حکومت درخشان امام مهدی(عج)| ۲

6. توجّه کامل به اماکن مقدّسه و توسعه شهرها و بهداشت
از آنجا که اماکن مقدّسه مانند مسجد و... پایگاه مرکزی برای عبادت و تعلیم و تعلّم در جهت تکامل نفوس است، امام قائم(ع) در این جهت نیز توجّه خاص دارد، به ‌طوری ‌که امام صادق(ع) فرمود:
«وقتی قائم ما(ع) ظهور کند، در پشت کوفه مسجدی می‌سازد که هزار در دارد، و خانه‌های کوفه به دو نهر کربلا متّصل می‌گردد».[1]

ایجاد مسجد بزرگی در پشت کوفه (صحرای نجف) در روایتی از امام باقر(ع) نقل شده، که پیامبر خدا(ص) فرمود:
«گویا حسنی[2] را (در کوفه) با حسینی (ظاهراً منظور امام قائم(ع) است) می‌بینم که حسنی با یارانش با حسینی بیعت می‌کنند و در اطراف آن حضرت هستند، تا در جمعه دوم مردم گویند نماز پشت سر امام قائم(ع) مساوی با نماز پشت سر رسول خدا(ص) است، امّا بر اثر کثرت جمعیت در مسجد کوفه جا پیدا نمی‌شود. امام(ع) به پشت کوفه رفته و خطّ مسجد بزرگی را می‌کشد که آن مسجد هزار در دارد، تا مصلّای بزرگ و فراگیر برای همه جمعیت باشد».[3]

در نوسازی و شهرسازی، خانه‌های کوفه به خانه‌های کربلا متّصل می‌شوند.[4] کوتاه‌ سخن اینکه: آن‌ چنان شرایط زندگی سالم در تمام ابعادش در زمان حکومت امام عصر - ارواحنا له الفداء - فراهم خواهد شد، که به فرموده امام صادق(ع):
«یک مرد در این عصر چنان عمر طولانی می‌کند که دارای هزار فرزند می‌شود».[5]

امام باقر(ع) فرمود:
«وقتی قائم(ع) قیام کند، به کوفه می‌رود و چهار مسجد را در آنجا ویران می‌نماید. هر مسجدی که مُشرف بر خانه‌های مردم باشد[6] ویران می‌کند، راه‌ها را وسیع می‌نماید».
به ‌این‌ ترتیب می‌بینیم حتّی اگر مسجد هدف غیر اسلامی داشت، ویران می‌شود. آری هر مانعی را که در راه‌ها است، از میان برمی‌دارد و عوامل ناپاکی، نادرستی و حتی ناودان‌هایی را که موجب این کثافت‌ها می‌شوند از بین می‌برد، هر بدعتی را نابود و هر سنّت نیکی را احیا می‌سازد، قسطنطنیه (واقع در ترکیه) و کوه‌های گیلان و چین را فتح می‌کند...[7] جالب اینکه، در این عصر درخشان، امکانات یک فرد صالح و مؤمن، پرنده را از هوا فرود می‌آورد و او آن را ذبح کرده و می‌پزد و از گوشتش بهره‌مند می‌شود.[8]

در میان این امور، آنچه که بسیار مهم است و امور دیگر مقدّمه و وسیله آن است، تکمیل نفوس و بالا بردن سطح معلومات و معنویات است، که هدف تمام پیامبران و اولیای الهی همین بوده است. (البته در پرتو تکمیل نفوس، سایر مواهب مادّی نیز به دست می‌آید).
ما وقتی‌ که آیه 5 سوره قصص «وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الأَرْضِ...» را که در مورد حکومت حضرت ولی‌عصر - ارواحنا له الفداء - می‌باشد، تحت مطالعه قرار می‌دهیم، واژه مستضعف را در روایات امامان(ع) می‌نگریم، می‌بینیم بیشتر روایات، مستضعف را به معنی کم‌عقل، کم‌سواد، هدایت نشده، بی‌خبر از قرآن و ناتوانی در فکر و شناخت گرفته‌اند.[9]

امام باقر(ع) در معنی مستضعف فرمود:
«اَلَّذِینَ لا یَجِدُونَ حِیلَةً وَ لا یَهْتَدُونَ سَبِیلاً، لایَسْتَطِیعُونَ حِیلَةَ الکُفْرِ وَ لَمْ یُهْتَدُوا فَیُدْخِلُوا فِی الإِیمانِ فَلَیْسَ هُمْ مِنَ الکُفْرِ وَالإِیمانِ؛
آنان که چاره‌ای ندارند و به راه هدف، هدایت نمی‌یابند، توانایی تشخیص تزویر کفر را ندارند و راهی به هدایت نبرده‌اند، مادام که ایمان نیاورده‌اند، آن‌ها نه کافر و نه مؤمن هستند».[10]

نتیجه می‌گیریم که اهمّ هدف امام قائم(ع) تکمیل نفوس و آگاه کردن مردم و خط دادن به آن‌ها و هدایت کامل معنوی و علمی آن‌ها و نجات دادن آن‌ها از استضعاف در جهت معنی و فکر و اندیشه است.
در اینجا سخن را کوتاه کرده و آن را با اشعار ذیل و چند سخن از بزرگان پایان می‌بریم.
سراسر صحن آن آرامگه جنات موعودی/ به عینه چون بهشت کردگار آن ساحت غَبِرا
نه دردی هست و نه رنجی نه آلامی نه اسقامی/ نه سودایی تنی افزون شود، نه کاهش صفرا
هزاران گل شکفته گردد از آسیب گل چینان/ به صد شادی کنار گل کشد صد عندلیب آوا
چریدی و چمیدی در امان ز آسیب صیّادان/ غزال کوهی و آهوی دشتی، شاد در صحرا

 

و بالاخره به فرموده امام صادق(ع):
«فَیا طُوبَی لِمَنْ أَدْرَکَهُ وَ کانَ مِنْ أَنْصارِهِ وَالوَیْلُ کُلُّ الوَیْلِ لِمَنْ ناواهُ وَ خالَفَهُ وَ خالَفَ أَمْرَهُ وَ کانَ مِنْ أَعْدآئِهِ؛
ای ‌خوشا به سعادت آن ‌کس که امام مهدی(ع) را درک کند و از یاورانش شود، و ای‌ وای از هر جهت، وای بر کسی که با او مبارزه و مخالفت کند و از فرمانش سرپیچی نماید و در صف دشمنانش قرار گیرد».[11]
و به قول ابن عباس(ره) صحابی معروف پیامبر(ص) و مفسّر بزرگ:
«فَطُوبی لِمَنْ أَدْرَکَ زَمانَهُ؛
خوشا به سعادت کسی که زمان ظهور قائم(ع) را درک کند».[12]

و به فرموده امام علی(ع):
آیه «وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ الوارِثِینَ»؛ می‌خواهیم بر آنان که در زمین مستضعف شمرده شدند، منّت نهیم و آن‌ها را امامان و وارثان زمین قرار دهیم. در مورد آل محمّد است که مهدی(ع) پس از رنج و سختی آن‌ها، نهضت کند و به آن‌ها عزت بخشد و دشمنان آنان را خوار نماید.[13]
 
دولت کریمه
یکی از دعاهایی که شب‌های ماه مبارک می‌خوانیم، دعای افتتاح است. این دعا را حضرت ولی‌عصر - ارواحنا له الفداء - به محمّد بن عثمان (دومین نائب خاص از نواب اربعه))تعلیم داده و او منتشر نموده است. سیّد بن طاووس(ره) در اقبال خود در ذکر اسناد دعاهای ماه رمضان، دعای افتتاح را پس از ذکر یک سلسله از ناقلین، به محمّد بن عثمان می‌رساند که محمّد بن عثمان(ره) آن را از امام زمان(ع) گرفته است.
علامه مجلسی(ره) در «زاد المعاد» نیز همین سند را نقل کرده و آن را سندی معتبر می‌داند و می‌گوید: امام زمان(ع) آن را برای شیعیان نوشته است که هر شب ماه رمضان بخوانند، فرشتگان می‌شنوند و برای خواننده آن استغفار می‌کنند. نکته جالب اینکه: در این دعای شریف به ‌طور جامع به ویژگی‌های حکومت حضرت مهدی(ع) که به ‌عنوان «دولت کریمه» خوانده ‌شده، اشاره‌ شده است. توجّه عمیق به معنی این دعا برای منتظران مهدی(ع) لازم است.

دولت کریمه عبارت از تشکیل دولت اسلامی است که تمام افراد آن از مزایای حقوق و عدالت اجتماعی برخوردارند و در پرتو آن دولت، توحید و ایمان در سراسر زمین حکومت می‌کند.
حضرت رضا(ع) در انتظار رسیدن چنین حکومتی، دو آیه از قرآن را ذکر فرمود:
«وَارْتَقِبُوا إِنِّی مَعَکُمْ رَقِیبٌ»؛ شما در انتظار بمانید، من هم در انتظارم».[14]
«فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ المُنْتَظِرِینَ»؛ منتظر باشید، من هم با شما منتظرم».[15]
گرچه آیه اوّل از قول حضرت هود(ع) و آیه دوم از قول حضرت شعیب(ع) به قوم خود است، ولی حضرت رضا(ع) آن را به ظهور امام زمان(ع) تأویل فرمودند که همه باید در انتظارش باشیم، و فرمود:
«این انتظار نیکو انتظاری است».[16]

 

پی‌نوشت‌ها:
[1] اثبات الهداة، ج 7 ص 109؛ بحارالانوار، ج 52 ص 330؛ کشف الغمّه، ج 3 ص 361.

[2] منظور، سید حسنی است که شرح قیام او را قبلاً ذکر کردیم.

[3] بحارالانوار، ج 52، ص 330.

[4] همان، ص 337.

[5] اعلام الوری، ص 434.

[6] گویا منظور چهار مسجدی است که دشمنان اهل‌بیت علیهم‌السلام هر یک از آن را برای تشویق به نام یکی از دشمنان یا شرکت‌کنندگان در خون امام حسین(ع) ساختند که عبارت‌اند از: مسجد ثقیف (به نام مغیره بن شعبه ثقفی) و مسجد اشعث (به نام اشعث بن قیس، سرکرده منافقین) و مسجد جُریر (به نام جریر بن عبداللَّه، مخالف امام علی(ع)) و مسجد سمّاک (به نام سمّاک بن مخزمه اسدی، که از فرمانروایان جنگ صفین است). - تهذیب، ج 2، ص 250.

[7] اعلام الوری، ص 432 - بحارالانوار، ج 52، ص 339.

[8] اثبات الهداة، ج 7، ص 146.

[9] این روایات در معانی الاخبار، ص 200 به بعد آمده است.

[10] معانی الاخبار، ص 203.

[11] اثبات الهداة، ج 7، ص 83.

[12] همان، ص 11.

[13] اثبات الهداة، ج 7، ص 10.

[14] سوره هود، آیه 93.

[15] سوره اعراف، آیه 71.

[16] توضیح بیشتر در کتاب «بیان حقیقت» که در شرح همین دعای شریفه است.