روایتی[1] در کتاب «کامل الزیارات» از بزنطی آمده که میگوید در نامهای از سوی امام رضا(ع) خواندم که نوشته بودند: «أَبْلِغْ شِیعَتِی أَنَّ زِیَارَتِی تَعْدِلُ عِنْدَ اللَّهِ أَلْفَ حِجَّةٍ»(به شیعیان من ابلاغ کن که زیارت من نزد خداوند معادل هزار بار حج است). وی میگوید به امام جواد(ع) عرض کردم: آیا معادل هزار حج است؟ ایشان فرمودند: «إِی وَ اللَّهِ وَ أَلْفَ أَلْفِ حِجَّةٍ لِمَنْ زَارَهُ عَارِفاً بِحَقِّهِ»(آری به خدا سوگند؛ و برای کسی که او را درحالیکه آگاه به مقام امامت ایشان باشد معادل هزار هزار حج خواهد بود).
این روایت از نظر سندی صحیح میباشد؛ پس اصل این روایت از امام رضا(ع) و امام جواد(ع) صادرشده است؛ اما برای روشن شدن اهمیت زیارت امام هشتم بیان چند احتمال ضروری است:
الف - از آنجایی که قبر مطهر امام رضا ع نسبت به مکه و مدینه در سرزمینی قرار داشته و کسی که از مدینه که مرکز دوستان و محبین و شیعیان بوده، جهت زیارت ایشان رنج سفر از سرزمین حجاز را به جان میخریده است، بنابراین تنها خواص از شیعیان چنین سفری را انجام میدادند و لذا زائرین ایشان که از فواصل طولانی به طوس سفر میکردهاند، متحمل مشقت فراوانی میشدند،خداوند چنین پاداشی برای در نظر گرفته است؛ بنابراین احتمال شاید این روایتی که علی بن مهزیار از امام جواد ع نقل کرده بهتر فهمیده شود: «عَنْ عَلِیِّ بْنِ مَهْزِیَارَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ الثَّانِی(ع): مَا لِمَنْ زَارَ قَبْرَ الرِّضَا(ع) قَالَ فَلَهُ الْجَنَّةُ وَاللَّهِ»[2] (علی بن مهزیار میگوید به امام جواد(ع) عرض کردم: چه پاداشی در انتظار زائر قبر امام رضا(ع) میباشد؟ایشان فرمودند: قسم به خدا که پاداش او بهشت است).
ب- احتمال دیگر که دقیقتر است اینکه فرقههای مختلفی که از شیعه دوازدهامامی منشعب شدهاند و بعضاً تاکنون نیز ادامهدارند شامل شیعیان زیدی(چهار امامی)، شیعیان اسماعیلی(شش امامی) و ... هستند و حتی عدهای پس از شهادت امام موسی کاظم(ع) نیز بر امامت ایشان توقف کردند و منحرف شدند؛ اما کسانی که ولایت و امامت امام هشتم(ع) را پذیرفتند،امامت سایر امامان را نیز قبول دارند و شیعه اثنی عشری هستند و زائرین مضجع شریف ایشان را فقط شیعیان دوازدهامامی زیارت میکنند؛ درحالیکه قبر مطهر امام حسین(ع) و یا زیارت بارگاه ملکوتی امیرالمؤمنین را سایر فرقههای شیعه نیز زیارت میکنند.
در روایتی در کتاب کافی علی بن مهزیار میگوید: «قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ ع جُعِلْتُ فِدَاكَ زِيَارَةُ الرِّضَا(ع) أَفْضَلُ أَمْ زِيَارَةُ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَيْنِ(ع) فَقَالَ زِيَارَةُ أَبِي أَفْضَلُ وَ ذَلِكَ أَنَّ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ(ع) يَزُورُهُ كُلُّ النَّاسِ وَ أَبِي لَا يَزُورُهُ إِلَّا الْخَوَاصُّ مِنَ الشِّيعَةِ.»[3] (به امام جواد(ع) گفتم: جانم فدایتان! آیا زیارت امام رضا(ع) فضیلت بیشتری دارد یا زیارت اباعبدالله الحسین(ع)؟ ایشان فرمودند:زیارت پدرم افضل از زیارت امام حسین(ع) است، زیرا قبر مطهر اباعبدالله الحسین(ع) را تمامی شیعیان زیارت میکنند،اما قبر پدرم را فقط شیعیان خاص زیارت میکنند.)
در این روایت بهصراحت اهمیت زیارت قبر امام هشتم را نسبت به مرقد شریف امام حسین(ع) در کربلا بیان میکنند و چهبسا منظور از خواص از شیعیان، همانا شیعیان اثنی عشری باشند. این احتمال محدود به بازه زمانی و مکانی نیست و برای همه اعصار چنین حکمی وجود دارد.
پینوشتها:
[1] کامل الزیارات،ص 306
[2] همان
[3] کافی،ج 4،ص 584
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
صادق تهرانی