تقوا، بهترین ره آورد روزه

برای اینکه انسان بهترین استفاده را از ماه مبارک رمضان داشته باشد نیاز به انجام مقدماتی دارد تا این آمادگی برای او فراهم شود.

یکی از این مقدمات رعایت اعتدال در خوردن است. به اندازه ای که نیروی انسان را تأمین کند باید بسنده کرد و همین سبب سلامتی و طول عمر و نورانیت دل می شود. زیاده روی در خوردن، برکسالت و خواب می افزاید. وقتی اصحاب رسول خدا(صلی الله علیه وآله) حضور آن حضرت شرفیاب می شدند، حضرت از آنان می پرسید « هل مِن مبشّرات »[1] شب گذشته چه خوابی دیدید که موجب بشارت باشد؟ یعنی انسان می خوابد که چیزی بفهمد و خواب و خوراکش با هدف باشد نه آنکه زیاد بخورد تا بیشتر بخوابد.[2]مقدمه دیگر آن مطلبی است که درادعیه هر روز ماه رمضان می خوانیم. در دعای روز اول ماه رمضان امام علیه السلام به ما یاد می دهد که از خداوند بخواهیم تا نسبت به خواب غفلت کنندگان به ما هشدار دهد. « و نبهنی فیه عن نومة الغافلین »[3]یعنی وقتی وارد این ماه با فضیلت می شویم باید از خواب بیدار شویم لکن این بیداری، از جنس بیداری معنوی و ایمانی است، چون شخص غافل حقیقتا در خواب به سر می برد و چشمش را بر روی خدا و آن چیزهایی که انسان را به خدا نزدیک می کند و او را در مسیر رسیدن به خداوند راهنمایی می کند، بسته است. این همان خوابیدن روح انسان است.

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله):« الناس نيام اذا ماتوا انتبهوا » (انسانها در خوابند و زمانی از خواب بیدار میشوند که از این دنیا رفته اند)[4]. منظور روایت هم اینست که مردم در دنیا در حال غفلت به سر می برند.

واقعا باید این ماه مبارک یک بیداری معنوی باشد،تا از برکت این ماه نصیب ما شود و ما هم با برکت بشویم «قد اقبل الیکم شهر الله بالبرکة و...»[5] (ماه خدا با برکت به سوی شما روی آورده است).

زمانی که به این احادیث و ادعیه که از زبان ائمه (سلام الله علیهم) بیان شده توجه می کنیم، می بینیم که در این ماه برای ما طوری برنامه ریزی کرده اند که در روز آخر ماه می توانیم از خداوند عصمت از گناه را طلب کنیم « و ارزقنی فیه التوفیقَ و العصمة »[6] يعني آن برنامه در این بیست و هشت روز تو را به جایی میرساند که میتوانی از خداوند بخواهی تا درون تو قوه عصمت قرار دهد، که نتیجه آن پاکی از تمام آلوده گی ها و خطاها و گناهان است.

پس عزیزان تمام تلاشمان در ماه رمضان این باشد که یک برنامه گسترده برای خودمان قرار دهیم،تا حرکتی به سمت کمال داشته باشیم، نه اینکه فقط به نخوردن و نیاشامیدن و دوری از بعضی لذتها آن هم فقط برای چند ساعت در روز اکتفا کنیم . به این عمل روزه حقیقی نمی گویند بلکه فقط تکلیف روزه گرفتن را از ما برمیدارد، اما آنچه را که خداوند در این ماه از ما خواسته، درابتداء همین روزه است اما در انتهاء، هدف از همین روزه گرفتن، تحصیل تقوای الهی است.

در واقع خداوند روزه را برای همه اعضای انسان که شامل قلب و فکر و عقل و جوارح می شود، قرار داده است، که پایینترین مرتبه آن همان نخوردن و نیاشامیدن و...که مربوط به اعضا و جوارح است،می باشد. واین نکته را نیز نباید فراموش کرد که راه ورود به مراتب بالاتر همین مرتبه پایین است.

قرآن کریم هم وقتی می خواهد مسئله روزه گرفتن را بیان کند همین هدف را به عنوان فلسفه روزه داری بیان می فرماید: «يا ايها الذین امنوا كتب عليكم الصيام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلكم تتقون»[7] زیرا روزه یک روش کامل برای رسیدن به تقواست.

لذا، از همه عزیزانی که این مطالب را مطالعه میکنند در خواست میکنم که در این ماه برنامه هایی را برای خودتان قرار دهید که در انتها باعث پشیمانی نگردد قال تعال « تزودوا فان خير الزاد التقوى »[8] (توشه برگیرید که بهترین توشه ی این راه تقواست)، واقعا انسان زمانی که می خواهد مسافتی طولانی را بپیماید بخاطر ترس از راه،همه مخزن ماشین را پر می کند حتی مخزن اضافه هم در کنار آن قرار می دهد . و همه ما یک راه طولانی در مقابل خودمان داریم که به تعبیر امیرالمؤمنین عليه السلام «آه من قلة الزاد وبعد السفر و وحشة الطریق» واین شکایت از زبان امير المؤمنين که مجسم تقواست بیان شده و او می داند که این راه چقدر طولانیست و کافیست ما هم بدانیم که قیامت پنجاه ایستگاه دارد و عبور از هر ایستگاهی هزار سال به طول می انجامد و معلوم نیست این تعداد سال به حساب دنیا می باشد یا از سالهای آخرت است.

پس عزیزان بیایید از همین ساعات برای خودمان برنامه ریزی کنیم و ده یا پانزده دقیقه از وقتمان را اگر چه که کم است ولی دوام داشته باشد، برای قرائت قرآن و خواندن دعاها و برای هر عملی در بُعد معنوی، قرار دهیم، تا در آن مسیری که همه انسانها برای رسیدن به خداوند باید طی کنند بهترین توشه یعنی تقوای الهی همراهمان باشد و این همان چیزی است که در این ماه رمضان از ما خواسته اند تا به دست آوریم.

پی نوشتها:

دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت

سیدجمال حاجی محمدی