راهکارهای تقویت فرهنگ حجاب و عفاف(۱)
پیش از این در بارهی عوامل سست شدن فرهنگ حجاب و عفاف سخن گفتیم و به قدر مجال و توانی که داشتیم به بررسی آنها پرداختیم. حال زمان آن فرا رسیده تا در بارهی راههای تقویت فرهنگ حجاب و عفاف تحقیقی داشته باشیم. در گام نخست بدیهی است که بنا به قانون عقلی: «تُعرَفُ الأشیاءُ بِأضدادِها/ اشیاء به وسیلهی ضدّ خود شناخته می شوند»، راهکارهای تقویت فرهنگ حجاب و عفاف را می توان از طریق ضدّ آن یعنی عوامل سست شدن و تضعیف فرهنگ حجاب و عفاف شناخت. زیرا تلاش برای کم رنگ کردن و از میان برداشتن هر عاملی که باعث تضعیف گوهر ناب حجاب و عفاف می شود، خود به خود موجب تقویت این ارزش والا در افراد و جامعه می گردد. امّا در گام بعدی لازم است تا به تفصیل با شیوههای مقابله با عوامل بی حجابی و بی عفّتی آشنا شویم. به امید آن که تودهی جامعه، نهادهای مربوطه و مسئولین نظام با عنایت به این راهکارها، بیش از پیش در جهت تقویت فرهنگ حجاب و عفاف در کشور عزیزمان قدم بردارند ان شاء الله.
وظایف مردم و مسئولین
در راستای تقویت فرهنگ حجاب و عفاف باید کارهای فراوانی صورت گیرد که یا پیش از این انجام نشده و یا آن طور که شایسته بوده مورد توجّه و اهتمام قرار نگرفته است. در این میان سهم مسئولین نظام جمهوری اسلامی بیش از هر صنف دیگری است، چراکه کرسیّ ای که ایشان بر آن جلوس کرده و جایگاهی که در آن قرار دارند، همه از برکت انقلاب و تلاشهای مردم شریف ایران و ثمرهی خون هزاران شهید این مرز و بوم است. واضح است که انقلاب ایران از جنس انقلابهای مادّی و اقتصادی نبود، بلکه انقلاب فرهنگی بود. مردم شریف ایران بدین جهت تاج و تخت شاهان پهلوی را در هم شکستند و در این مسیر از جان و مال خویش گذشتند چون حکومت طاغوت سرسپردهی کفّار و ابرقدرتهایی بود که با معارف اسلام ناب محمّدی در تقابل بودند. امام راحل می فرمایند: «و از مسائلی که لازم است من تذکّر بدهم این است که این انقلابی که در ایران حاصل شد، این انقلاب پیروزیش در اثر دو مطلب بود: یک مطلب مهمّش که از همهی مطالب بالاتر بود این بود که مردم با اسلام پیش رفتند، یعنی سرتاسر این مملکت فریادشان، فریاد این بود که ما اسلام را می خواهیم».[1]
در واقع ایرانیان مبارزه کردند تا دین مبین اسلام را در رأس حکومت به جای کفر و طاغوت جانشین کنند، و همهی این تلاشها برای این بود که حکومت در خدمت دین باشد و به وسیلهی قدرت آن، معارف قرآن و عترت بیش از پیش ترویج گردد. به همین خاطر گروهکهای منحرف و فاسدی چون ملّی گراها و مجاهدین خلق با وجود آن که جزء مبارزین با حکومت پهلوی شناخته می شدند، امّا به مرور زمان از تودهی مردم فاصله گرفته و به مبارزهی با ایشان پرداختند چراکه از نظر فکری و اعتقادی با مردم ایران سنخیّتی نداشتند.
اگر این مملکت مانند گذشته در دستان ایادی کفر و افراد خودفروخته ای چون نظام شاهنشاهی بود، امروزه از وظیفهی مسئولین در تقویت فرهنگ حجاب و عفاف سخنی نمی گفتیم، زیرا سخن از وظیفهی مسئولین نظام شاهنشاهی و پهلوی به قول منطقیّون: «سالبهی به انتفاء موضوع» بود، یعنی اصلاً نظام طاغوت نه تنها دغدغهی ترویج حجاب و عفّت را در سر نداشت، بلکه به دستور اربابان آمریکایی و انگلیسی خود عزم خود را جزم نموده بود تا به وسیلهی شعار دروغین و عوام فریب «پیشرفت و ترقّی»، با فرهنگ حجاب و عفاف در کشور به شدّت مقابله کند. نظر آنها این بود که برای بالا رفتن از پلّههای ترقّی و تمدّن، باید از سر تا به پا، آمریکایی و اروپایی شد.
مسلّماً این ایده در تقابل کامل با دین مبین اسلام و ارزشهای آن همچون حجاب و عفاف بود، لذا این مبارزه به طور جدّی و آشکار در دورهی رضاشاه پهلوی به شکل کشف حجاب اجباری و ... (شرح مبسوط کشف حجاب در ایران را پیش از این بیان کردیم) آغاز شد و در زمان سلطنت محمّدرضا فرزند او، با اهتمام زیاد مورد پیگیری قرار گرفت، به طوری که آرام آرام ظاهر کشور از حالت پیشین خود که نماد عفاف و حجاب بود، به شکل جوامع غربی یعنی بی حجابی علنی و عدم رعایت حریم زن و مرد و در یک کلام بی عفّتی، تغییر چهره داد تا جایی که بنا به شواهد و مدارک موجود، عدّه ای از کشورهای دیگر برای گذران تعطیلات و انجام تفریحات ناسالم و عیش و نوش خود، ایران را به عنوان مورد مطلوب انتخاب می کردند؛ چنان چه امروزه همین حقیقت تلخ را در برخی از کشورهای به ظاهر اسلامی همچون بعضی از کشورهای حوزهی خلیج فارس و یا ترکیه و ... نظاره گر هستیم.
بنا بر این انتظار می رود که مسئولین نظام اسلامی در جبههی ترویج معارف و شعائر دین همچون حجاب و عفاف، بیش از هر فرد و یا صنف دیگر در خطّ مقدّم باشند. بی تردید اثرگذاری مسئولین به خاطر جایگاهی که دارند و همچنین به دلیل در دست داشتن قدرت و ثروت این مرز و بوم، در این راستا می تواند بیش از هر فرد و صنف دیگری باشد. اگر دغدغه و همّت مسئولین بر ترویج حجاب و عفّت در فضای خانه و جامعه قرار گرفت، بدون شکّ آثار آن را در جامعه شاهد خواهیم بود و اگر خدای نکرده خلاف این مطلب صادق باشد، پیامدها و اثرات شوم بی حجابی و بی عفّتی در مدّت زمان کوتاهی در سطح جامعه خود را به نمایش خواهد گذاشت. آن وقت است که کار نهادهای فرهنگی و مردمی و خانوادهها برای تقویت حجاب و عفاف به مشکل برخورد کرده و دچار سختیها و ناهمواریهای فراوانی خواهد شد.
وظایف مسئولین در قبال تقویت فرهنگ حجاب و عفاف
تمام ارگانهای نظام جمهوری اسلامی می توانند نقش بسزایی در تقویت فرهنگ حجاب و عفاف داشته باشند. رعایت عفاف و حجاب از مطالبات جدّی و همیشگی بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران امام خمینی ره بوده و در مواضع مختلفی از صحیفهی امام، توصیه به حجاب و عفّت ورزی شده است. از آن جمله آمده است: «از جوانان، دختران و پسران، می خواهم که استقلال و آزادی و ارزشهای انسانی را، ولو با تحمّل زحمت و رنج، فدای تجمّلات و عشرتها و بی بند و باریها و حضور در مراکز فحشا که از طرف غرب و عمّال بی وطن به شما عرضه می شود، نکنند که آنان چنانچه تجربه نشان داده جز تباهی شما و اغفالتان از سرنوشت کشورتان و چاپیدن ذخائر شما و به بند استعمار و ننگ وابستگی کشیدنتان و مصرفی نمودن ملّت و کشورتان به چیز دیگر فکر نمی کنند».[2] و در جای دیگر فرمودند: «باید توجّه داشته باشید که حجابی که اسلام قرار داده است، برای حفظ آن ارزشهای شماست. هر چه را که خدا دستور فرموده است – چه برای زن و چه برای مرد - برای این است که، آن ارزشهای واقعی که اینها دارند و ممکن است به واسطهی وسوسههای شیطانی با دستهای فاسد استعمار و عمّال استعمار پایمال می شدند، اینها، این ارزشها زنده بشود.[3]
مقام معظّم رهبری نیز پیوسته نسبت به رعایت حجاب و عفاف در جامعه اصرار داشته و پیگیر این موضوع در ارگانهای مختلف کشور بوده اند. به عنوان نمونه قسمتی از بیانات ایشان در دیدار رؤسای دانشگاهها، پژوهشگاهها، مراکز رشد و پارکهای علم و فناوری در تاریخ: ۱۳۹۴.۰۸.۲۰ از قرار زیر است:
«بعضیها کار فرهنگی را در داخل دانشگاه با کنسرت و اردوهای مختلط اشتباه گرفته اند؛ خیال می کنند کار [فرهنگی این است]؛ می گویند باید دانشجو شاد باشد! شاد بودن برای هر محیطی چیز خوبی است امّا چه جوری؟ به چه قیمتی؟ غربیها چقدر بهره برده اند از این اختلاط دختر و پسر که ما بهره ببریم؟ یک روزی به ما می گفتند که در اروپا -آن روز اروپا را مطرح می کردند- حجاب نیست و زن و مرد با هم قاطی اند، هوس و شوق جنسی هم در آن جا طبعاً کنترل شده است. خب، حالا شما نگاه کنید ببینید همین جور است؟ آیا هوسها کنترل شده است یا هوسها تحریک شده است؟ این همه جنایت جنسی امروز دارد در آمریکا و در اروپا اتّفاق می افتد؛ به جنس مخالف هم دیگر حالا اکتفا نمی کنند! و از این بدتر هم خواهد شد. اسلام انسان را شناخته است که حکم حجاب را داده، حکم عدم اختلاط زن و مرد را داده. اسلام من و شما را شناخته؛ [انسان] مال خدا است و [او] آفرینندهی ما است. اردوی مختلط یعنی چه؟ کوهنوردی مختلط، اردوی مختلط، گاهی حتّی خارج از کشور! نه، کار فرهنگی ماهیّت دیگری دارد، مفهوم دیگری دارد. مسئولین فرهنگی دانشگاهها بفهمند چه کار می کنند».[4]
همچنین ایشان در بیاناتی که در دیدار با اعضای ستادهای برگزاری کنگرهی شهدای استانهای کهگیلویه و بویراحمد و خراسان شمالی در تاریخ: ۱۳۹۵.۰۷.۰۵ داشتند، حجاب را به عنوان یکی از آرمانهای شهدا معرّفی نموده و فرمودند: «دیدید در وصیّت نامههای شهدا چقدر دربارهی حجاب توصیه شده؛ خب، حجاب یک حکم دینی است؛ این آرمان شهیدان فراموش نشود».[5] بنا بر این، هم امام راحل و هم مقام رهبری در راستای تقویت فرهنگ حجاب و عفاف سخنان فراوان و پیگیریهای مکرّری داشته اند، لذا بر تمام اقشار جامعه و پیش از همه مسئولین نظام در هر پُست و مقامی، لازم است تا پیرو سفارشات و فرامین آن دو بزرگوار، در جهت تقویت فرهنگ حجاب و عفاف کمر همّت بسته و خود طلایه دار این جبههی فرهنگی شوند و در این مسیر از هیچ تلاش و تدبیری فروگذار ننمایند.
سازمان تبلیغات اسلامی
سازمان تبلیغات اسلامی نهادی در جمهوری اسلامی ایران است که زیر نظر رهبری قرار دارد. از جملهی وظائف این سازمان به این موارد می توان اشاره نمود:
- سیاست گذاری، برنامه ریزی، هدایت، سازماندهی، پشتیبانی و نظارت بر تبلیغات دینی مردمی.
- تلاش در جهت احیا و اشاعهی معارف، فرهنگ و تاریخ تشیّع از همه راههای ممكن ... .
- تحقیق و بررسی در خصوص تبلیغات سو و تهاجم فرهنگی دشمنان و شناسائی و تحلیل ترفندهای تبلیغی علیه انقلاب اسلامی با هماهنگی سایر دستگاههای ذیربط و ارائهی سیاستهای لازم در جهت خنثی سازی آنها و تنویر افكار عمومی.
- برنامه ریزی، زمینه سازی و انجام اقدامات لازم برای هرچه فعّال تر شدن افراد تأثیرگذار مانند: روحانیون، دانشگاهیان، معلّمان و هنرمندان در جهت رشد فرهنگ اسلامی و مقابله با آثار نامطلوب فرهنگهای بیگانه.
- همكاری با وزارتخانهها و دستگاههای دولتی و وابسته به دولت و نهادهای انقلابی به منظور تعمیق و گسترش فرهنگ و معارف اسلامی در محیط سازمانهای دولتی و نهادهای انقلابی. و وظایف فراوان دیگری از این دست که اگر به طور کامل و دقیق به مرحلهی اجرا برسند، تأثیرات شگرفی در تقویت فرهنگ اسلامی و از جمله حجاب و عفاف در جامعه خواهند داشت.
مهم آن است که مسئولین این نهاد از حجاب و عفاف به عنوان فریضهی الهی یاد کنند که به جهت تأثیرات عمیقی که در رشد فضائل اخلاقی در جامعه دارد، جزء اولویّتهای این نهاد قرار گیرد. رهبر معظّم انقلاب خطاب به این سازمان می فرمایند: «رسالت دیگر این سازمان [سازمان تبلیغات اسلامی] رصد و مقابلهی هوشمندانه با تهاجمات فکری و فرهنگی و تبلیغی و رسانه ای دشمنان دین و انقلاب و کشور است. دشمنانی که نه امروز بلکه از چند دههی پیش، هویت و شخصیت و باور و رفتار و سبک زندگی اسلامی ایرانیِ مردم خصوصاً جوانان را هدف قرار داده و با شیوهها و ابزارهای متّکی به فناوریهای ارتباطی و رسانه ای اعم از هنر و سینما و فضای مجازی و غیره، درصدد تهی کردن انقلاب از عقبهی دینی و ایمانی و مردمی آن می باشند».[6]
بنا بر این طبق وظایفی که به خاطر اجرای این وظایف، این نهاد حکومتی دائر شده است، همچنین طبق دستور و فرمایش مقام معظم رهبری و هشدار ایشان در بارهی تهاجم فرهنگی و تغییر سبک زندگی اسلامی و ایرانی به وسیلهی دشمن، از این نهاد انتظار می رود که در جهت تقویت فرهنگ حجاب و عفاف بیش از پیش تلاش نموده و گامهای مؤثّری بردارند. زیرا یکی از بزرگ ترین تلاشهای دشمن و تهاجمات فرهنگی او، تضعیف و نابودی حجاب و عفاف در میهن اسلامی ماست. به علاوه یکی از پایهها و نمادهای بزرگ و مؤثّر سبک زندگی اسلامی و ایرانی، عفّت ورزی، غیرتمندی و حیامداری مردم این مرز و بوم است که در قالبهای زیبایی چون حجاب بروز پیدا می کند، لذا بر سازمان تبلیغات اسلامی لازم است تا به عنوان اولویت کاری، این امر مهمّ را مورد پیگیریهای جدّی و نظارت کافی قرار دهد.
خودآزمایی
1- سخنی از امام و رهبری در بارهی حجاب و عفاف بنویسید؟
2- پاسداری از حجاب و عفاف و تقویت آن را در ارتباط با وظایف سازمان تبلیغات اسلامی توضیح دهید؟
پینوشتها[1] صحیفه امام ج 11 ص 196.
[2] صحیفه امام ج 21 ص 416.
[3] صحیفه امام ج 19 ص 185.
[4] http://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=1268#66497 [پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنه ای (مد ظله العالی)].
[5] همان.
[6] http://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=1010#71583 [پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی سید علی خامنه ای (مد ظله العالی)].
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
مسلم زکیزاده