چهل حدیث درباره بيماران

1ـ «مولی امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)»:

لَیسَ لِلاجسامِ نجاةٌ مِنَ الاَسقامِ.

بدن انسان هیچ‌وقت از درد و بیماری خلاصی ندارد. (فهرست غرُر، ص 364)

2ـ امام جعفرصاق(ع):

العِلَلُ زكاةُ الاَبدانِ.

درد و بیماری، زكات بدن انسان است. (تحف‌العقول، ص 403)

3ـ «امام موسی‌كاظم(علیه‌السلام)»:

لَیسَ مِن دواءٍ اِلّا و یُهَیِّجُ داءً و لَیسَ شَیءٌ أٌنفَعُ فی البَدَنِ مِن اِمساكِ الیَدِ اِلّا عمّا یحتاجُ اِلَیهِ.

دارویی نیست كه خالی از عارضه و اثرات جانبی نباشد. برای بدن خود جز در موارد مایحتاج و نیازمندی، چیزی بهتر از پرهیز كردن نیست. (وسائل، ج 2، ص 629)

4ـ «مولی امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)»:

إمشِ بِدائِكَ ما مَشی بِكَ.

تا آنجا كه تاب و تحمل داری با درد خود مماشات كن (حتی‌الامكان از خوردن دارو خودداری كن.) سفینه، ج 2، ص 78)

5ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

تَجَنّبِ الدَّواءَ ما احْتملَ بدنُكَ الدّاءَ فَاِذالَم یَحتَمِلَ الدّاءَ فَالدَّواءُ.

تا زمانی كه بدنت تحمل درد را دارد از استعمال دارو خودداری كن. تحمّل و توان كه از حد گذشت، دیگر نوبت دارو است. (بحار، ج 62، ص 66)

6ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

مَن لَم یَصبِرْ علی مَضَض الحِمیَةِ طالَ سُقْمُهُ.

كسی كه بر ناملایمت‌های پرهیز كردن صبر و حوصله ندارد (هرچند دوا و درمان كند) بیماری او به درازا خواهد كشید. (فهرست غرر، ص 364)

7ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

المَعِدَةُ بَیتُ الدّاءِ وَالحَمیَةُ رَأسُ كُلِّ دَواءٍ.

معدة‌ انسان مجتمع بیماری‌ها است و پرهیز كردن اساس هر گونه دوا و درمان‌ها است. (مواعظ عددیّه، ص 55)

8ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

مَن كَتَمَ مَكنونَ دائِهِ عَجَز طَبیبُهُ عَن شِفائِهِ.

كسی كه درد نهانی خود را از طبیب خود كتمان كند طبیب او (نیز) از مُداوای وی ناتوان خواهد بود. (فهرست‌ غرر، ص 364)

9ـ «مولی امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)»:

لا رَزیَّةَ أعظمُ مِن دوامِ سُقْمِ الجَسَدِ!

برای انسان مصیبتی بالاتر از این نیست كه بدنی همیشه معلول و بیمار داشته باشد! (فهرست غرر، ص 364)

10ـ «امام رضا(علیه‌السلام)»:

إنَّ المَرضَ لایَزالُ بِالمؤمنِ حتّی لایكونَ علَیهِ ذَنبٌ.

گاهی می‌شود كه دورة بیماری طولانی و با مؤمن ملازمت دارد در آنجا بیمار دیگر هیچ گناهی بر او باقی نخواهد ماند. (درد و بیماری گناهان را پاك می‌كند) (ثواب‌الاعمال، ص 429)

11ـ امام سجاد(ص):

حُمّی لَیلَةٍ كفّارةُ ذُنوبِ سَنَةٍ.

یك شب تب كردن، كفارة یك سال گناهان است. (وسائل، ج 2، ص 624)

12ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

صُداعُ لَیلَةٍ تَحُطُّ كُلَّ خَطیئَةٍ اِلّا الكبائِرَ.

یك شب سردرد گرفتن تمام خطاها را پاك می‌كند. جز گناهان كبیره. (بحار، ج 81، ص 184)

13ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

أنینُ المُؤمنِ تَسبیحٌ و صِیاحُهُ تهلیلٌ وَ نَومُهُ علیَ الفِراشِ عبادةٌ و تَقَلُّبُهُ مِن جَنبٍ الی جَنبٍ جهادٌ فی سبیل‌ِالله.

نالة مؤمن مریض (به منزلة) «سبحان‌الله» گفتن و فریاد او «لا اله الالله» و خوابیدن او در بسترش، «عبادت» و از پهلو به پهلو شدن «جهاد در راه خدا» است. (وسائل، ج 2، ص 623)

14ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

مَن قامَ علی مریضٍ یَوماً و لَیلَةً بَعثَهٌ اللهُ تعالی مَعَ ابراهیمَ الخلیلِ علیه‌السلام فَجازَ علی الصّراطِ كَالبَرقِ اللّامِعِ.

كسی كه یك شبانه روز از یك بیمار پرستاری كند خداوند متعال او را (فردا) همراه با ابراهیم خلیل علیه‌السلام مبعوث می‌گرداند و مانند برق جهنده از پل صراط خواهد گذشت. (ثواب‌الاعمال، ص 669)

15ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

لا تَمُدّوُا النّظَرَ الی اَهلِ البَلاءِ وَالمَجذومینَ فَاِنّهُ یَحْزُنهُم.

به افراد معلول و مبتلایان و جذامیان زیاد چشم ندوزید، این عمل باعث حزن و اندوه آن‌ها می‌شود. (سفینه، ج 1، ص 107)

16ـ «مولی امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)»:

مَن لَم یَحتَمِلْ مَرارَةَ الدّواءِ دامَ اَلَمُهُ.

كسی كه تلخی و ناگواری دارو را تحمل نكند درد و بیماری او به درازا خواهد كشید. (میزان الحكمة، ج 3، ص 637)

17ـ «امام محمدباقر(علیه‌السلام)»:

سَهَرُ لَیلةٍ مِن مَرضٍ اَو وَجَعٍ اَفضلُ و اَعظمُ اَجراً مِن عبادةِ سَنَةٍ.

یك شب با درد و بیماری بیداری كشیدن، ثواب آن از یك سال عبادت افضل و بالاتر است. (وسائل، ج 2، ص 622)

18ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اذا مَرِضَ المُسلِمُ كَتَبَ اللهُ لهُ كَأحسَنِ ما كانَ یعمَلُهُ فی صِحَّتِهِ و تساقَطَتْ ذُنوبُهُ كما یَتساقَطُ وَرقُ الشَّجَرِ.

زمانی كه یك مسلمانی مریض می‌شود، خداوند برای او بهتر از آنچه در حال سلامتی عمل می‌كرد أجر و پاداش می‌نویسد و گناهانش مانند برگ درختان فرو می‌ریزد. (بحار، ج 78، ص 18)

19ـ «مولی امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)»:

مَن أكَلَ الطَّعامَ علیَ النَّقاءِ و اَجادَ الطّعامَ تَمَضُّغاً و تَرَكَ الطّعامَ و هُوَ یَشتَهیِهِ و لَمْ یَحبِسِ الغائِطَ اِذا أتی، لَمْ یَمرَضْ الّا مَرَضَ المَوتِ.

كسی كه در وقت گرسنگی غذا بخورد و آن را خوب بجود و قبل از سیر شدن دست از غذا بردارد و اجابت مزاج را به تعویق نیندازد چنین كسی جز به بیماری مرگ مریض نخواهد شد. (مكارم‌الاخلاق، ص 146)

20ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اِنّ المَرَضَ یُنَقّیِ البَدَنَ مِنَ الذُّنوبِ.

بیماری‌ها، بدن انسان را از گناهان تصفیه می‌كند. (بحار، ج 81، ص 197)

21ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

لَو یَعَلمُ المؤمِنُ مالَهُ فی السُّقْمِ مِنَ الثّوابِ لَأَحَبَّ أَنْ لایَزالَ سقیماً حتّی یلقی ربَّهُ عَزَّوجلَّ!

مؤمن اگر می‌دانست كه مریضی او تا چه اندازه اجر و پاداش دارد یقیناً دوست می‌داشت كه تا وقت (مُردن و) ملاقات خدای متعال خود همیشه معلول و بیمار باشد! (وسائل، ج 2، ص 625)

22ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

مَن مَرِضَ لَیلةً لایَشكو ما أصابَهُ فیها اِلی اَحدٍ كَتَبَ اللهُ لَهُ عبادةَ سِتّینَ سَنَةً.

كسی كه یك شب بیماری را سپری كند و به احدی شكایت ننماید خداوند ثواب شصت سال عبادت برای او می‌نویسد. (وسائل، ج 2، ص 627)

23ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

لَیسَتِ الشِّكایةُ أنْ یقولَ الرَّجُلُ: مَرِضتُ البارِحَةَ اَو وَعكتُ البارِحَةَ، وَ لِكنَّ الشّكایةَ أنْ یَقولَ: اُبتُلیتُ بِمالَمْ یُبتَلْ بِهِ أحَدٌ!

اظهار شكایت در این نیست كه انسان بگوید دیروز مریض شدم یا دیروز تب كردم. شكایت (نكوهیده) آن است كه شخص بگوید: هیچ كس مثل من این چنین مبتلا نشده است! (وسائل، ج 2، ص 627)

24ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اذا مَرِضَ الصّغیرُ كانَ مَرضُهُ كفارةً لِوالِدَیهِ.

طفل خردسال كه مریض می‌شود، بیماری او كفارة گناهان والدین او خواهد بود. (لئالی‌الاخبار، ج 1، ص 338)

25ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

اِنّ رسولَ‌اللهِ (ص) خَرَجَ بِالنِّساءِ فی‌الحَربِ حَتّی یُداوینَ الجَرحی.

رسول اكرم صلی‌الله علیه و آله و سلم هنگام عزیمت به جبهة جنگ، زن‌ها را جهت پرستاری و مُداوای مجروحین به همراه خود می‌بردند. (بحار، ج 19، ص 184)

26ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

مَن سَعی لِمَریضٍ فی حاجةٍ، قضاها أولَمْ یَقضِها خَرَجَ مِن ذُنوبِهِ كَیَومِ وَلَدَتهُ أُمُّهُ!

كسی كه به دنبال برآوردن حاجت یك بیماری برود خواه آن حاجت روا گردد یا نگردد همة گناهانش آمرزیده می‌شود همانند روزی كه از مادر متولد شده است! (وسائل، ج 2، ص 643)

27ـ امام موسی بن‌جعفر(ع):

لَیسَ شَیءٌ اَسرَع اِجابةً مِنَ الصَّدقَةِ، ولا أجْدی مَنفعةً لِلمَریضِ مِنَ الصَّدَقَةِ.

چیزی كه به اجابت نزدیكتر باشد و نفعش بیشتر به مریض برسد مانند احسان و صدقه دادن نیست. (وسائل، ج 2، ص 648)

28ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام):

یُستحبُّ لِلمَریضِ أن یُعطِیَ السّائِلَ بِیَدهِ وَ یَأمُرَ السائِلَ أَن یَدعُوَلَه.

مستحب است كه مریض صدقه را به دست خود به فقیر بدهد و از او بخواهد كه برایش دعا كند. (المحجّة‌البَیضاء، ج 2، ص 109)

29ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

عوُدوا المَریضَ وَاتَّبِعوا الجَنائزَ یُذَكِّرْكُمُ الآخِرَة.

از بیماران عیادت كنید و در تشییع جنازه‌ها شركت نمایید (اینها) شما را به یاد آخرت می‌اندازد. (شهاب‌الأخبار، ص 322)

30ـ «امام جعفرصادق علیه‌السلام»:

العِیادَةُ ثلاثةٌ والتَعزِیَةُ مَرَّةٌ.

حدّ عیادت مریض تا سه مرتبه است و حدّ تسلیت مصیبت‌زده یك مرتبه. (مكارم‌الاخلاق، ص 417)

31ـ «امام موسی بن جعفر علیه‌السلام»:

اذا مَرِضَ اَحَدُكُم فَلْیأَذَنْ لِلنّاسِ یَدخُلُونَ عَلیهِ فَاِنَّه لَیسَ مِن أَحَدٍ اِلاّ وَ لَهُ دَعوَةٌ مُستَجابَةٌ.

وقتی یكی از شما مریض شد دوستان را خبر دهد تا به عیادت او بیایند كه هر یك از آنها یك دعای مستجاب خواهد داشت. (فروع كافی، ج 3، ص 117)

32ـ «امام محمدباقر(علیه‌السلام)»:

مَن عادَ مریضاً فی‌اللهِ لَمْ یَسألِ المریضُ لِلعائِدِ شَیئاً إلاَّ استَجَابَ اللهُ لَه.

كسی كه برای رضای خدا از بیماری عیادت می‌كند هر دعائی كه مریض برای عیادت‌كنندة خود می‌كند خداوند اجابت می‌فرماید. (وسائل، ج 2، ص 638)

33ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

اَما تَعلمَونُ أَنَّ المَریضَ یَستریحُ اِلی كُلِّ ما اُدخِلَ عَلَیه؟

شما مگر نمی‌دانید آدم مریض هر چه برایش بَبرند باعث سرور و آسایش روحی او می‌شود؟ (نزد بیمار دست خالی نرویم) (فروغ كافی، ج 3، ص 118)

34ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

عُودوا مَرضاكُمْ و اسألوهُمُ الدُّعاءَ فاِنَّهُ یَعدِلُ دُعاءَ الملآئِكةِ.

از بیماران خود عیادت كنید و از آنها بخواهید برای شما دعا كنند، دعای بیماران با دعای ملآئكه برابری می‌كند كه البته مستجاب است. (مكارم‌الاخلاق، ص 415)

35ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

مَن عادَ مَریضاً لَم یَسأَلِ اللهَ تَعالی شیئاً إلاّ اَعطاهُ.

اگر كسی به عیادت مریضی برود، هر چه از خدای متعال مسألت كند به او عطا می‌فرماید. (لئالی‌الاخبار، ج 1، ص 338)

36ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

اَیُّما مُؤمِنٍ عادَ مُؤمناً فی‌اللهِ عَزّوجلّ فی مَرضِه وَكَّلَ بِهِ مَلَكاً من العُوّادِ یَعودُهُ فی قَبرِهِ وَ یستغفِرُ لَهُ الی یَومِ القیامَة.

هر مؤمنی كه برای رضای خدا از یك مؤمن بیماری عیادت كند خداوند در قبر او مَلَكی عیادت‌كننده می‌گمارد كه تا روز قیامت از او عیادت كند و برایش طلب مغفرت نماید. (وسائل، ج 2، ص 634)

37ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

عائدُ المَریضِ عَلی مَخارِفِ الجَنّةِ حَتّی یَرجعَ!

عیادت‌كنندة مریض تا زمانی كه از نزد او مراجعت می‌كند در حال قدم زدن در شاهراه‌های بهشت است! (المجازات النبویّه، ص 113)

38ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

إنّ مِن اَعظَمِ العُواّدِ اَجراً عِندَاللهِ لِمَن اِذا عادَ أخاهُ خَفَّفَ الجُلوسَ اِلاّ أَنْ یكونَ المریضُ یُحبُّ ذلِكَ و یُریدُ وَ یَسأَلُهُ ذلِك.

بزرگترین اجر و پاداش را آن عیادت‌كننده دارد كه در نزد بیمار كمتر بنشیند و طول ندهد مگر آنكه خود مریض آن را بخواهد و بر زبان بیاورد. (مكارم‌الاخلاق، ص 417)

39ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

مَن عادَ مَریضاً و جَلَسَ عِندَهُ ساعَةً أَجریَ اللهُ لَهُ عَمَلَ اَلفِ سَنَةٍ لایُعصَی اللهُ فیها طَرْفَةَ عَینٍ!

هركس از یك بیماری عیادت كند و پاسی نزد او بنشیند خداوند پاداش عمل یك‌هزار سال برایش می‌نویسد كه در كل آن به اندازة ‌یك چشم بر هم زدن معصیت خدا را نكرده باشد! (مستدرك، ج 2، ص 79)

40ـ «امام رضا(علیه‌السلام)»:

مَثَلُ المؤمنِ اذا عوفِیَ مِن مَرَضِهِ مَثَلُ البَرَدَةِ البَیضاءَ تنزِلُ مِنَ السَّماءِ فی حُسنِها وَ صفائِها.

شخص مؤمن بیمار كه از مریضی بهبود یافت (از گناهان تصفیه‌شده) همانند تگرگی سفید، زیبا و درخشان خواهد بود كه از آسمان بر زمین فرود می‌آید . (بحار، ج 81، ص 187)

منبع: شکوفه های حکمت