پیشگفتاردر این شماره به سراغ معصوم ششم، امام چهارم علی بن الحسین، معروف به حضرت سجّاد(ع) رفتهایم. امامی که سراسر زندگی او از آغاز تا انجام، پر از حوادث و رویدادهای گوناگون است و میتوان گفت که در میان امامان(ع) پس از امیرمؤمنان على(ع)، هیچ امامی چون او ستم نکشید و در برابر آن همه حوادث تلخ قرار نگرفت؛ در عین حال چون کوهی استوار در برابر طوفانهای دشواریها ایستادگی کرد و در همه کورانها، رسالت مکتبی خود را ابلاغ فرمود. رادمردی که با امور مختلف و در جبهههای گوناگون، با طاغوتها مبارزه کرد، و هرگز تسلیم آنها نشد، و به راستی که روح حسین(ع) در کالبد او دمیده شده بود، و مؤسّس و پرورنده و پروريده فرهنگ عاشورای حسینی بود.
تجسّمی عالی از کمالات و ارزشهای والای انسانی، زینت بندگان مخلص و صالح الهی، شیفته سجده و عبادت خالص برای خدا بود. در عین حال در صحنههای سیاسی و اجتماعی اسلام، حضور پرتلاش داشت و بار مسئوليّت امامت را تا آخر عمر به خوبی به پایان رسانید.
بزرگمردی که خداوند او را به عنوان سَیِّدُالعَابِدِینَ وَ زَینُ اَولِیَائِیَ المَاضِینَ[1] یاد کرده است.[2]
و روزی پیامبر(ص) از امام سجّاد(ع) یاد کرد و فرمود: هنگامی که روز قیامت برپا میشود، منادی خدا ندا میکند: کجاست زینت عبادتکنندگان؟!
«كَأَنِّي أَنْظُرُ إِلَى وَلَدِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ بنِ عَلیِّ بنِ اَبیطالِبٍ یَخطُرُ بَینَ الصُّفُوفِ.»
«گویی به پسرم علی بن حسین (امام سجّاد(ع)) در قیامت مینگرم که بین صفهای مردم، خرامان و شادان و سربلند حرکت میکند.»[3]
مشخّصات معصوم ششم: امام چهارم، حضرت سجّاد(ع)
نام: على(ع)
القاب معروف: سجّاد، زینالعابدین
پدر و مادر: امام حسین(ع)، شهربانو (دختر یزدگرد سوّم)
وقت و محل تولّد: روز پنجم شعبان سال ۳۸ هجری (یا ۱۵ جمادی الاولی سال ۳۶) در مدینه.
وقت و محل شهادت: در ۱۲ یا ۱۸ و یا بنابر مشهور در ۲۵ محرم سال ۹۵ هجری در مدینه به تحریک هشام بن عبدالملک، مسموم شده و در سنّ حدود ۵۷ (یا ۵۹) سالگی به شهادت رسید.
مرقد شریف: مدينه در قبرستان بقیع
دوران زندگی: در دو بخش؛
۱- ۲۲ یا ۲۴ سال با پدر.
۲- ۳۵ سال عصر امامت خود.
خلفای زمان: پنج نفر؛ از یزید تا ولید بن عبدالملک (ششمین خلیفه اموی.) به این ترتیب:
۱- یزید ۲- معاوية بن يزيد ۳- مروان بن حکم ۴- عبدالملک بن مروان ۵- ولید بن عبدالملک.
خودآزمایی 1- وقت و محلّ تولّد امام سجّاد(ع) را بیان کنید.
2- محلّ و زمان شهادت امام سجّاد(ع) را بیان کنید.
3- مدّت امامت امام سجّاد(ع) چند سال بوده است؟
پینوشتها [1] - رئیس عبادتکنندگان و زینت اولیای گذشتهی خودم. اصول کافی، ج ۲، ص ۵۲۸ .
[2] - این مطلب در حدیث نوح آمده و آن، نامهای است از سوی خداوند به پیامبر که حضرت زهرا(س) در روز ولادت امام حسین(ع) آن را به جابر بن عبدالله انصاری اهدا نمود و جابر آن را به امام باقر(ع) تحویل داد.
[3] - علل الشّرایع، ص ۸۷ - بحار، ج 4۶، ص ۳.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
محمد محمدی اشتهاردی