ما نمیتوانیم درخشندگی حکومت جهانی حضرت قائم(ع) را آنطور که هست نشان دهیم، ولی شاید با ذکر چند ویژگی از ویژگیهای این حکومت در همه زمینهها دورنمایی از این نظام بهشتی و سراسر عدل آن را توصیف نموده و در معرض دید خوانندگان قرار دهیم.
به طور کلی ائمّه(ع)، آیه:
««إِنَّ الله یُحْیِی الأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها؛
خداوند زمین را پس از مرگش زنده میکند»[1]
را با ظهور امام قائم(ع) تطبیق نمودند و فرمودند:
«خداوند زمین را به عدالت قائم(ع) پس از مرگ رهبران ستمگر زنده میگرداند».[2]
با مقایسه زمین خشک و مرده با زمین پر از گل و گیاه و میوه و سبزه و آب و مقایسه آن با حکومت مهدی(ع) به دست میآوریم که حکومت جهانی آن حضرت تا چه اندازهای از عدل و صفا و امنیت و شادمانی در همه زمینهها برخوردار است.[3]
اکنون برای آشنایی بیشتر با این دوران سراسر درخشان که خداوند به آن سوگند یاد کرده[4] به ویژگیهای زیر که نمایان گر دورنمایی از آن است، توجه کنیم تا زمینهساز این ویژگیها باشیم:
1. توحید سراسری در همه زمینهها
امام صادق(ع) فرمود:
«وقتی که قائم(ع) قیام کند هیچ کافر و مشرک پیدا نمیشود، مگر اینکه قیام او را انکار کرده و ناپسند میشمرد - ولی کار به جایی میرسد - که اگر کافر و مشرکی در شکم سنگی سخت، پنهان شده باشند، آن سنگ میگوید: ای مؤمن در شکم من کافر است مرا بشکن و او را بکش».[5]
و در عبارت دیگر فرمود:
«قائم(ع) همه دین را در همه عالم آشکار میسازد».[6]
امام باقر(ع) فرمود:
«قائم(ع) هر منافق شکّاکی را به قتل میرساند».[7]
و نیز امام باقر(ع) فرمود:
«حکومتهای باطل نابود گردد، حکومتش شرق و غرب را فرا گیرد، دین خدا به وسیله قائم(ع) زنده گردد و بدعتها و باطلها نابود شود».[8]
به این ترتیب وحدت جهانی معنوی پدید میآید.
به این ترتیب میبینیم توحید در حکومت و سیاست و دین و قانون و در یک کلمه توحید در تمام زمینهها که شالوده اساسی یک حکومت درخشان است، در حکومت حضرت مهدی(ع) تحت رهنمودهای آن بزرگمرد الهی پدیدار میشود، به عبارت دیگر: نفوس مردم تکامل و رشد مییابد که در این صورت پایه نخستین حکومت عدل جهانی برقرار شده است، آن هم در سطح کلّ جهان، چنان که در ذیل روایتی از امام کاظم(ع) آمده است:
«در تمام نقاط مشرق و مغرب کسی باقی نمیماند جز اینکه معتقد به یکتایی خداست».[9]
و چنان که امام باقر(ع) فرمود:
«إِذا قامَ قآئِمُنا وَضَعَ الله یَدَهُ عَلی رُؤُوسِ العِبادِ فَجَمَعَ بِها عُقُولَهُمْ وَ کَمُلَتْ بِهِ أَحْلامَهُم؛
وقتیکه قائم ما(ع) قیام کرد، خداوند دست رحمتش را بر سر بندگانش میگذارد و به وسیله آن عقلها و اندیشههایشان را به کمک هم گرفته و کامل میسازد».[10]
در اینجا اضافه میکنیم که آن حضرت اسلام را مو به مو و با کمال قاطعیت اجرا میکند، زناکار همسردار را سنگسار مینماید و مانع زکات را گردن میزند.[11]
2. پیشرفت عجیب علوم:
شکی نیست که علم و دانش و رشد فکری و فرهنگی نقش بسزایی در تکامل انسان دارد و بسیاری از مشکلات سر راه تکامل را رفع میکند، در عصر انقلاب جهانی مهدی(ع)، یکی از امور، پیشرفت عجیب علوم در تمام زمینهها است. امام صادق(ع) فرمود:
«اصول علم و دانش دارای بیست و هفت حرف (رشته) است، تمام پیامبران آنچه برای مردم تا حال آوردهاند دو حرف بوده، وقتی که قائم ما -(ع) - قیام کند، بیست و پنج حرف دیگر علوم را نیز آشکار میسازد و در میان مردم رواج میدهد و ضمیمه آن دو حرف میکند تا بیست و هفت حرف تکمیل گردد».[12]
این پیشرفت نه تنها در علوم انسانی، بلکه در علوم صنعتی و اقتصادی و غیره نیز پدید خواهد آمد. امام صادق(ع) فرمود:
«إِنَّ المُؤْمِنَ فِی زَمانِ القآئِمِ وَ هُوَ بِالمَغْرِبِ یَرَی أَخاهُ بِالمَشْرِقِ؛
مؤمن در عصر حکومت مهدی(ع) در حالی که در مغرب سکونت دارد، برادرش را که در مشرق است میبیند».[13]
خود امام قائم(ع) نیز همچون حضرت علی(ع) اعلام میکند:
«سَلُونِی قَبْلَ أَنْ تَفْقِدُونِی فَإِنَّ بَیْنَ جَوآنِحِی عِلْماً جَماً؛
قبل از آنکه از میان شما بروم هرگونه سؤال دارید از من بپرسید، چرا که سراسر وجودم سرشار از علم و دانش است».[14]
شخصی از امام صادق(ع) پرسید: مردم چگونه به قیام آن حضرت آگاه میشوند؟ امام صادق(ع) فرمود:
«هر یک از شما وقتی از بستر برخاست، در کنار بسترش دعوتنامهای میبیند که در آن آیه 53 نور نوشته شده و سپس در آن آمده؛ اطاعت خالصانه نشان دهید».[15]
مفهوم این روایت به تکنیک فاکس که از وسایل مهم مخابراتی امروز است، بسیار نزدیک میباشد.
اینها نمونههایی از روایات است که حکایت از پیشرفت و رشد همه جانبه علوم مختلف در حکومت جهانی حضرت مهدی(ع) میکند.
3. پیشرفت و رشد کشاورزی و امکانات
در تعبیری از ائمه معصومین(ع) رسیده است:
«وَ لا یَبْقَی فِی الأَرْضِ خَرابٌ إِلّا یُعَمِّرُهُ؛
در همه زمین جای خرابی نمیماند، بلکه همه را آباد خواهد ساخت».[16]
و در عبارتی آمده پیامبر(ص) فرمود:
«در آن زمان زمین کَبِد و اشیاء گرانقیمت خود را بیرون میفرستد و ثروت فراوان در میان مردم پخش میشود».[17]
و دامداری نیز در این عصر به طور چشمگیر پیشرفت میکند.[18]
4. برادری و صفا و صمیمیت
در آن زمان نه تنها مردم در جهت ظاهر مادّی پیشرفت عجیبی میکنند، بلکه از لحاظ معنوی نیز که بسیار مهم و هدف اصلی است رشد شایانی دارند. امام باقر(ع) فرمود:
«إِذا قامَ القآئِمُ جآءَتِ المُزامِلَةُ وَ أَتَی الرَّجُلُ إِلی کَیْسِ أَخِیهِ فَیَأْخُذُ حاجَتَهُ لا یَمْنَعُهُ؛
وقتی که قائم(ع) قیام کند، رفاقت و برادری برقرار شود، به طوری که هر کس دست به جیب برادرش کرده و به قدر نیاز بدون ممانعت از آن برمیدارد».[19]
کوتاه سخن اینکه یک اقتصاد سالم ضد طبقاتی بر اساس عدل و مساوات اسلامی برقرار میگردد.[20]
5. امنیت و برکت و وفور نعمت و عدالت
در جهان مفاهیم و واژههایی بهتر از عدالت، برکت، امنیت و وفور نعمت نداریم. در حکومت درخشان حضرت مهدی(ع) تمام این مفاهیم به نحو احسن محقق میگردد. امام باقر(ع) فرمود:
«در آن زمان اگر پیرزنی از مشرق به مغرب برود، کسی به او کاری ندارد».[21]
امام صادق(ع) فرمود:
«وقتی که قائم(ع) قیام کرد، داوری به عدالت میکند و ظلم و جور از میان میرود، راهها امن میشود، زمین برکتهای خود را آشکار میسازد، هر حقّی به صاحبش برمیگردد، و همه مردم معتقد به اسلام میشوند».[22]
پیامبر خدا(ص) در ضمن گفتاری فرمود:
«تُنَعِّمُ فِیهِ أُمَّتِی نِعْمَهً لَمْ یُنَعَّمُوا مِثْلَها قَطُّ تُؤْتِی الأَرْضُ أَکُلَها (کُنُوزَها) وَ لا تَدَّخِرُ مِنْهُمْ شَیْئاً وَ المالُ یَوْمَئِذٍ کَدَوْسٍ یَقُومُ الرَّجُلُ فَیَقُولُ یا مَهْدِیُّ أَعْطِنِی فَیَقُولُ خُذْ؛
آنچنان در میان امّت من وفور نعمت میشود که مثل آن هرگز نبوده است، زمین گنجها و میوههای خود را آشکار میسازد و از آنها چیزی کم نکند، و مال و ثروت همچون چیزی است که زیر دست و پا افتاده باشد. شخصی میآید و میگوید: ای مهدی(ع) از اموال به من بده. امام به او میفرماید: بگیر».[23]
و در عبارت دیگر فرمود:
«خداوند باران را از آسمان همواره بر آنها بفرستد و از زمین چیزی از گیاه نماند مگر اینکه سبز گردد».[24]
حضرت رضا(ع) در ضمن روایتی فرمود:
«وقتی که قائم(ع) ظهور کند، نورش جهان را روشن میکند، ترازوی عدالت بین مردم قرار میدهد، هیچ کس به کسی ظلم نمیکند، زمین برای او درنَوَردیده میشود. (یعنی به هر جای زمین برود، فوری و آسان است) و او سایه ندارد و...»
باز نقل شده که: در سال قیام آن حضرت، بیست و چهار بار باران ببارد که آثار و برکات آن دیده شود.[25] جالب اینکه، وفور نعمت و به عبارت دیگر، اقتصاد خوب و خودکفایی در حدّی است که مردم بینیاز میشوند و کسی برای صدقه و انفاق خود، شخص نیازمندی را پیدا نمیکند، چراکه همه مردم خودکفا و بینیازند.[26]
علاوه بر این پیشرفتها، پیشرفتهای دیگری نیز در شهرسازی و راهسازی و نوسازی و توسعه نهضت سوادآموزی و پیشرفت قضایی و در یک کلمه پیشرفت در همه زمینهها به وجود میآید.[27]
کوتاه سخن آنکه: یک نهضت به تمام معنی پر از صفا و صمیمیت در دنیا به وجود خواهد آمد. امام صادق(ع) فرمود:
«وقتی که قائم ما(ع) قیام کند، سراسر زمین به نور پروردگارش روشن میشود، یعنی عدل و داد در سراسر زمین تا آنجا که طبیعت زمین پذیرا باشد، اجرا خواهد شد».[28]
پینوشتها: [1] سوره حدید، آیه 17.
[2] اثبات الهداة، ج 7، ص 63 - 130.
[3] ویژگیهای این زمان در کتاب بحارالانوار، ج 53، از ص 1 - 38 آمده است.
[4] والعصر (سوره عصر، آیه 1) که یکی از تفاسیر آن سوگند به عصر درخشان حکومت حضرت مهدی(ع) است.
[5] بحارالانوار، ج 52، ص 324.
[6] اثبات الهداة، ج 7، ص 61، بحارالانوار، ج 52، ص 110.
[7] همان.
[8] منتخب الأثر، ص 471 الی 473 - البته در آغاز، امام(ع) بر اساس دلیل و منطق با مردم برخورد میکند و حجّت را بر آنها تمام مینماید. امام باقر(ع) در این باره فرمود: «امام قائم(ع) به یارانش میفرماید: «مردم مکّه به سوی من نمیآیند، ولی من میفرستم سراغ آنها و به آنچه که شایسته من است، بر آنها استدلال میکنم». - بحارالانوار، ج 52 ص 307.
[9] اثبات الهداة، ج 7، ص 96.
[10] اصول کافی، ج 1، ص 25.
[11] بحارالانوار، ج 52، ص 337.
[12] بحارالانوار، ج 52، ص 336.
[13] منتخب الأثر، ص 483، بحارالانوار، ج 52، ص 336.
[14] بحارالانوار، ج 52، ص 272.
[15] مدرک پیشین، ص 324.
[16] اسعاف الراغبین، ص 140 - کشف الغمه، ج 3، ص 376.
[17] منتخب الأثر، ص 168.
[18] المجالس السنیه، ج 5، ص 707.
[19] اثبات الهداة، ج 7، ص 113 - بحارالانوار، ج 52، ص 373.
[20] بحارالانوار، ج 52، ص 345.
[21] المجالس السنیه، ج 5، ص 706.
[22] همان، ص 110 - کشف الغمّه، ج 3، ص 365.
[23] همان، ص 722؛ کشف الغمّه، ج 3 ص 382.
[24] کشف الغمّه، ج 3، ص 376 - 390.
[25] کشف الغمّه، ج 3، ص 356 و 446؛ اعلام الوری، ص 429.
[26] همان، ج 3 ص 365.
[27] اثبات الهداة، ج 7، ص 111 - بحارالانوار، ج 52، ص 339.
[28] تفسیر نور الثقلین، ذیل آیه 86، سوره زمر.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
محمّد محمّدی اشتهاردی