چگونگی تکوین نور وجود حضرت زهرا(س)

پدر بزرگوار حضرت زهرا(س)، سرسلسله‌ی رسولان، و خاتم پیامبران، حضرت محمّد بن عبدالله(ص) است، که هیچ انسانی نیامده و نخواهد آمد که پدری همانند پیامبر اسلام(ص) با آن همه عظمت و مقام، داشته باشد، جز فاطمه(س) و خواهران و برادرانش که به این افتخار بزرگ نائل شدند.
مادر بزرگوار حضرت زهرا(س)، خدیجه‌ی کبری(س) است، خدیجه(س) نخستین زنی بود که به اسلام گروید و همه‌ی دارایی و هستی خود را فدای اسلام و پیامبر(ص) کرد.
حضرت خدیجه دختر خُوَیْلِدْ از خاندان قریش به قدری با عفّت و پاک‌روش بود که در زمان جاهلیّت، به او «طاهره» (پاک‌خوی) می‌گفتند، او با دو نفر ازدواج کرد، شوهرانش از دنیا رفتند، از اموال به ارث مانده از آنها و از اموال خودش، تجارت می‌کرد، به طوری که کاروان‌های تجارتی او در حجاز، شام و یمن، همواره در حرکت بود، و ثروت بسیار در اختیار داشت، پیامبر(ص) در سنّ ۲۵ سالگی با او که ۴۰ سال داشت ازدواج کرد و او بیست و چهار سال و چند ماه با پیامبر(ص) زندگی نمود و سرانجام در ۶۵ سالگی در سال دهم بعثت در مکّه از دنیا رفت، مرقد شریفش در قبرستان «حجون» (قبرستان مُعَلّی) در مکّه، در کنار قبر عبدالمطّلب و ابوطالب قرار گرفته است.
فداکاری‌های حضرت خدیجه(س) در راه اسلام، به قدری زیاد و عمیق و فراگیر است که قلم از وصف آن عاجز است، او همه‌ی اموال خود را در راه پیشبرد اسلام، با کمال اخلاص داد، در همه ‌جا در صحنه حضور داشت، و شریک غم‌های پیامبر(ص) بود، و جان عزیزش را سخاوتمندانه فدای پیامبر(ص) و اسلام نمود.
وفات حضرت خدیجه(س) در سال دهم برای پیامبر(ص) بسیار جانکاه بود، از این‌رو پیامبر(ص) آن سال را (که عموی مهربانش ابوطالب نیز در آن سال رحلت کرده بود) «سال اندوه» نامید، و همواره به یاد مهربانی‌ها و فداکاری‌های خدیجه(س) بود، روزی در برابر بگومگوی عایشه فرمود: «خدیجه(س) روزی مرا تصدیق کرد که همه مرا تکذیب می‌کردند، آنگاه به من ایمان آورد که همه از من دور می‌شدند، هرگز مرا تنها نگذاشت، خدا او را رحمت کند بانوی پربرکتی بود، زیرا از او دارای فرزندان متعدّد شدم».[1]
کوتاه سخن آن که: مطابق روایات متعدّد، «برگزیده‌ترین و برترین زنان دو جهان، چهار نفرند: ۱- خدیجه ۲- فاطمه ۳- مریم مادر عیسی(ع) ۴- آسیه همسر فرعون»، رسول خدا فرمود:
«وَ لَمْ یَکْمِلْ مِنَ النِّساءِ اِلاّ اَرْبَعٍ: آسِیَةَ بِنْتِ مُزاحِمٍ، مَرْیَم بِنْتِ عِمْرانٍ، خَدِیجَة بِنْتِ خُوَیْلِدْ، وَ فاطِمَة بِنْتِ مُحَمَّدٍ:
از بانوان به درجه‌ی عالی کمال نرسید، جز چهار زن: ۱- آسیه دختر مزاحم (همسر فرعون) ۲- مریم دختر عمران ۳- خدیجه دختر خویلد ۴- فاطمه دختر محمّد(ص)».[2]
روایت شده: جبرئیل نزد رسول خدا(ص) آمد و گفت: «این بانو (اشاره به خدیجه) که با ظرف غذا به طرف ما می‌آید، وقتی به اینجا رسید، سلام خدا، و سلام مرا به او برسان، و او را به خانه‌ای در بهشت که از نِی بدون هرگونه کژی و گره ساخته شده، مژده بده».[3]
 

حضرت زهرا(س) روز جمعه بیستم جمادی‌الآخر سال پنجم بعثت در مکّه چشم به جهان گشود، و ۱۸ سال و ۷۵ روز عمر کرد، و بعد از پدر، ۷۵ روز بیشتر عمر نکرد.[4]
اکثر محدّثان و علمای شیعه بر همین عقیده‌اند، ولی اکثر محدّثان و سیره‌نویسان اهل تسنّن گویند، آن حضرت پنج سال قبل از بعثت، به دنیا آمد، و بعضی از آنها گویند: در سال اوّل بعثت متولّد شد، و شیخ طوسی در مصباح المتهجّد، ولادت آن حضرت را در سال دوّم بعثت دانسته است.[5]
و از ابوالفرج اصفهانی – با این که از محدّثان شیعه است – نقل شده که آن بانو، قبل از بعثت مقارن تجدید بنای کعبه [یعنی ۵ سال قبل از بعثت] دیده به جهان گشود.[6]

 

پیامبر(ص) از خدیجه(س) دارای شش فرزند شد که آخرین آنها حضرت زهرا(س) بود، ولی ماجرای ولادت حضرت زهرا(س) از نخست، با سایر فرزندان پیامبر(ص) فرق داشت، توضیح این که:
از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) نقل شده: پیامبر(ص) هنگامی که (در یکی از معراج‌های خود) به آسمان عروج کرد، از میوه‌ها و از خرمای تازه و سیب بهشتی خورد، و خداوند آن میوه‌ها را در صُلب پیامبر(ص) به آب تبدیل نمود، و پیامبر(ص) پس از معراج، با خدیجه(س) هم‌بستر شد و به این ترتیب نور فاطمه(س) در رحم خدیجه(س) قرار گرفت، از این‌رو به فاطمه(س) «انسیّة حَوْراء» گویند، یعنی در عین آن که انسان روی زمین است از حوریان بهشتی است.[7]
ماجرای عجیب دیگر در مورد آغاز آفرینش حضرت زهرا(س) این که: جبرئیل در سرزمین بین مِنا و مکّه بر پیامبر(ص) نازل شد و از جانب خداوند چنین گفت: «ای محمّد! خداوند بزرگ بر تو سلام رساند و فرمود: چهل شبانه روز از خدیجه(س) کناره‌گیری کن».
پیامبر(ص) علاقه بسیار به خدیجه(س) داشت، از این‌رو اجرای چنین مأموریّتی برای آن حضرت، بسیار دشوار بود، ولی فرمان خدا مقدّم بود، پیامبر(ص) چهل شبانه‌روز از خدیجه(س) کناره‌گیری کرد، و روزها روزه می‌گرفت و شب‌ها را به عبادت می‌گذراند.
خدیجه(س) روزی چند بار از فراق پیامبر(ص) غمگین می‌شد، سرانجام این مدّت با سختی گذشت، و جبرئیل نزد رسول خدا(ص) آمد و عرض کرد: خداوند می‌فرماید: «برای دریافت هدیه‌اش آماده باش».
پیامبر فرمود: آن هدیه‌ی الهی چیست؟، جبرئیل اظهار بی‌اطّلاعی کرد.
در این هنگام میکائیل غذای مخصوص بهشتی به محضر پیامبر(ص) آورد، و جبرئیل به پیامبر(ص) عرض کرد: خداوند می‌فرماید: «امشب با این غذای بهشتی افطار کن»، پیامبر(ص) از آن غذا که مقداری خرما و انگور نیز در آن بود، میل کرد، سپس پیامبر(ص) برای نماز نافله برخاست، جبرئیل گفت: «اکنون نماز بر تو حرام است، برخیز و کنار همسرت خدیجه(س) برو، زیرا خداوند عهد کرده که امشب از صُلب تو فرزندی پاک بیافریند»، پیامبر(ص) برخاست و به خانه خدیجه(س) رفت...
خدیجه(س) می‌گوید: «سوگند به خدا پیامبر(ص) از من دور نشد تا آن که نور فاطمه(س) را در رحم خود یافتم و سنگینی حمل را احساس نمودم».[8]

 

به این ترتیب فاطمه زهرا(س) «هدیه‌ی الهی» به پیامبر(ص) بود، چنان که در زیارتنامه‌اش می‌خوانیم:
«وَ صَلِّ عَلَی الْبَتُولِ الطّاهِرَةِ فاطِمَةَ بِنْتِ رَسُولِکَ وَ بِضْعَةِ لَحْمِهِ، وَ صَمِیمِ قَلْبِهِ وَ فِلْذَةِ کَبِدِهِ وَ النُّخْبَةِ مِنْکَ لَهُ وَ التُّحْفَةِ خَصَصْتَ بِها وَصیَّهُ...
خدایا درود بفرست بر بتول پاک، فاطمه دختر رسول خودت، و پاره‌ی تن و آرامبخش قلب او و جگرگوشه او و برگزیده از جانب تو، و هدیه‌ای که او را به وصیّ پیامبرت (علی(ع) ) اختصاص دادی».[9]
نتیجه آن که: پیامبر(ص) با برنامه‌ی چهل شبانه روز، عبادت شب، و روزه روز، جنبه‌های معنوی خود را بالا برد، و غذای بهشتی خرما و انگور، در جهت دیگر، بر معنویّتش افزود، و نیروی پیامبر(ص) از انرژی‌های ماوراء موادّ خاکی، ترکیب یافت، و چنین حالت عظیم عرفانی، بر اساس قانون وراثت به حضرت زهرا(س) انتقال یافت، و وجود زهرا(س) آمیزه‌ای از خاصیّت وحی و نبوّت شد، بنابراین وجود زهرا(س) محصول چهل شبانه روز عبادت و ریاضت و عرفان عظیم و عمیق رسول اکرم(ص) است، و این درس بزرگ برای پدران و مادران است که به پاکی و معنویّت زیربنای تکوین فرزندان خود، توجّه کنند، چرا که قانون وراثت و اثر غذا، از امور قطعی جهان آفرینش است.

 

[1] بحار، ج ۱۶، ص ۷ و ۱۳، ج ۴۳، ص ۱۹ – اسدالغابه، ج ۵، ص ۴۳۸ – فرزندان خدیجه (س) از پیامبر (ص) عبارتند از: قاسم، طیّب، طاهر، رقیّه، زینب، امّ‌کلثوم و فاطمه (س) (سیره ابن هشام، ج ۱، ص ۲۰۲).

[2] مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۳۲۰.

[3] بحار، ج ۱۶، ص ۸.

[4] اصول کافی، ج ۱، ص ۴۵۸.

[5] اعیان الشّیعه، ط جدید، ج ۱، ص ۳۰۷.

[6] مقاتل الطّالبیین، ص ۴۸.

[7] بیت‌الاحزان، محدّث قمّی، ص ۱۵ – بحار، ج ۴۳، ص ۴.

[8] اقتباس از انوارالبهیّه، ص ۵۵ تا ۵۸.

[9] مفاتیح الجنان.