7 - زندگی شخصی امام عصر (ع) چگونه است؟
پاسخ: زندگی او همچون زندگی پیامبر و امامان معصوم(ع) است، او در دوران حکومتش همچون طاغوتیان و مستکبران زندگی نمیکند و در کاخهای آسمانخراش نمینشیند، لباس و غذا و برخوردش با مردم بسیار ساده است.
حضرت رضا (ع) فرمود:
«وَ ما لِباسُ القآئِمِ (ع) إِلَّا الغَلِیظُ وَ طَعامُهُ إِلَّا الخَشَبُ»
لباس قائم (ع) جز پارچه زبر و خشن و غذای او جز غذای ساده نیست.[1]
او در برخورد با مستضعفان آنچنان است که به فرموده پیامبر(ص) :
هنگام حکومت مهدی (ع) نیازمندانی به حضورش میآیند و درخواست نیازمندیهای خود میکنند و آن حضرت به مقداری که درخواستکنندگان بتوانند حمل کنند، بدون شماره به آنها میدهد.[2]
آری این همان روش پیامبر و امام علی و سایر امامان معصوم (ع) است. امام علی (ع) میفرماید:
پیامبر (ص) هنگام غذا خوردن بر زمین مینشست و با دست خود کفشهایش را میدوخت و لباسش را وصله میکرد.[3]
و حضرت علی (ع) در مورد خودش هنگام حکومت فرمود:
امام شما با این همه قدرت و مکنت از دنیا به دو لباس کهنه و عادی و به دو قرص نان اکتفا کرده است.[4]
این عمل انقلابی پیامبر و امامان (ع) باید سرمشق همه باشد، چرا که انسان تا خود را از اسارتهای مادی نرهاند، نمیتواند خیزش کند و در فضای معنویت به پرواز درآید، از طرفی مفاسد تجمّل پرستی و ولخرجی و اسراف و اتراف بر کسی پوشیده نیست، بنابراین بیاییم در زندگی به پیامبر و آل او (ع) اقتدا کنیم. همین معنی در حدیثی از امام صادق (ع) برای یار و شاگرد باوفایش مفضّل (ره) آمده است که فرمود:
کار امام قائم (ع) سیاست شب و سیاحت روز و غذای ساده است همچون زندگی امیرالمؤمنین (ع).[5]
علّامه مجلسی گوید: منظور از سیاست شب، رتق و فتق امور و اتّخاذ روشهای سیاسی در پیشبرد هدفهای سیاسی و طرحریزی در این باره است؛ و منظور از سیاحت روز، تلاش و حضور در صحنه اجتماع برای مبارزه و جهاد با دشمن و تأمین نیازهای مردم و رسیدگی به درد دل آنها است؛ و منظور از خوراک ساده هم معلوم است، خلاصه اینکه روش زندگیاش همچون حضرت علی (ع) میباشد.[6]
البته باید توجّه داشت که آن حضرت هنگام قیام و حضور در جبهه جنگ با دشمن غرق اسلحه است، زره رسول خدا (ص) در تن و شمشیر ذوالفقار آن حضرت در دست و کلاهخود آن حضرت را بر سر دارد.[7]
و از امام صادق (ع) نقل شده که فرمود:
تُراث رسول خدا (ص) به امام قائم (عج) میرسد، یکی از یاران پرسید: تُراث چیست؟ فرمود: شمشیر، زره، عمامه، لباس بُرد، شلاق، اسب و زین و آلات جنگی رسول خدا (ص) است.[8]
8 - طول عمر امام قائم (ع) را چگونه حل میکنید؟
اکنونکه سال ۱۴۳۹ هجری قمری است، با توجه به سال تولّد امام قائم (ع) که سال 255 بوده، ۱۱۸۴ سال از عمر شریف آن حضرت گذشته است، آیا ممکن است شخصی اینقدر یا بیشتر عمر کند؟
پاسخ: این سؤال در طول تاریخ از زمان مرحوم صدوق (ره) به بعد مطرح بوده است و هماکنون یکی از سؤالات مربوط به آن حضرت است. ما وقتی از نظر دین و دانش ثابت کنیم که عمر طولانی اینچنینی محال نیست، آنگاه میگوییم: چه مانعی دارد خداوند متعال با آن قدرت لایزال خود، شرایطی را در شخصی به وجود آورد که هزاران سال یا بیشتر عمر کند؟
امّا از نظر دانش: زیست شناسان میگویند: اگر اختلالات و آسیبهایی که به انسان میرسد و موجب کوتاهی عمر او میشود، رفع گردد، عمر او به دویست سال خواهد رسید. بعضی میگویند: انسان باید سیصد سال عمر کند، اینکه میبینی هفتاد یا هشتاد سال عمر میکند، بر اثر آن است که عضوی از او فرسوده میشود و به عضوهای دیگر سرایت میکند.[9]
آزمایشاتی که دانشمندان روی حشرات و سلولها و گیاهان کردهاند، نشان میدهد که گاهی عمر آنها را به صدها، بلکه به هزارها برابر رساندهاند.
یوری فیالکوف استاد پلیتکنیک کیف در شوروی سابق میگوید: سلول که سنگ اول و اصلی بنای جانداران میباشد، جاوید است و هرگز نمیمیرد، مشروط بر اینکه غذا داشته باشد و سرما و گرمای شدید سبب هلاکتش نشود.
وی اضافه میکند: انسان باید زنده و جاوید باشد و هرگز از بین نرود، زیرا سلولهای تشکیلدهنده بدن او جاوید است.[10]
اما از نظر قرآن و احادیث: از نظر دینی، نه تنها هیچگونه دلیلی بر انکار عمر طولانی در افراد استثنایی نداریم، بلکه در تواریخ و روایات مذهبی میخوانیم: حضرت ادریس، الیاس، خضر و عیسی (ع) هنوز زندهاند، همچنین حضرت لقمان، نوح، عاد و پیامبران دیگر (ع) عمرهای بسیار طولانی کردهاند تا آنجا که قرآن کریم درباره حضرت نوح (ع) میفرماید:
«وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِلی قَوْمِهِ فَلَبِثَ فِیهِمْ أَلْفَ سَنَةٍ إِلّا خَمْسِینَ عاماً...»
و همانا نوح (ع) را به رسالت سوی قومش فرستادیم، او هزار سال جز پنجاه سال (یعنی 950 سال) درنگ کرد....[11]
بنابراین چه مانعی دارد خداوند تمام علل پیری و فرسودگی را به امام زمانش آموخته باشد و او با بکار گرفتن آن، عمر بسیار کند.[12] وقتی مسئله محال نبود، قدرت و اراده خداوند بقیّه امور را درست میکند.
ضمناً باید به این نکته توجّه داشت که استثناها در جهان نمونههای بسیار دارد، مانند: کشف ماهیهای 3000000 ساله و کشف 4000 دانه از یک بوته گندم و کشف آبی که یخ نمیزند و... که اینها همه حکایت از قدرت لایزال الهی میکند و حاکی است که اینطور نیست که جهان همیشه در محور علل و معلول طبیعی معمولی بگردد، بلکه گاهی علل مافوق علل طبیعی در کار است که آنهم کار خدا است، چنانچه قرآن کراراً میفرماید:
«لِتَعْلَمُوا أَنَّ الله عَلی کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ»
بدانید حتماً خداوند بر هر چیز توانا است.[13]
9 - آرامش با جنگ نمیسازد؟
اگر سراسر زمین تحت یک حکومت قرار میگیرد و همه تحت پرچم توحید به سر میبرند و امنیت و آرامش و صفا، در همهجا حاکم است، پس جنگ مهدی (ع) با مخالفان برای چیست؟ اگر جنگ هست امنیت نیست، وانگهی چرا اینهمه از شمشیر سخن به میان آمده، مگر حکومت زور است؟
پاسخ: به نظر میرسد این ناآرامیها و جنگها در مراحل اوّل ظهور باشد، چنانکه نوعاً دوره اوّل انقلابها توأم با درگیریها و جنگها است، وانگهی آنانکه منافع مادّیشان در خطر است و مانع عدالت اجتماعی میشوند، به مخالفت برمیخیزند که اولاً در اقلّیت هستند و ثانیاً نارضایتی آنها دلیل بیعدالتی و ناآرامی نیست و حاکی از نقص حکومت نمیباشد.
اینکه در روایات آمده: امام عصر -ارواحنا له الفداء - پنج یا هفت یا نُه یا بیست سال[14] و یا چهل سال و یا 309 سال[15] به مقدار خواب اوّل اصحاب کهف در آن غار حکومت میکند، شاید اشاره به مراحل حکومت باشد، به این بیان که تشکّل و پایهریزی حکومت در پنج و هفت و نُه سال اوّل صورت میگیرد و پس از گذشت چهل سال به حدّ کمال میرسد و بیش از 300 سال ادامه مییابد، بنابراین ممکن است این درگیریها و یا توطئهها و کارشکنی عناصر کافر و سودجو در آن سالهای اوّل حکومت باشد، امّا پس از چهل سال، عدل و داد همه جا را فرا میگیرد و دیگر هیچ مانع و مزاحم و توطئهگر و ضدانقلابی باقی نمیماند.
چنین فرضی از نظر عقل و جامعهشناسی صحیح به نظر میرسد، زیرا طبیعی است که بعضی از برنامهها (اگر از طریق اعجاز نباشد) نیاز به انقلاب فرهنگی دراز مدت دارد و نمیتوان یکشبه رَهِ صد ساله را طی کرد؛ و اگر در روایات، مکرّر از شمشیر امام قائم - ارواحنا له الفداء - سخن به میان آمده، حتّی مانع زکات اعدام میشود، این به آن معنی نیست که حکومت زوری است، بلکه این شمشیر به عنوان قصاص و مقابله به مثل با مخالفان و خائنان و زورگویان و توطئهگران است، همانگونه که در قرآن کریم آمده است:
«وَ أَنْزَلْنَا الحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَ مَنافِعُ لِلنّاسِ»
و آهن (شمشیر و اسلحه عدالت) را فرستادیم که در آن نیروی شدید و منافعی برای مردم است.[16]
و یا در جای دیگر میفرماید:
«وَ لَکُمْ فِی القِصاصِ حَیاةٌ یا أُولِی الأَلبابِ»
برای شما در قصاص زندگی است، ای اندیشمندان.[17]
بنابراین، این شمشیر برای امنیت و آسایش و صفای مردم و قصاص و مقابله به مثل است که در تمام دنیا به عنوان یک اصل پذیرفته شده است تا مبادا عدّهای سودجو و خائن، به امنیت و آسایش مردم ضربه بزنند و هرج و مرج ایجاد کنند، به این ترتیب میتوانیم به دست بیاوریم که انقلاب مهدی (ع) در بعضی از امور تدریجی و در برخی از امور فوری و انقلابی است.
پینوشتها:
[1] منتخب الاثر، ص 307، اثبات الهداة، ج 7، ص 97.
[2] اثبات الهداة، ج 7، ص 199.
[3] نهج البلاغه، خطبه 159.
[4] نهج البلاغه ، نامه 45.
[5] بحار الانوار، ج 52، ص 359.
[6] بحار الانوار، ج 52، ص 359.
[7] اثبات الهداة، ج 7، ص 89.
[8] بحار الانوار، ج 54، ص 242.
[9] مجله دانشمند سال 6 شماره 1 ص 43.
[10] مجله خواندنیها، سال 28 شماره 38 ص 43.
[11] سوره عنکبوت، آیه 14. جهت آگاهی بیشتر ر.ک به: کشف الغمّة ج 3، ص 472.
[12] درباره افرادی که در دنیا عمر طولانی کرده اند، به اعلام الوری، ص 442 و بحار الانوار، ج 51، ص 225 به بعد مراجعه شود.
[13] سوره طلاق، آیه 12.
[14] اثبات الهداة، ج 7، ص 179 - المجالس السنیه، ج 5، ص 699 و 702.
[15] بحار الانوار، ج 52، ص 390.
[16] سوره حدید، آیه 25.
[17] سوره بقره، آیه 197.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
محمّد محمّدی اشتهاردی