بررسی انتظار حضرت مهدی(عج)

در این بخش برآنیم تا به شرح کوتاه درباره چهار موضوع زیر بپردازیم:
1. بررسی انتظار فَرَج امام زمان(عج) از نظرات گوناگون.
2. ویژگی‌های یاران حضرت مهدی(عج)
3. پاسخ به پانزدهم سؤال، در رابطه با امام عصر(عج) به امید آن که ارزش‌های سازنده‌ی مکتب امام مهدی(عج) را با بصیرت و آگاهی، به دست آوریم، تا شاگرد ممتاز این مکتب گردیم.
4. چند نمونه از دیدارکنندگان حضرت مهدی(عج)
 

 

در بررسی انتظار، باید چند مطلب مورد توجّه قرار گیرد، مانند: پاداش و ارزش انتظار، معنی انتظار، شرایط انتظار و ...

 

 

از روایات و گفتار پیامبر(ص) و امامان(ع) در ارزش و پاداش عظیم انتظار فَرَج حضرت مهدی(عج) بسیار سخن به میان آمده که مادر این‌جا به ذکر چند نمونه می‌پردازیم:
رسول خدا(ص) فرمود:
«اَفْضَلُ الْعِبادَةِ اِنْتِظارُ الْفَرَجِ:
بهترین عبادت‌ها، انتظار فرج حضرت مهدی(عج) است.»[1]
شخصی از امیر مؤمنان علی(ع) پرسید: محبوب‌ترین کار در نزد خدا چیست؟
آن حضرت در پاسخ فرمود:
«اِنْتِظارُ الْفَرَج:
انتظار فرج حضرت مهدی(عج) است.»[2]
امام صادق(ع) فرمود:
«مَنْ ماتَ مِنْکُمْ عَلی هذَا الْاَمْرِ مُنْتَظِراً لَهُ کانَ کَمَنْ کانَ فِی فِسْطاةِ الْقائِمِ:
کسی که با اعتقاد به امامت حضرت قائم(عج) در حال انتظار او بمیرد، مانند آن است که در خیمه (ستاد ارتش) آن حضرت مرده است.»[3]
نیز فرمود:
«اَلْمُنْتَظِرُ لِلثّانِی عَشَرَ کَالشَّاهِرِ سَیْفَهُ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللهِ یَذُبُّ عَنْهُ:
کسی که در انتظار امام دوازدهم(عج) است، مانند کسی است که شمشیرش را کشیده و در پیشاپیش رسول خدا(ص) با دشمن می‌جنگند و از آن حضرت دفاع می‌نماید.»[4]
نیز فرمود:
«مَنْ ماتَ منْتَظِراً لِهذَا الْاَمْرِ، کانَ کَمَنْ کانَ مَعَ الْقائِمِ فِی فِسْطاطِهِ، لا بَلْ کانَ بِمَنْزِلَةِ الضّارِبِ بَیْنَ یَدَیْ رَسُول اللهِ بِالسَّیْفِ:
«کسی که در حال انتظار ظهور امام قائم(عج) بمیرد، مانند کسی است که در خیمه (ستاد ارتش) قائم(عج) است. نه، بلکه همانند کسی است که در رکاب رسول خدا(ص) با شمشیر، می‌جنگد.»[5]

 

 
انتظار به معنی امید و آمادگی برای آینده بهتر است، مثلاً شخصی یگانه فرزندش بیمار شده، در انتظار سلامتی او به سر می‌برد، یعنی می‌خواهد وضع موجود(بیماری) برطرف گردد، و وضع دیگری(سلامتی) جایگزین آن شود، بنابراین انتظار از دو بخش تشکیل شده: 1- نابودی وضع موجود. 2- جایگزینی وضع نیک و عالی به جای آن.
بنابراین، انتظار یعنی آینده‌نگری، و تلاش برای دگرگونی و انقلاب.
انتظار ظهور حضرت مهدی(عج) با توجّه به انقلاب جهانی و عظیم و عمیقی که دارد، یعنی آماده باش کامل، و زمینه‌سازی برای چنان انقلاب جهانی و عمیق.
قطعاً چنین انتظاری باید در همه شاخه‌های رشد و ترقّی جریان داشته باشد، مانند: آمادگی سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، نظامی، اخلاقی و ...
به عبارت روشن‌تر؛ انتظار بر دو گونه است: 1- انتظار خام و بی‌مسؤلیّت 2- انتظار پخته و مسؤولانه و در تقسیم دیگر: 1- انتظار مخرّب و اسارت بار  2- انتظار سازنده و حرکت‌آفرین.
انتظار خام آن است که به طور سطحی و روبنایی و موقّت باشد و تنها به دعا و جشن و شب شعر و سخنرانی اکتفا شود.
ولی انتظار پخته و مسؤولانه آن است که حرکت بخش و با مسؤولیّت باشد و موجب تلاش پی‌گیر انقلابی گردد و چنین انتظار شرایطی دارد و با لقلقه‌ی زبان، تحصیل نمی‌شود.
این‌که در روایات آمده: منتظر مانند کسی است که در رکاب پیامبر(ص) با دشمن می‌جنگد و در خیمه (ستاد ارتش) امام عصر(عج) است. چنین تعبیر بیان‌گر آن است که انتظار تنها به لفظ و دعا و مجلس جشن و شعرخوانی به دست نمی‌آید، بلکه بستگی به آمادگی وسیع در تمام زمینه‌ها برای پاکسازی محیط از آلودگی‌ها، و به‌سازی در عرصه‌های گوناگون دارد.
مثلاً زود به مسجد رفتن و به انتظار نشستن برای نماز پاداش بسیار دارد، ولی اگر کسی تنها به وضو و پاکی بدن و لباس و نماز به طرف قبله قناعت کند و سایر شرایط نماز را مانند غصبی نبودن، ادای خمس و ... رعایت نکند و نماز باطل بخواند، چنین انتظاری برای نماز چه ارزشی خواهد داشت؟
به عبارت روشن‌تر هر انقلابی وقتی به نتیجه می‌رسد که قبلاً در ابعاد مختلف، زمینه‌سازی عمیقی برای آن شده باشد و هیچ انقلاب و نهضتی بدون مقدّمه و زمینه‌سازی به پیروزی نخواهد رسید. انقلاب جهانی حضرت مهدی(عج) که مهم‌ترین و وسیع‌ترین و عمیق‌ترین انقلابات جهانی است هرگز از این قانون مستثنی نخواهد بود، بلکه به خاطر جهانی بودن و عمیق بودنش، به طریق اولی باید برای آن زمینه‌سازی گردد.
بنابراین انتظار که در روایات اسلامی به عنوان بهترین عمل و همانند شمشیر زدن در رکاب پیامبر اسلام(ص) معرّفی شده انتظار خشک و خالی و امید ذهنی، بی‌آن‌که در جامعه تحقّق یابد و آثارش آشکار شود نیست، بلکه مفهوم «عمل و جنگیدن در رکاب پیامبر(ص)با دشمن» بیان‌گر حضور پر تلاش در صحنه و آمادگی و زمینه‌سازی عملی و عینی در همۀ ابعاد است. به عنوان مثال در مسألۀ نظامی، باید مردم به قدری آماده باشند که امام صادق(ع) فرمود:
«لَیَعِدَّنَّ اَحَدُکُمْ لِخُروجِ الْقائِمِ وَ لَوْ سَهْماً:
قطعاً باید هر یک از شما برای قیام قائم(عج)- هر چند با تهیّه کردن یک تیر- آماده گردد.»[6]
یا در جملاتی از دعای ندبه می‌خوانیم:
«اَیْنَ مُعِزُّ الْاَولِیاءِ وَ مُذِلُّ الْاَعْداءِ:
کجاست عزّت‌بخش دوستان، و خوار کننده دشمنان؟»
«اَیْنَ الْمُؤَمَّلُ لِاِحْیاءِ الْکِتابِ وَ حُدُودِهِ:
کجا است آن آرزو شده (که رهروان راهش در آرزوی ظهور او به سر می‌برند) برای زنده نمودن قرآن و حدود آن.»
«اَیْنَ مُحْیِی مَعالِمِ الدِّینِ وَ اَهْلِهِ:
کجاست زنده کننده‌ی نشانه‌های دین و اهل دین.»
آیا بدون زمینه‌سازی و آمادگی وسیع، و یارانی فداکار و ایثارگر، می‌توان به این نتایج درخشان و بسیار مهم رسید؟!
 

جمعی از شاگردان و اصحاب امام صادق(عج) در محضرش به گرد هم آمده بودند، و سخن از ظهور و خروج امام قائم(عج) می‌گفتند، امام صادق(ع) سخن آنها را می‌شنید، تا این‌که آن حضرت به آنها رو کرد و فرمود:
«کجایید شما؟ هیهات، هیهات، سوگند به خدا آن‌چه که شما به سوی او چشم می‌کشید (و در انتظارش هستید) نمی‌آید (و نهضت جهانی تحت پرچم او تحقّق نمی‌یابد) مگر این‌که غربال شوید، نه به خدا آن‌چه به سویش چشم دوخته‌اند، واقع نمی‌شود مگر این‌که زیر و رو و بررسی شوید، نه به خدا، آن‌چه چشم به سویش افکنده‌اید، پدیدار نمی‌شود مگر این که، جدا شوید (و طرفداران حقّ و باطل، مشخّص گردند)، نه به خدا آن‌چه به سویش چشم کشیده‌اند نمی‌آید مگر بعد از نومیدی، نه به خدا آن‌چه به جانبش چشم گشوده‌اید، نمی‌آید مگر وقتی که شقاوت به شقاوتمند، و سعادت و به سعادتمند برسد.»[7]
ابوبصیر به امام صادق(ع) عرض کرد:
«آیا به عقیده‌ی شما من حضرت قائم(عج) را درک می‌کنم؟»
امام صادق در پاسخ فرمود: «ای ابوبصیر! مگر تو امامت را نمی‌شناسی؟»
ابوبصیر: چرا سوگند به خدا امام من شما هستید و در این هنگام دست حضرت را گرفت.
امام صادق(ع): ای ابوبصیر، سوگند به خدا از این که در خیمه‌ی حضرت قائم(عج) بر شمشیرت (برای جانبازی در راه او) تکیه نکرده‌ای، باکی نداشته باش[8] (یعنی تو که امام خود را شناخته‌ای و در خطّ او حرکت می‌کنی و همواره در انتظار فرمان او به سر می‌بری، ثواب آن مانند آن است که امامت ظهور کرده، و تو پا در رکاب، آماده‌ی یاری به او هستی.)
 

1- رسول خدا(ص)، بهترین عبادت‌ها را چه چیزی عنوان فرمودند؟
2- در روایات اسلامی «انتظار» به چه معناست؟
3- انواع انتظار را بیان کنید.

 

 

[1]-  بحار، ج 52، ص 125.
[2]- همان مدرک، ص 122.
[3]- همان مدرک، ص 125.
[4]- بحار، ج 52، ص 129.
[5]- همان مدرک، ص 146.
[6]- غیبة النُّعْمانی، ص 172- بحار، ج 52، ص 366.
[7]- اصول کافی، ج 1، ص 370.
[8] همان مدرک، ص 371.