آشنایی با زندگی حضرت امام رضا(ع)

 

سخنم را با این اشعار جالب جامی[1] در شأن حضرت رضا(ع) آغاز می‌کنم:
سَلامٌ عَلی آلِ طه وَ یاسین/ سَلامٌ عَلی آلِ خَیْرِ النَّبِیّین
سَلامٌ عَلی رَوْضَةٍ حَلَّ فِیها/ اِمامٌ یُباهِی بِهِ الْمُلْکُ وَ الدِّینُ
امام بحقّ شاه مطلق که آمد/ حریم درش قبله‌گاه سلاطین
شه کاخ عرفان، گل شاخ احسان/ دُر دُرج امکان مه برج تمکین
علیّ‌بن موسی‌الرّضا کز خدایش/ رضا شد لقب چون رضا بودش آیین
ز فضل و شرف بینی او را جهانی/ اگر نبودت تیره چشم جهان بین
پی عطر روبند حوران جنّت/ غبار درش را به گیسوی مشکین
اگر خواهی آری به کف دامن او/ برو دامن از هرچه جز اوست برچین
سخن ما از شخصیّت والای دهمین ستاره‌ی درخشان آسمان عصمت و هشتمین اختر برج امامت؛ آسان نیست، بلکه برداشتن قطره‌ای از دریای بیکران است. ولی همین قطره، دریای دیگری است که تشنگان معرفت را سیراب می‌کند.
امام بزرگواری که مطابق حدیث لَوْح[2] خداوند او را این‌گونه توصیف کرد:
«وَیْلٌ لِلْمُفْتَرِینَ الْجاهِدِینَ... فِی عَلِیٍّ؛ وَلیِّی وَ ناصِرِی، وَ مَنْ اَصْنَعُ عَلَیْهِ اَعْباءَ النُّبُوَّةِ، وَ اَمْتَحِنُهُ بِالْاِضْطِلاعِ بِها یَقْتُلُهُ عِفْرِیتٌ مُسْتَکْبِرٌ:
وای بر دروغ بندان و منکران علی‌بن موسی الرّضا(ع) دوست و یاور من، و آن کسی که مسؤولیّت‌های سنگین نبوّت (ولایت) را بر دوش او بگذارم، و او را در انجام آن مسؤولیّت‌ها بیازمایم، او را عنصری پلید و گردنکش به قتل رساند.»[3]
 

معصوم دهم، امام هشتم، حضرت رضا(ع)
نام: علی بن موسی (ع).
القاب: رضا، صابر، رضیّ، وفیّ.
کنیه: ابوالحسن(ع).
پدر و مادر: امام موسی بن جعفر(ع)، نجمه علیها السلام.
وقت و محل تولد: پنجشنبه 11 ذیقعده 148 هـ.ق در مدینه
وقت و محل شهادت: آخر صفر 203 هجری قمری در سن 55 سالگی، به وسیله‌ی مأمون، مسموم و در سناباد نوقان (که امروز یکی از محله‌های مشهد است) به شهادت رسید.
مرقد شریف: مشهد مقدس (یکی از شهرهای بزرگ ایران).
دوران زندگی: در سه بخش؛
1. قبل از امامت، 35 سال (148 تا 183 هـ . ق)
2. بعد از امامت، 17 سال در مدینه.
3. بعد از امامت، سه سال در خراسان، که حساس‌ترین دوره‌ی زندگی اجتماعی و سیاسی آن حضرت، در این سه سال بود.
طاغوت‌های عصر امامتش عبارتند از: هارون، محمد امین و عبدالله مأمون، که ده سال آن در عصر خلافت هارون، و پنج سال آن در عصر خلافت امین، و  پنج  سال آخر در عصر خلافت  مأمون گذشت.

 

1- زمان و مکان تولد و شهادت امام رضا(ع) را بیان کنید.
2- طاغوت‌های عصر امام رضا(ع) را نام ببرید.

 

۱. عبدالرّحمن‌بن احمد، معروف به جامی، به سال ۸۱۷ ﻫ . ق در تربت جام (نواحی مشهد) چشم به جهان گشود و به سال ۸۹۸ در شهر هرات درگذشت، او عارفی توانا و ادیبی متبحّر و شاعری زبردست بود، شواهد بسیاری بیانگر آن است که او از علمای شیعه بوده است، دارای تألیفات متعدّدی، از جمله شرح فصوص ابن عربی، هفت اورنگ و ... است، از رباعیّات جالب اوست:
آنکه ناکس بود به اصل سرشت/ به تقالیب دهر کس نشود
سگ مگس اگر کنی مقلوب/ قلب او غیر شک مگس نشود
(الکنی و الالقاب، ج ۲، ص ۱۳۸ و ۱۳۹)

۲. این حدیث را پیامبر (ص) از جبرئیل گرفت و به فاطمه زهرا(س) داد، و حضرت زهرا(س) آن را در روز ولادت امام حسین(ع) به جابربن عبدالله انصاری اهدا نمود، و او متن را برای امام باقر(ع) خواند.

۳. اصول کافی، ج ۱، ص ۵۲۸.