آداب و سنن آن حضرت در نظافت و آرایش و مانند آن
ملحقات
88) حضرت رضا(ع) فرمود: یکی از اخلاق پیامبران نظافت کردن است.
89) امام صادق(ع) فرمود: چهار چیز از سنن پیامبران است: عطر زدن، مسواک کردن، آمیزش با همسران و با حنا رنگ کردن.
90) رسول خدا(ص) فراوان عطر مصرف مینمود تا آنجا که عطر، رنگ محاسن و موی سر آن حضرت را به زردی تغییر میداد.
91) رسول خدا(ص) شانه میزد و سر خود را با شانه مرتب میکرد،... و بسا در روز دو بار محاسن خود را شانه میزد، و پس از شانه زدن شانه را زیر تشک خود مینهاد.
92) عمرو بن ثابت گوید: به امام صادق(ع) گفتم: مردم چنین روایت کنند که فرق باز کردن در موی سر از سنّت است. امام با تعجب فرمود: از سنّت است؟! گفتم: گمان مردم آن است که پیامبر(ص) فرق باز میکرد. حضرت فرمود: هرگز رسول خدا(ص) فرق باز نکرد و پیامبران هم موی سرشان را چندان بلند نمیکردند{که محتاج فرق باز کردن باشند}.
93) ایوب بن هارون گوید: به امام صادق(ع) گفتم: آیا رسول خدا(ص) از میان موی سر خود فرق باز میکرد؟ فرمود: نه، زیرا رسول خدا(ص) هرگاه موی سرش بلند میشد تا نرمهی گوش میرسید{و چندان بلند نبود که بخواهد فرق باز کند.}
94) رسول خدا(ص) هنگام تراشیدن موی سر از جلو سر شروع میکرد، زیرا این از سنن پیامبران(ع) است.
95) ابوبصیر گوید: به امام صادق(ع) گفتم: فرق باز کردن در موی سر از سنّت است؟ فرمود: نه، گفتم: آیا رسول خدا(ص) هرگز فرق سر را باز کرد؟ فرمود:
آری، گفتم: چگونه رسول خدا(ص) فرق باز میکرد درحالیکه از سنّت نیست؟! فرمود: هر که در شرایطی که رسول خدا(ص) قرار گرفت قرار گیرد و مانند آن حضرت فرق باز کند به سنّت او عمل کرده است و الّا نه. گفتم: چگونه؟ فرمود: هنگامیکه رسول خدا(ص) [در سال ششم هجرت] برای عمره احرام بست و قربانی همراه برد ولی توسط کفار مکّه از رفتن به مکّه بازداشته شد، خداوند رؤیایی را به او نمود که در قرآن کریم از آن یادکرده و فرموده: «همانا خداوند رؤیای رسول خود را به حق راست آورد که به خواست خدا با امنیت کامل به مسجدالحرام درخواهید آمد درحالیکه سر تراشنده و ناخن گیرنده باشید و هیچ بیمی نداشته باشید[1].» ازاینرو رسول خدا(ص) دانست که خداوند به آنچه به او نموده وفا خواهد کرد [و در آینده نزدیک بهسلامت وارد مکّه معظمه خواهد شد]. به همین دلیل از زمانی که احرام بسته بود موی سرش را نزد و آن را بلند نمود تا در مکّه هنگام عمره بتراشد چنانکه خداوند وعده فرموده بود، [لذا بهناچار به خاطر بلندی مو فرق سر را باز میکرد.]اما پس از انجام عمره که آن را تراشید دیگر موی سرش را بلند نکرد و نه پیش از آن زمان موی سر خود را بلند میگذاشت [تا محتاج به باز کردن فرق باشد].
96) حفص اَعْوَر گوید: از امام صادق(ع) پرسیدم: آیا خضاب کردن محاسن و سر از سنّت است؟ فرمود: بلی...
97) عایشه گوید: رسول خدا(ص) دستور میداد هفت چیز از اجزاء بدن انسان را دفن کنند: مو، ناخن، خون، چیزی که ایام حیض از زن خارج میشود، بچهدان، دندان و خونِ بستهشده هنگام سقطجنین.
98) عبدالله بن ابی یعفور گوید: ما در مدینه بودیم که زراره با من درباره کندن یا تراشیدن موی زیر بغل به بحث پرداخت. من گفتم: تراشیدن آن بهتر است و زراره گفت: کندن آن بهتر است. با هم به در خانه امام صادق(ع) رفته، اجازه ورود خواستیم و حضرت به ما اجازه داد. پس از ورود دیدیم که حضرت در حمام است و زیر بغلهایش نوره کشیده است. به زراره گفتم: همین [عمل امام] تو را کافی است؟ گفت: نه، شاید این عمل مخصوص آن حضرت باشد و برای من جایز نباشد. حضرت فرمود: چه بحثی دارید؟ گفتم: زراره با من درباره کندن یا تراشیدن موی زیر بغل به بحث پرداخته است، من گویم: تراشیدن آن بهتر است و او گوید: کندن آن بهتر است.
حضرت فرمود: سخن تو مطابق سنّت است و زراره از راه سنّت به خطا رفته؛ تراشیدن آن از کندن بهتر است، و ازاله آن با نوره از تراشیدن بهتر...
99) رسول خدا(ص) فرمود: حبیبم جبرئیل به من گفت: یک روز در میان خود را معطّر ساز، و در روزهای جمعه هرگز آن را ترک مکن.
100) رسول خدا(ص) به علی(ع) فرمود: ای علی، بر تو باد که هر جمعه خود را خوشبو کنی، زیرا که این از سنّت من است و تا زمانی که بوی آن از تو شنیده شود برایت حسنه مینویسند.
101) انس گوید: هرگاه به رسول خدا(ص) گیاه خوشبویی تقدیم میشد آن را میبویید و به صاحبش بازمیگرداند، مگر مَرْزَنجوش[2] را که پس از بوییدن بازنمیگرداند.
102) رسول خدا(ص) در روز جمعه پیش از خارج شدن برای نماز، ناخنهای خود را میگرفت و شاربش را کوتاه میکرد.
103) مردی نصرانی گوید: از اصحاب رسول خدا(ص) پرسیدم: کدام هدیّه نزد آن حضرت از همه محبوبتر است؟ گفتند: عطر نزد آن حضرت از همه چیز محبوبتر است و رغبت زیادی به آن دارد.
104) امام کاظم(ع) فرمود: پنج چیز در سر و پنج چیز در بدن از سنّت است.
اما آنچه در سر است مسواک کردن، گرفتن شارب، فرق باز کردن در موی سر، مضمضه و استنشاق است [3].اما آنچه در بدن است عبارت است از: ختنه کردن، زدودن موی زیر شکم، زدودن موی زیر بغلها، گرفتن ناخنها و طهارت گرفتن.
105) حضرت رضا(ع) فرمود: بر شما باد به سنّتهای روز جمعه و آن هفت چیز است: آمیزش با همسران، شستن سر و محاسن با گل ختمی، گرفتن شارب، گرفتن ناخنها، عطر زدن[4].
106) تکرار روایت 102 است.
107) تکرار روایت 99 است.
108) امام صادق(ع) فرمود: صلوات فرستادن بر محمّد و آل محمّد در روز جمعه هزار مرتبه، و در غیر روز جمعه صد مرتبه از سنّت است...
پینوشتها:[1] فتح/27.
[2] مرزنجوش: گیاهی است خوشبو، دارای شاخه های بلند، برگهای آن باریک و شبیه گوش موش است و خط و خال معشوق را به آن تشبیه کنند.
[3] مضمضه: شستن دهان. استنشاق: شستن بینی.
[4] در اینجا پنج چیز شمرده شده، و در کتاب فقه الرضا(ع) تغییر لباس (لباس تمیز پوشیدن) و غسل هم ذکر شده است.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
سید محمدحسین طباطبایی
اما در همین صفحه دو حدیث با هم تناقض دارند که انتظار میره در خصوص صحت هر کدام یک کارشناس مطلبی ذیل اون بنویسه.
از قول شریف امام صادق(ع) نوشته شده که «فرق باز کردن» جزو سنت پیامبر نبوده اما پایین صفحه از قول امام کاظم(ع) فرق سر بازکردن یکی از موارد سنت پیامبر شمرده شده. بالاخره کدام؟
با تشکر