به مناسبت ذکر آیات توبه و اینکه کلمه‌ی «توبه» با مشتقّات مختلف آن هفده بار به کار رفته است و مشرکان را به بازگشت و توبه دعوت می‌کند بنابر مشهور بدین نام «توبه» نامگذاری شده است، ولی نام‌های متعدّد دیگری نیز دارد که مرحوم کفعمی در مجموع، ده نام را ذکر می‌کند که عبارتند از:

1ـ توبه. 2ـ برائت: به جهت بیزاری و برائت خدا و رسول از مشرکین که در آیه‌ی نخستین آمده است. 3ـ عذاب: مشرکان را عذاب‌های شدید و دردناک وعده می‌دهد. 4ـ فاضحۀ: منافقین را رسوا و مفتضح کرده و نفاق آن‌ها را آشکار نموده است. 5ـ مُقَشقِشۀ: این سوره دعوت به خلوص و اخلاص کرده و هر کس بدان ایمان آورد از نفاق و شرک به دور خواهد بود. می‌گویند. «تَقَشْقَش المَرِیضُ» یعنی مریض از بیماری بهبود یافت. 6ـ مُبَعْثِرَۀ (پراکننده): راز و اسرار منافقین را فاش و پراکنده ساخته است. 7ـ بُحوث: منافقین و اسرار آن‌ها را بحث و گفتگو می‌کند. 8ـ مُدَمْدِمَۀ: هلاک و نابود‌کننده. 9ـ حافِرَۀ: دل‌های منافقین را حفر کرده و می‌شکافد و آنچه را پنهان کرده‌اند بیرون می‌آورد. 10 ـ مُثیرَۀ یا مُنشِرَۀ: پلیدی‌ها و توطئه‌های منافقین را آشکار و منتشر نموده است.

مرحوم کفعمی این نام‌های دهگانه را در دو بیت شعر سروده است:

مُقَشقِشۀٌ وَ فاضِحۀٌ بُحُوثٌ مُبَعثِرَۀٌ مُدَمْدِمَۀٌ عـذابٌ

وَ حـافِرَۀٌ بـَرائۀٌ ثُمّ تَوبَۀٌ مُثیرَۀٌ ذلکُم عشرٌ صوابٌ

و صاحب تفسیر اثنی‌عشری چهار اسم دیگر از آن نام می‌برد که مجموعاً چهـارده اسم خـواهند بـود: 11ـ مُخزِیۀ: ذلیـل و اهانت‌کننده‌ی منـافقـان. 12ـ مُشَرِّدَۀ: مطروده و پراکننده‌ی ایشان. 13ـ مُبَتِّلَۀ: به کیفر رساننده‌ی ایشان به بدترین وجه. 14ـ مُنَفِّرَۀ: دور‌کننده‌ی ایشان.

فضائل و خواص

برخی فضائل و خواص این سوره‌ی مبارکه در سوره‌ی قبلی «انفال» گذشت.

و در خبر است که این سوره را هفتاد هزار صنف از فرشتگان با جبرائیل بر حضرت رسول (ص) نازل نموده‌اند[1] و رسول اکرم(ص) می فرمایند کسی که این سوره را در هر ماه قرائت کند روز قیامت در حالی مبعوث می‌شود که از نفاق به دور خواهد بود.[2]

دیگر از خواص آن، از حضرت امام صادق(ع) نقل است: کسی که این سوره را بنویسد و در میان اجناس و یا عمامه یا کلاه و شب‌کلاه خود بگذارد از سرقت و سوختن ایمن خواهد بود و به محلّ سکونت وی آسیبی نخواهد رسید.[3]

پی نوشتها: