کد مطلب: ۱۸۳۷
تعداد بازدید: ۲۱۹۲
تاریخ انتشار : ۲۹ دی ۱۳۹۶ - ۰۷:۰۰
احکام موضوعی| ۱۲
«فطره» در لغت چند معنا دارد كه مهم ترين آنها، خلقت و اسلام است. در اصطلاح عبارت است از: «زكاتى كه هر مسلمان براى خود و هر كس كه نان خور او محسوب مى شود، به مستحق مى پردازد». زمان اداى آن مغرب روز آخر ماه رمضان تا ظهر روز عيد فطر است.
 معنا و فلسفه فطره
پرسش 210. معناى فطره و فوايد پرداخت آن را توضيح دهيد؟
«فطره» در لغت چند معنا دارد كه مهم ترين آنها، خلقت و اسلام است. در اصطلاح عبارت است از: «زكاتى كه هر مسلمان براى خود و هر كس كه نان خور او محسوب مى شود، به مستحق مى پردازد». زمان اداى آن مغرب روز آخر ماه رمضان تا ظهر روز عيد فطر است.
با توجه به اينكه پرداخت اين نوع حق مالى، باعث سلامت جسم (خلقت) و روح مى شود، آن را زكات بدن يا فطره مى نامند. شايد وجه تناسب آن با معناى اسلام، اين باشد كه زكات فطره مقتضاى اسلام است؛ از اين رو كسى كه پيش از غروب شب عيد فطر مسلمان شود، تكليف از او ساقط نمى شود.
«زكات فطره» به اتفاق شيعه و سنى، واجب است و در متون دينى براى آن، فلسفه و فوايد متعددى برشمرده است كه مهم ترين آنها عبارت است از:
1. زكات فطره مكمل و تمام كننده روزه است؛ همان گونه كه درود و صلوات بر پيامبر اسلام (صلی الله علیه و آله)  مكمل و تمام كننده نماز است.[1]
2. باعث قبولى روزه ماه مبارك رمضان مى  گردد.[2]
3. موجب حفظ انسان از مرگ در آن سال مى  شود.[3]
4. باعث سلامتى جسم و پاكسازى روح از رذايل اخلاقى است.[4]
5. مكمل و تمام كننده زكات مال است.[5]
 
فطريه دانشجو
پرسش 211. آيا زكات فطره براى دانشجويى كه در خوابگاه سكونت دارد، واجب است؟
همه مراجع: اگر مخارج او را پدر و مادر مى  دهند و نان خور ايشان محسوب مى  شود، بر عهده آنها است و اگر دانشجو مستقل است، بر عهده خودش مى  باشد.[6]
 
نان‌خور دولت
پرسش 212. فطره دانشجويان و سربازانى كه به طور رايگان از غذاى دولتى استفاده مى كنند، بر عهده چه كسى است؟
همه مراجع (به جز صافى، مكارم و نورى): بر عهده خودش است و چنانچه تمكن مالى نداشته باشد از او ساقط است.[7]
آية  الله  نورى: در فرض ياد شده زكات فطره بر كسى واجب نيست.[8]
آية  الله مكارم: اگر تمكّن مالى دارد، بنابر احتياط واجب خودش بپردازد.[9]
آية  الله صافى: هر كدام تمكن داشته باشند، بنابر احتياط خودشان بپردازند.[10]
تبصره. از نظر كسانى كه زكات فطره بر عهده دانشجو نيست؛ اگر وى تمكن مالى دارد، احتياط مستحب آن است كه خودشان بپردازند.
 
فطريه نامزد
پرسش 213. فطره دخترى كه در حال عقد است، بر عهده كيست؟
همه مراجع: اگر نان خور پدرش باشد، بر عهده او است.[11]
 
فطريه جنين
پرسش 214. آيا فرزندى كه هنوز متولد نشده، زكات فطره دارد؟
همه مراجع: پرداخت زكات فطره براى بچه اى كه در شكم مادر است، واجب نيست؛ مگر آنكه پيش از غروب شب عيد فطر به دنيا آيد.[12]
 
پرداخت فطريه به والدين
پرسش 215. آيا زكات فطره را مى توان به پدر و مادر خود، در صورت مستحق بودن، پرداخت كرد؟
همه مراجع: اگر پدر و مادر فقير باشند، بر فرزندان واجب است كه مخارج آنان را بپردازند و نمى توان چيزى از زكات فطره به ايشان داد.[13]
 
پرداخت فطريه به فرزند
پرسش 216. آيا پدر مى تواند زكات فطره را به فرزند خود كه محتاج است، بدهد؟
همه مراجع: اگر فرزندان فقير باشند، بر پدر و مادر واجب است كه مخارج آنان را بپردازند و نمى توان چيزى از زكات فطره به آنها داد.[14]
 
پی‌نوشت‌ها:
[1] . من لايحضره الفقيه، ج2، باب الفطرة، ص 183.
[2] . من لايحضره الفقيه، ج2، باب الفطرة، ص 183.
[3] . كافى، ج 4، باب الفطره، ص 174.
[4] . در روايتى در تفسير آيه شريفه «قد افلح من زكيها » آمده است: منظور از تزكيه زكات فطره است. مستدرك وسائل الشيعه، ج 7، ابواب زكاة الفطره، ص 137.
[5] . وسائل الشيعه، ج 9، ابواب زكاة الفطره، ص 318.
[6] . العروة الوثقى، ج 2، زكات الفطره، فصل 2، م 2.
[7] . امام، استفتائات، ج 1، زكات، س 17 ؛ خامنه اى، استفتاء، س 859 و 860 و 863 ؛ فاضل، ج 1، س 876 ؛ تبريزى، استفتائات، س 780 و 781 ؛ دفتر: وحيد، بهجت و سيستانى.
[8] . استفتائات، ج 2، س 302.
[9] . استفتائات، ج 1، س 369.
[10] . جامع الاحكام، 1، ج 1، س 563.
[11] . توضيح المسائل مراجع، م 2008 ؛ نورى، توضيح المسائل، م 2004.
[12] . العروة الوثقى، ج2، زكاة الفطره، فصل 2، مسأله 12.
[13] . توضيح المسائل مراجع، م 1948 ؛ نورى، توضيح المسائل، م 944.
[14] . توضيح المسائل مراجع، م 1948 ؛ نورى، توضيح المسائل، م 1944 ؛ خامنه اى، استفتاء، س 880.

سیدمجتبی حسینی
ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر: