه، جمع کن؛ چرا که تو حلال را دوست داری و حرام را ناپسند می‌دانی».
سپس فرمود: بدان که دوستی از جانب خداست و دشمنی از شیطان. او که می‌خواهد آنچه را خدا حلال کرده، برای مرد ناگوار سازد.[6]
نیز نقل شده امام باقر(ع) فرمود: هنگامی که خواستی با همسرت همبستر شوی، متوجّه خدا باش و بگو:
«اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي وَلَداً وَ اجْعَلْهُ تَقِيّاً زَكِيّاً لَيْسَ فِي خَلْقِهِ زِيَادَةٌ وَ لَا نُقْصَانٌ وَ اجْعَلْ عَاقِبَتَهُ إِلَى خَيْرٍ»؛
«خدایا فرزندی به من عطا فرما و او را پرهیزکار و پاک گردان، جسمش را کامل و موزون قرار بده و عاقبت امرش را ختم به خیر فرما».[7]
اجتناب از شرکت شیطان در انعقاد نطفه
در شب زفاف و یا هر وقت دیگر که همسران می‌خواهند باهم همبستر شوند، «بسم‌الله» بگویند و مراقب باشند که در آن هنگام(که احتمال انعقاد نطفه برای فرزند آینده می‌شود) از هرگونه گناه دور باشند، حتی فکر گناه نکنند تا(به اصطلاح) شیطان در نطفه آنان شریک نگردد؛ یعنی نطفه کاملاً صحیح و سالم و دور از گناه، منعقد شود؛ زیرا همان نطفه، پایه اول ساختار فرزند آینده را تشکیل می‌دهد.
خشت اوّل چون نهد معمار کج/ تا ثریّا می‌رود دیوار کج
مثلاً هرگاه همسران یا یکی از آن‌ها شراب خورده باشند و در آن حال آمیزش کنند و فرزندی به دنیا آید، قطعاً فرزند پلید خواهد بود.
امام صادق(ع) فرمود: هر زنی که راضی شود با شوهرش که شراب خورده، آمیزش کند، به عدد ستارگان آسمان گناه کرده است و فرزندی که از آن زن به وجود می‌آید پلید است...[8]
در جراید نوشته بود: در یک خانواده آفریقایی که زن و شوهر هر دو سیاه‌پوست بودند، فرزندی سرخ‌پوست به وجود آمد. دانشمندان پس از تحقیقات به این نتیجه رسیدند که شوهر آن خانواده، دوستی سرخ‌پوست داشته و عکس او را در دیوار خانه‌اش نصب کرده بود. هنگام آمیزش با همسرش، چشمش به آن عکس افتاده، به فکر دوستش می‌افتد و همین فکر در نطفه اثر گذاشته، فرزند سرخ‌پوست و شبیه دوستش متولّد می‌گردد.
علّامه شیرازی در شرح قانون می‌نویسد: برای من نقل کردند: دختر دانشمند عالی‌قدر، نجم‌الدّین جعفی خوارزمی، پسری زایید که سرش مانند سر انسان؛ ولی باقی بدنش مانند بدن مار بود. نزد مادرش می‌آمد، از پستان او شیر می‌خورد و سپس می‌رفت میان برکه آبی، مانند مارهای دیگر، در آنجا زندگی می‌کرد تا آنکه علما به قتل آن فتوا دادند. از آن زن پرسیدند: چرا فرزندت به این شکل به دنیا آمد؟
گفت: نمی‌دانم؛ ولی این را به خاطر دارم که هنگام آمیزش، از ماری که صورتش را به ذهنم آورده بودم، می‌ترسیدم.[9]
بر همین اساس، روایات متعددی نقل شده که هنگام آمیزش، «بسم‌الله» بگویید و به خدا پناه ببرید. حضرت علی(ع) فرمود:
هرگاه کسی قصد همبستری دارد، بگوید:
«بِسمِ اللّهِ و بِاللّهِ، اللّهُمَّ جَنِّبنِی الشَّيطانَ و جَنِّبِ الشَّيطانَ ما رَزَقتَنِي»؛
«به نام خدا و در پناه خدا، خدایا! شیطان را از من دور ساز و از آنچه به من روزی می‌دهی از (فرزند) نیز دور ساز».
در این صورت، اگر فرزندی به وجود آید، شیطان به او ضرری نمی‌زند.[10]
همچنین امام صادق(ع) به دستور داد که هنگام مواقعه بگوید:
«أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِيعِ الْعَلِيمِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ»؛
«پناه می‌برم به خدای شنوا و دانا از شیطان رانده درگاه خدا».[11]
همچنین حدیثی آمده که شیطان گفت: هر کسی که با على(ع) دشمنی کند، یقیناً من در آمیزش پدر و مادرش، شرکت داشته‌ام.[12]
یکی از مواردی که در راه نفوذ شیطان، پیدا می‌شود، هنگامی است که شوهر هنگام آمیزش، برای تحریک شهوت خود، زن دیگری را به نظرش بیاورد. از پیامبر(ص) نقل شد: کسی که چنین کند، با این حال، فرزندی برای او تکوین یابد، بترسد که آن فرزند، لواط کار یا دیوانه و ناقص گردد.[13]
بنابراین، آنان که در این هنگام، فیلم‌های سکسی تماشا می‌کنند و یا موسیقی حرام گوش می‌نمایند، یا غذای حرام، از قبیل گوشت خوک و شراب و ... می‌خورند، یقیناً شیطان در نطفه آن‌ها شرکت می‌نماید، اگر فرزندشان ناقص و یا منحرف شد، هیچ کس جز خود را ملامت نکنند.
در روایات آمده، اگر کسی دنبلان (تخم) گوسفند را که حرام است، بخورد و سپس با همسر خود آمیزش نماید، فرزند او آلوده به انحرافات جنسی خواهد شد.
۳- آمیزش در محیط پوشیده
یکی از اموری که همسران باید قطع رعایت کنند، آن است که همبستری آن‌ها کاملاً در مکانی پوشیده باشد. در غیر این صورت، موجب فساد و انحراف خواهد شد. همچنین لازم است مسائل خصوصی و اسراری که در این رابطه دارند، برای کسی نقل نکنند و آن را کاملاً پیش خود نگهدارند. با این کار، حریم حیا، عفّت و غیرت اسلامی حفظ می‌شود. دریدگی و پرده‌دری هم برای کانون خانواده زیان‌بار است و هم برای اطرافیان، جامعه و محیط.
رسول اکرم(ص) فرمود: از کلاغ، سه خصلت را بیاموزید: ۱۔ آمیزش پنهان؛ ۲- حرکت در بامداد برای تحصیل روزی؛ ۳- و حذر کردن بسیار (و احتیاط لازم که صید صیادان نشوند).[14]
نیز فرمود: سوگند به آن کسی که جانم در دست اوست! اگر مردی با همسرش در خانه‌ای همبستر شود و کودکی آن‌ها را بنگرد و سخن و صدای نفس آن‌ها را بشنود، آن کودک هرگز رستگار نخواهد شد. اگر پسر باشد، زناکار می‌شود و اگر دختر باشد، آلوده دامن می‌گردد.[15]
امام صادق(ع) فرمود:
«لَا يُجَامِعُ الرَّجُلُ اِمْرَأَتَهُ وَ فِي الْبَيْتِ صَبِيٌّ»؛
«نباید مردی با همسرش آمیزش کند، در اتاقی که کودکی هست».
آنگاه فرمود: آمیزش در خانه‌ای که کودکی در آنجاست، موجب آلودگی و انحراف آن کودک (در آینده) خواهد شد.[16]
رسول خدا(ص) فرمود: بپرهیزید از آمیزش، در حالی که کودک در گهواره به شما نگاه می‌کند.[17]
سلمان و پوشیدن اسرار
سلمان فارسی با زنی از قبیله کنده ازدواج کرد. در شب زفاف نزد همسرش نشست و جلوی پیشانی او را با دست کشید و دعا کرد و در دعای خود، خواستار برکت از درگاه الهی گردید و سپس به همسرش گفت: آیا از سخن من اطاعت می‌کنی؟
همسر گفت: آری، در مقامی نشسته‌ام که مقام اطاعت است.
سلمان گفت: حبیبم رسول خدا(ص) به من سفارش کرد که هرگاه با همسرم اجتماع کردم، با هم به اطاعت خدا بپردازیم. هر دو برخاستند و به مسجد رفتند و ساعتی به نماز و دعا مشغول شدند و سپس به خانه بازگشتند و همبستر شدند. هنگامی که صبح شد، بعضی از اصحاب نزد سلمان آمدند و پرسیدند: همسرت را چگونه یافتی؟
سلمان از این سؤال بیجای آن‌ها ناراحت شد و از آن‌ها روی گردانید و سپس گفت: خداوند، پرده‌ها و دیوارها و درها را برای آن قرار داده تا اسرار و مسائل خصوصی فاش نگردد. بنابراین نباید از امور پنهانی سؤال کرد. من از رسول خدا(ص) شنیدم فرمود:
«أَلتَحَدُّثُ عَن ذَلِكَ كَالحِمَارَينِ يَتَشَامَّانِ فِي الطَرِيقِ»؛
«آن کس که این‌گونه اسرار را فاش می‌کند، مثل دو الاغ است که در جاده، همدیگر را برای آمیزش، بو می‌کنند».18]
پی‌نوشت‌ها
[1]- وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۸۰
[2] - همان ؛ از علامه مجلسی (ره) نقل شده که عقد یا زفاف در هنگامی که قمر در عقرب است و همچنین در سه شب آخر ماه قمری، مکروه است (حليّة المتّقین).
[3] - وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۶۲.
[4].همان.
[5] - بحار، ج ۱۰۳، ص ۳۸۰؛ وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۸۶.
[6] - وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۸۱؛ حليّة المتّقين، ص ۱۰۲.
[7]- وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۸۲.
[8] - ليالي الأخبار، ص ۲۶۷.
[9]۔ منتخب قواميش الدّرر، ص ۱۰۱.
[10] ۔ وسائل الشيعة، ج ۱۴، ص ۹۶. نظیر این مطلب از امام صادق(ع) نیز نقل شده است. (وسائل، ج ۱۴، ص ۸۱).
[11] - تفسیر عیّاشی، ج ۲، ص ۳۰۰.
[12] - عیون اخبار الرّضا، ج ۲، ص ۷۲.
[13] - وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۸۸.
[14]- وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۹۵.
[15] - فروع کافی، ج ۵، ص ۵۰۰.
[16]- همان.
[17] - نوادر الرّاوندی، ص ۱۴.
[18] - نفس الرّحمان، ص ۴۱.
ازدواج، دارای آداب و برنامه‌های واجب، مستحب، مكروه و حرام است که دانستن و رعایت آن‌ها برای برقراری صحیح ازدواج و آثار مفید آن لازم است. این آداب و برنامه‌ها از جهت مکان و زمان و شرایط، گوناگون است که در اینجا به بیان هر کدام به طور خلاصه می‌پردازیم.
١- زمان اجرای عقد، مراسم عروسی و اطعام
اجرای عقد، هنگامی که قمر در عقرب است (چنان که در بعضی از تقویم‌ها مشخص شده) مکروه است. امام صادق(ع) فرمود:
«مَنْ تَزَوَّجَ وَ الْقَمَرُ فِي الْعَقْرَبِ لَمْ يَرَ الْحُسْنَى»؛
«کسی که هنگام قمر در عقرب، ازدواج کند، نیکی نمی‌بیند.»[1]
همچنین، از اجرای عقد، هنگام «محاق» یعنی سه شب آخر ماه قمری که ماه دیده نمی‌شود، نهی شده و مکروه است. طبق بعضی از روایات، ازدواج و آمیزش در چنین وقتی موجب سقط جنین خواهد شد.[2]
مستحب است که مراسم بردن عروس، شبانه انجام گیرد و اطعام و ولیمه عروسی، ظهر داده شود. امام صادق(ع) فرمود:
«زُفُّوا عَرَائِسَكُمْ لَيْلاً وَ أَطْعِمُوا ضُحَى»؛
«عروس‌های خود را شبانه به خانه شوهر بفرستید و هنگام ظهر، طعام بدهید».[3]
حضرت رضا(ع) فرمود: خداوند، شب را مایه آرامش قرار داده و زنان را نیز آرامش‌دهنده:
«مِنَ السُّنَّةِ التَّزْوِيجُ بِاللَّيْلِ»؛
«ازدواج در شب، از سنّت اسلامی است».[4]
۲- آداب شب زفاف
در وصیّت‌های پیامبر(ص) به حضرت علی(ع) آمده است:
هنگامی که عروس به خانه تو وارد شد، کفش‌های او را درآور تا بنشیند و پاهای او را بشوی و از آن آب، به درِ خانه تا انتهای آن بپاش. چنین کاری موجب رفع و دفع انواع فقر شده و باعث سرازیری برکت‌های بسیار خواهد شد و تا هفت روز، عروس را از خوردن شیر و سرکه و گشنیز و سیب ترش منع کن؟
على(ع) عرض کرد: چرا عروس را از خوردن این چهار چیز منع کنم؟
پیامبر(ص) در پاسخ فرمود: زیرا رحم زن، بر اثر خوردن این چهار غذا، سرد و آماده برای باروری نمی‌شود. حصیری که در جانبی از خانه افتاده باشد، بهتر از زنی است که دارای فرزند نگردد.[5]
از آداب استحبابی شب زفاف، نماز و دعا است. امام باقر(ع) فرمود: هنگامی که عروس را نزد تو آوردند، خودت وضو بساز و به او نیز بگو وضو بسازد. دو رکعت نماز بخوان و بگو او نیز دو رکعت نماز بخواند، سپس خدا را حمد و ثنا کن و صلوات بر محمّد و آلش(ص) بفرست، آنگاه دعا کن و به حاضران بگو «آمین» بگویند و این دعا را بخوان: :
«اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي إلْفَهَا وَ وُدَّهَا وَ رِضَاهَا، و ارضِنی بِها وَ اجْمَعْ بَيْنَنَا بِأَحْسَنِ اجْتِمَاعٍ وَ أنس وَ ائْتِلَافٍ فَإِنَّكَ تُحِبُّ الْحَلَالَ وَ تَكْرَهُ الْحَرَامَ»؛
«خدایا! دوستی و محبّت و خشنودی او را روزی من گردان و مرا به او خشنود ساز، بین من و او پیوند نیک و صمیمانه، جمع کن؛ چرا که تو حلال را دوست داری و حرام را ناپسند می‌دانی».
سپس فرمود: بدان که دوستی از جانب خداست و دشمنی از شیطان. او که می‌خواهد آنچه را خدا حلال کرده، برای مرد ناگوار سازد.[6]
نیز نقل شده امام باقر(ع) فرمود: هنگامی که خواستی با همسرت همبستر شوی، متوجّه خدا باش و بگو:
«اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي وَلَداً وَ اجْعَلْهُ تَقِيّاً زَكِيّاً لَيْسَ فِي خَلْقِهِ زِيَادَةٌ وَ لَا نُقْصَانٌ وَ اجْعَلْ عَاقِبَتَهُ إِلَى خَيْرٍ»؛
«خدایا فرزندی به من عطا فرما و او را پرهیزکار و پاک گردان، جسمش را کامل و موزون قرار بده و عاقبت امرش را ختم به خیر فرما».[7]
اجتناب از شرکت شیطان در انعقاد نطفه
در شب زفاف و یا هر وقت دیگر که همسران می‌خواهند باهم همبستر شوند، «بسم‌الله» بگویند و مراقب باشند که در آن هنگام(که احتمال انعقاد نطفه برای فرزند آینده می‌شود) از هرگونه گناه دور باشند، حتی فکر گناه نکنند تا(به اصطلاح) شیطان در نطفه آنان شریک نگردد؛ یعنی نطفه کاملاً صحیح و سالم و دور از گناه، منعقد شود؛ زیرا همان نطفه، پایه اول ساختار فرزند آینده را تشکیل می‌دهد.
خشت اوّل چون نهد معمار کج/ تا ثریّا می‌رود دیوار کج
مثلاً هرگاه همسران یا یکی از آن‌ها شراب خورده باشند و در آن حال آمیزش کنند و فرزندی به دنیا آید، قطعاً فرزند پلید خواهد بود.
امام صادق(ع) فرمود: هر زنی که راضی شود با شوهرش که شراب خورده، آمیزش کند، به عدد ستارگان آسمان گناه کرده است و فرزندی که از آن زن به وجود می‌آید پلید است...[8]
در جراید نوشته بود: در یک خانواده آفریقایی که زن و شوهر هر دو سیاه‌پوست بودند، فرزندی سرخ‌پوست به وجود آمد. دانشمندان پس از تحقیقات به این نتیجه رسیدند که شوهر آن خانواده، دوستی سرخ‌پوست داشته و عکس او را در دیوار خانه‌اش نصب کرده بود. هنگام آمیزش با همسرش، چشمش به آن عکس افتاده، به فکر دوستش می‌افتد و همین فکر در نطفه اثر گذاشته، فرزند سرخ‌پوست و شبیه دوستش متولّد می‌گردد.
علّامه شیرازی در شرح قانون می‌نویسد: برای من نقل کردند: دختر دانشمند عالی‌قدر، نجم‌الدّین جعفی خوارزمی، پسری زایید که سرش مانند سر انسان؛ ولی باقی بدنش مانند بدن مار بود. نزد مادرش می‌آمد، از پستان او شیر می‌خورد و سپس می‌رفت میان برکه آبی، مانند مارهای دیگر، در آنجا زندگی می‌کرد تا آنکه علما به قتل آن فتوا دادند. از آن زن پرسیدند: چرا فرزندت به این شکل به دنیا آمد؟
گفت: نمی‌دانم؛ ولی این را به خاطر دارم که هنگام آمیزش، از ماری که صورتش را به ذهنم آورده بودم، می‌ترسیدم.[9]
بر همین اساس، روایات متعددی نقل شده که هنگام آمیزش، «بسم‌الله» بگویید و به خدا پناه ببرید. حضرت علی(ع) فرمود:
هرگاه کسی قصد همبستری دارد، بگوید:
«بِسمِ اللّهِ و بِاللّهِ، اللّهُمَّ جَنِّبنِی الشَّيطانَ و جَنِّبِ الشَّيطانَ ما رَزَقتَنِي»؛
«به نام خدا و در پناه خدا، خدایا! شیطان را از من دور ساز و از آنچه به من روزی می‌دهی از (فرزند) نیز دور ساز».
در این صورت، اگر فرزندی به وجود آید، شیطان به او ضرری نمی‌زند.[10]
همچنین امام صادق(ع) به دستور داد که هنگام مواقعه بگوید:
«أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِيعِ الْعَلِيمِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ»؛
«پناه می‌برم به خدای شنوا و دانا از شیطان رانده درگاه خدا».[11]
همچنین حدیثی آمده که شیطان گفت: هر کسی که با على(ع) دشمنی کند، یقیناً من در آمیزش پدر و مادرش، شرکت داشته‌ام.[12]
یکی از مواردی که در راه نفوذ شیطان، پیدا می‌شود، هنگامی است که شوهر هنگام آمیزش، برای تحریک شهوت خود، زن دیگری را به نظرش بیاورد. از پیامبر(ص) نقل شد: کسی که چنین کند، با این حال، فرزندی برای او تکوین یابد، بترسد که آن فرزند، لواط کار یا دیوانه و ناقص گردد.[13]
بنابراین، آنان که در این هنگام، فیلم‌های سکسی تماشا می‌کنند و یا موسیقی حرام گوش می‌نمایند، یا غذای حرام، از قبیل گوشت خوک و شراب و ... می‌خورند، یقیناً شیطان در نطفه آن‌ها شرکت می‌نماید، اگر فرزندشان ناقص و یا منحرف شد، هیچ کس جز خود را ملامت نکنند.
در روایات آمده، اگر کسی دنبلان (تخم) گوسفند را که حرام است، بخورد و سپس با همسر خود آمیزش نماید، فرزند او آلوده به انحرافات جنسی خواهد شد.
۳- آمیزش در محیط پوشیده
یکی از اموری که همسران باید قطع رعایت کنند، آن است که همبستری آن‌ها کاملاً در مکانی پوشیده باشد. در غیر این صورت، موجب فساد و انحراف خواهد شد. همچنین لازم است مسائل خصوصی و اسراری که در این رابطه دارند، برای کسی نقل نکنند و آن را کاملاً پیش خود نگهدارند. با این کار، حریم حیا، عفّت و غیرت اسلامی حفظ می‌شود. دریدگی و پرده‌دری هم برای کانون خانواده زیان‌بار است و هم برای اطرافیان، جامعه و محیط.
رسول اکرم(ص) فرمود: از کلاغ، سه خصلت را بیاموزید: ۱۔ آمیزش پنهان؛ ۲- حرکت در بامداد برای تحصیل روزی؛ ۳- و حذر کردن بسیار (و احتیاط لازم که صید صیادان نشوند).[14]
نیز فرمود: سوگند به آن کسی که جانم در دست اوست! اگر مردی با همسرش در خانه‌ای همبستر شود و کودکی آن‌ها را بنگرد و سخن و صدای نفس آن‌ها را بشنود، آن کودک هرگز رستگار نخواهد شد. اگر پسر باشد، زناکار می‌شود و اگر دختر باشد، آلوده دامن می‌گردد.[15]
امام صادق(ع) فرمود:
«لَا يُجَامِعُ الرَّجُلُ اِمْرَأَتَهُ وَ فِي الْبَيْتِ صَبِيٌّ»؛
«نباید مردی با همسرش آمیزش کند، در اتاقی که کودکی هست».
آنگاه فرمود: آمیزش در خانه‌ای که کودکی در آنجاست، موجب آلودگی و انحراف آن کودک (در آینده) خواهد شد.[16]
رسول خدا(ص) فرمود: بپرهیزید از آمیزش، در حالی که کودک در گهواره به شما نگاه می‌کند.[17]
سلمان و پوشیدن اسرار
سلمان فارسی با زنی از قبیله کنده ازدواج کرد. در شب زفاف نزد همسرش نشست و جلوی پیشانی او را با دست کشید و دعا کرد و در دعای خود، خواستار برکت از درگاه الهی گردید و سپس به همسرش گفت: آیا از سخن من اطاعت می‌کنی؟
همسر گفت: آری، در مقامی نشسته‌ام که مقام اطاعت است.
سلمان گفت: حبیبم رسول خدا(ص) به من سفارش کرد که هرگاه با همسرم اجتماع کردم، با هم به اطاعت خدا بپردازیم. هر دو برخاستند و به مسجد رفتند و ساعتی به نماز و دعا مشغول شدند و سپس به خانه بازگشتند و همبستر شدند. هنگامی که صبح شد، بعضی از اصحاب نزد سلمان آمدند و پرسیدند: همسرت را چگونه یافتی؟
سلمان از این سؤال بیجای آن‌ها ناراحت شد و از آن‌ها روی گردانید و سپس گفت: خداوند، پرده‌ها و دیوارها و درها را برای آن قرار داده تا اسرار و مسائل خصوصی فاش نگردد. بنابراین نباید از امور پنهانی سؤال کرد. من از رسول خدا(ص) شنیدم فرمود:
«أَلتَحَدُّثُ عَن ذَلِكَ كَالحِمَارَينِ يَتَشَامَّانِ فِي الطَرِيقِ»؛
«آن کس که این‌گونه اسرار را فاش می‌کند، مثل دو الاغ است که در جاده، همدیگر را برای آمیزش، بو می‌کنند».18]
خودآزمایی
1- سه نمونه از آداب و برنامه‌های واجب، مستحب و مکروه و حرام (از جهت مکان، زمان و شرایط) در ازدواج را بیان کنید.
2- اجرای عقد، در چه زمانهایی مکروه است؟
3- به فرموده رسول اکرم(ص)، چه خصلتهایی باید از کلاغ آموخت.
1- سه نمونه از آداب و برنامه‌های واجب، مستحب و مکروه و حرام (از جهت مکان، زمان و شرایط) در ازدواج را بیان کنید.
2- اجرای عقد، در چه زمانهایی مکروه است؟
3- به فرموده رسول اکرم(ص)، چه خصلتهایی باید از کلاغ آموخت.
پی‌نوشت‌ها
[1]- وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۸۰
[2] - همان ؛ از علامه مجلسی (ره) نقل شده که عقد یا زفاف در هنگامی که قمر در عقرب است و همچنین در سه شب آخر ماه قمری، مکروه است (حليّة المتّقین).
[3] - وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۶۲.
[4].همان.
[5] - بحار، ج ۱۰۳، ص ۳۸۰؛ وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۸۶.
[6] - وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۸۱؛ حليّة المتّقين، ص ۱۰۲.
[7]- وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۸۲.
[8] - ليالي الأخبار، ص ۲۶۷.
[9]۔ منتخب قواميش الدّرر، ص ۱۰۱.
[10] ۔ وسائل الشيعة، ج ۱۴، ص ۹۶. نظیر این مطلب از امام صادق(ع) نیز نقل شده است. (وسائل، ج ۱۴، ص ۸۱).
[11] - تفسیر عیّاشی، ج ۲، ص ۳۰۰.
[12] - عیون اخبار الرّضا، ج ۲، ص ۷۲.
[13] - وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۸۸.
[14]- وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۹۵.
[15] - فروع کافی، ج ۵، ص ۵۰۰.
[16]- همان.
[17] - نوادر الرّاوندی، ص ۱۴.
[18] - نفس الرّحمان، ص ۴۱.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
محمد محمدی اشتهاردی
ارسال نظر