خمس وام بانکی
* پرسش 93. آیا به سرمایهای که از بانک به عنوان قرض الحسنه دریافت میشود، خمس تعلّق میگیرد؟
همه مراجع: آن مقدار از وام که اقساط آن تا آخر سال خمسی (از درآمد کسب) پرداخته شود، خمس است.[1]
تبصره 1. سود حاصل از وام - چنانچه از مخارج سال زیاد بیاید- خمس دارد.
تبصره 2. اگر به سرمایه مزبور نیاز داشته باشد، حکم سرمایه مورد نیاز را پیدا میکند که در جای خود ذکر شده است.
خمس وام ازدواج
* پرسش 94. آیا وام ازدواج، خمس دارد؟
همه مراجع: چنانچه اقساط وام را در سالهای آینده دریافت کنند، خمس ندارد.[2]
تبصره 1. چنانچه این وام تا بعد از پرداخت اقساط آن پس انداز شود، به آن خمس تعلّق میگیرد.
تبصره 2. به سود حاصل از وام مزبور - چنانچه تا سر سال خمسی زیاد بیاید- خمس تعلّق میگیرد.
خمس وام دانشجویی
* پرسش 95. آیا به وام دانشجویی، خمس تعلّق میگیرد؟
همه مراجع: چنانچه اقساط وام را در سالهای آینده دریافت کنند، خمس ندارد.[3]
تبصره 1. چنانچه این وام تا بعد از پرداخت اقساط آن پسانداز شود، به آن خمس تعلّق میگیرد.
تبصره 2. به سود حاصل از وام مزبور- چنانچه تا سر سال خمسی زیاد بیاید- خمس تعلّق میگیرد.
خمس قرضالحسنه
* پرسش 96. به پولی که از درآمد کسب تهیّه شده و به عنوان قرضالحسنه به دیگری دادهایم، آیا خمس تعلّق میگیرد؟
همه مراجع: چنانچه سر سال دریافت آن (بدون زحمت) ممکن باشد، باید خمس آن را بپردازد و در غیر این صورت هر زمان دریافت کرد، باید فوراً خمس آن را بدهد.[4]
* پرسش 97. شخصی به جهت نیاز زندگی، مبلغ پانصد هزار تومان قرض کرده و از طرفی، مبلغ یک میلیون تومان از درآمد سال به کسی قرض داده است؛ آیا جایز است هنگام دریافت قرض، پول بدهی را کسر کند؟
آیات عظام امام، سیستانی، مکارم و نوری: اگر برای نیاز سال جاری قرض کرده، میتواند هنگام دریافت طلب، به مقدار بدهی کسر کند و خمس بقیّه را بدهد.[5]
آیات عظام بهجت، خامنهای، صافی و فاضل: خیر، باید هنگام دریافت قرض، خمس را بدهد.[6]
آیات عظام تبریزی و وحید: اگر پولی که برای نیاز سال جاری قرض گرفته، بعد از پولی است که به دیگری قرض داده، میتواند هنگام دریافت قرض، به مقدار بدهی کسر کند.[7]
پینوشتها
.[1] امام، استفتائات، ج1، س165؛ خامنهای، اجوبه، س867؛ سیستانی، توضیح المسائل، م1757، صافی، جامع الاحکام، ج1، س727؛ بهجت، توضیح المسائل، م1379؛ مکارم، استفتائات، ج1، س311؛ تبریزی، صراط النجاة، ج1، س1389؛ نوری، استفتائات، ج2، س332؛ فاضل، جامع المسائل، ج1، س843، توضیح المسائل مراجع، م1788؛ وحید، توضیح المسائل، م1796.
.[2] امام، استفتائات، ج1، س165؛ خامنهای، اجوبه، س867، مکارم، استفتائات، ج1، س311؛ بهجت، توضیح المسائل، م1379؛ تبریزی، صراط النجاة، ج1، س1389؛ صافی جاامع الاحکام، ج1، س727؛ فاضل جامع المسائل، ج1، س843؛ سیستانی، توضیح المسائل، م1757؛ نوری، استفتائات، ج2، س332؛ دفتر: وحید.
[3]. امام،استفتائات، ج1، س165؛ خامنهای، اجوبه، س867؛ مکارم، استفتائات، ج1، س311؛ بهجت، توضیح المسائل، م1379؛ تبریزی، صراط النجاة، ج1، س1389؛ صافی، جامع الاحکام، ج1، س727؛ فاضل؛ جامع المسائل، ج1، س843؛ سیستانی، توضیح المسائل، م1757؛ نوری، استفتائات، ج2، س332؛ دفتر: وحید.
.[4] امام، استفتائات، ج1، س96؛ فاضل، جامع المسائل، ج1، س833؛ مکارم، استفتاءات، ج1، س319؛ بهجت، توضیح المسائل، م1379؛ سیستانی، منهاج الصالحین، ج1، م1251؛ نوری، استفتاءات، ج2، س372؛ تبریزی، استقتائات، س946؛ خامنهای، اجوبه، س870؛ صافی، جامع الاحکام، ج1، س621؛ دفتر: وحید.
.[5] توضیح المسائل مراجع، م1786 و 1787.
[6]. همان؛ بهجت، توضیح المسائل، م1406 و 1407؛ خامنهای، اجوبه الاستفتائات، س976؛ صافی، توضیح المسائل، م1795 و1796.
.[7] تبریزی، توضیح المسائل، م 1795؛ وحید، توضیح المسائل، م1794.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
سیدمجتبی حسینی