خمس حج و زیارت

* پرسش 68. آیا به پولی که برای ثبت نام حج واجب، به حساب ریخته می‌شود (از درآمد همان سال) و سال هم بر آن می‌گذرد، خمس تعلّق می‌گیرد؟
آیات عظام امام و فاضل: اگر حج بر او مستقر بوده و راه رفتن به حج، جز با ثبت‌نام و واریز کردن پول به حساب ممکن نیست، خمس ندارد و در غیر این صورت، باید خمس آن را بپردازد. [1]
آیات عظام بهجت، صافی و مکارم: خمس ندارد.[2]
آیات عظام تبریزی و وحید: خمس دارد. [3]
آیة‌الله خامنه‌ای: مبلغ واریز شده، اگر به عنوان قیمت یا اجرت سفر حج بر اساس قرارداد منعقده با سازمان حج و زیارت باشد، خمس ندارد. [4]
آیة‌الله سیستانی: چنانچه رفتن به حج از راه دیگری (بدون زحمت) ممکن نباشد، خمس ندارد.[5]
آیة‌الله نوری: چنانچه از درآمد آن سالی است که در آن مستطیع شده، خمس ندارد.[6]

 

 

* پرسش 69. کسانی که قصد تشرّف به حج  و عمره دارند، برای حفظ نوبت باید مبلغ مقرّری را به بانک بسپارند که این مبلغ مطابق قرارداد مضاربه است و سودی نیز به آن تعلّق می‌گیرد. زمانی که نوبت تشرّف آنان فرا می‌رسد، اصل پول و سود را دریافت و به سازمان حج و زیارت می‌سپارند و به عمره و حج مشرّف می‌شوند و چنانچه کسی این پول را به بانک نسپارد، نوبتی برای تشرّف او منظور نخواهد شد؛ آیا در این فرض به اصل پول و سود آن خمس تعلّق  می‌گیرد؟
همه مراجع (به جز بهجت و مکارم): اگر در سال سپرده‌گذاری پول به بانک (همان سال خمسی) به حج مشرّف شود، خمس ندارد؛ ولی اگر نوبت حج پس از آن سال است، به اصل پول و سود آن خمس تعلّق می‌گیرد.[7]
آیة‌الله بهجت: اگر برای رفتن به حج و عمره چاره‌ای جز سپرده‌گذاری و ثبت نام ندارد، به آن خمس تعلّق نمی‌گیرد.[8]
 آیة‌الله مکارم: اگر پول سپرده‌گذاری از درآمد سالی باشد که نام‌نویسی کرده، خمس ندارد (نه اصل و نه سود آن).[9]
تبصره. حکم یاد شده در صورتی است که شخص با بانک قرارداد شرعی (مانند مضاربه و...) انجام دهد.
خمس پس انداز زیارت
* پرسش 70. آیا به درآمدی که جهت رفتن به عمره و یا زیارت مستحبی کنار گذاشته می‌شود، خمس دارد؟
همه مراجع: آری، چنانچه سال خمسی از آن بگذرد، خمس دارد.[10]

 

 

.[1] امام، استفتائات، ج1، س43؛ فاضل، جامع المسائل، ج2، س493.
[2]. مکارم، اسستفتائات، ج2، س541؛ صافی، جامع الاحکام، ج1، س700؛ دفتر: بهجت
.[3] تبریزی، استفتائات، س873؛ دفتر: وحید
[4]. خامنه‌ای، اجوبه، س972.
[5]. دفتر: سیستانی.
.[6] نوری، استفتائات، ج2، س324.
[7]. دفتر: همه مراجع.
.[8] دفتر: بهجت.
.[9] استفتائات، ج3، س336.
.[10] امام، استفتائات، ج1، س108؛ خامنه‌ای، اجوبه،908؛ نوری، توضیح المسائل، م1748؛ توضیح المسائل مراجع، م1752؛ تبریزی، استفتائات، س873، وحید، توضیح المسائل، م1760.