پیامبر اسلام(ص) کیست؟

بدون تردید سعادت و خوشبختی همه‌ی ما در این است که پیرو راستین اسلام ناب باشیم. اسلامی که خالص و صاف باشد و از آلودگیهای مسلمان‌نماها و طاغوتهای مسلمان‌نما محفوظ مانده باشد.
برای بدست آوردن اسلام ناب، دو راه وجود دارد:
۱- قرآن مجید را از آگاهانِ به تفسیر قرآن بشناسیم و به دستورهای آن به طور صحیح عمل کنیم.
۲- زندگی و شیوه‌ی رفتار «چهارده معصوم (ع)» را بشناسیم و آن را در فکر و عمل، الگوی خود سازیم.
در آیه‌ی نخست سوره‌ی عصر، خداوند می‌فرماید: وَالْعَصْرِ: «سوگند به عصر». یکی از معانی عصر؛ تاریخ درخشان زندگی پیامبر(ص)، بلکه تاریخ همه‌ی رادمردان است. بنابراین، خداوند به تاریخ زندگی چهارده معصوم(ع) سوگند یاد کرده، می‌خواهد به ما بفهماند که زندگی آنها بسیار مهم و مورد توجّه است و هرگز از آن غفلت نکنید، به‌طور عمیق فراز و نشیبهای زندگی آنها را بفهمید، سپس روش زندگی خود را با روش زندگی آنها در رفتار و گفتار و کردارشان، هماهنگ و همسو نمایید.
در قرآن وقتی که از دو بزرگمرد یگانه‌ی جهان بشریّت، ابراهیم خلیل(ع) و پیامبر اسلام(ص) سخن به میان آمده، تأکید شده که آنها را به عنوان اسوه‌ی نیک و الگوی صحیح قرار دهید. چنانکه در آیه‌ی ۴ سوره ممتحنه می‌خوانیم:
«قَدْ کانَتْ لَکُمْ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِی اِبْراهیمَ وَالَّذِین مَعَهُ:
برای شما پیروی نیکی در زندگی ابراهیم(ع) و کسانی که با او بودند، وجود دارد.»
و در آیه ۲۱ سوره‌ی احزاب می‌فرماید:
«لَقَدْ کانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللهِ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ:
قطعاً بدانید که پیامبر اسلام(ص) اُسوه و الگو و پیشوای شایسته برای شما است.»
اگر خواسته باشیم حقیقت الگو قرار دادن پیشوایان اسلام را به روشنی درک کنیم، پیروی حضرت علی(ع) از پیامبر(ص) را در اینجا به عنوان مثال می‌آوریم.
حضرت علی(ع) چنانکه در نهج‌البلاغه آمده، می‌فرماید:
«وَ لَقَدْ کُنْتُ اَتَّبِعُهُ اتِّباعَ الْفَصِیلِ اَثَرَ أُمِّهِ یَرْفَعُ لَهُ فِی کُلِّ یَوْمٍ مِنْ اَخْلاقِهِ عَلَماً، وَ یَأْمُرُنِی بِالْاِقْتِداءِ بِهِ:
من همچون بچه شتری که به دنبال مادرش حرکت می‌کند (چون سایه‌ای) به دنبال او حرکت می‌کردم، و او هر روز نکته‌ی تازه‌ای از اخلاق نیک را برای من آشکار می‌ساخت و به من فرمان می‌داد که به او اقتدا کنم.»[1] 
 

 

معصوم اوّل: پیامبر اسلام (ص)
نام: محمّد، احمد (ص)
لقب معروف: رسول‌الله، خاتم پیامبران
کُنیه: ابوالقاسم
پدر و مادر: عبدالله، آمنه
وقت و محل تولّد: طلوع فجر روز ۱۷ ربیع‌الاوّل سال ۵۷۱ میلادی (چهل سال قبل از بعثت) در مکّه.
دوران نبوّت: ۲۳ سال، از چهل سالگی تا ۶۳ سالگی، ۱۳ سال در مکّه، و ده سال در مدینه، آغاز آن، ۲۷ ماه رجب.
وقت و محلّ رحلت و مرقد شریف: روز دوشنبه ۲۸ ماه صفر سال ۱۱ هجرت، در مدینه در سن ۶۳ سالگی رحلت نمود، مرقد شریفش در مدینه، کنار مسجد‌النّبی است.
دوران عمر: سه بخش؛
۱- قبل از نبوّت (چهل سال)
۲- بعد از نبوّت در مکّه (۱۳ سال)
۳- بعد از هجرت از مکّه به مدینه، و تشکیل حکومت اسلامی (حدود ده سال)

مطابق روایت معروف، خداوند برای هدایت بشر ۱۲۴ هزار پیامبر فرستاد که اوّلین آنها حضرت آدم(ع) و آخرین آنها پیامبر اسلام، حضرت «محمّدبن عبدالله (ص)» است[2].
پنج نفر از این پیامبران، از این رو که صاحب شریعت (کتاب و رسالت) بودند، به عنوان «پیامبران اُولُوالْعَزْم» خوانده می‌شوند.
در آیه ۳۵ سوره‌ی احقاف می‌خوانیم؛ خداوند به پیامبر اسلام(ص) خطاب کرده و می‌فرماید:
«فَاصْبِرْ کَما صَبَرَ اُولُوالْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ...:
صبر و استقامت کن؛ همان‌گونه که پیامبران «الوالعزم» صبر کردند».
پیامبران اولوالعزم عبارتند از: «نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و محمّد(ص)».
نام این پیامبران در آیه ۷ احزاب، و ۱۳ شوری آمده است، در حدیثی آمده؛ امام سجاد(ع) فرمود:
«مِنْهُمْ خَمْسَةٌ اُولُوالعَزْمِ مِنَ الْمُرْسَلِین: نُوحٌ وَ اِبْراهِيمَ وَ مُوسى وَ عِيسى وَ مُحَمَّدٍ:
پنج نفر از پیامبران «اولُوالعزم» از رسولان هستند که عبارتند از: نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و محمّد (ص)».
یکی از حاضران پرسید: چرا آنها را «اولُوالْعَزْم» گویند؟، امام سجّاد(ع) در پاسخ فرمود: «زیرا آنها به سوی شرق و غرب و به سوی جنّ و انس، مبعوث شدند»[3].
واژه‌ی «عَزْمْ» به معنی صبر و اراده‌ی استوار و خلل‌ناپذیر است و از آنجا که برای برقراری هر آئین جدید و وسیع نیاز شدید به مقاومت و استقامت است، به پیامبران اولوالعزم به عزم و استقامت تأکید شده است.
در میان انسانها از آغاز تا انجام، مقام هیچ انسانی و هیچ پیامبری، به مقام پیامبر اسلام(ص) نمی‌رسد.
پیامبر اسلام(ص) بعد از طلوع فجر روز جمعه ۱۷ ربیع‌الاوّل سال ۵۷۱ میلادی[4] در مکّه در شعب ابوطالب، دیده به جهان گشود، و در چهل سالگی به پیامبری رسید، و پس از پیامبری، حدود سیزده سال در مکّه بود، و سپس به مدینه هجرت کرد و حدود ده سال در مدینه زیست، تا آنکه در روز دوشنبه، ۲۸ ماه صفر سال یازدهم هجرت، در مدینه رحلت کرد، مرقد مطهّرش در مدینه کنار مسجد‌النّبی قرار گرفته است. 
 

1- یکی از معانی «عصر» را بیان کنید و چرا خداوند به «عصر» سوگند خورده است؟
2- قرآن کریم چه کسانی را به عنوان اسوه‌ی نیک و الگوی صحیح معرفی کرده است؟
3- پیامبران «اولوالعزم» را نام ببرید و چرا به آن‌ها «اولوالعزم» می‌گفتند؟

 

 

[1]- نهج‌البلاغه، خطبه ۱۹۲ (قاصعه).
[2]- مجمع‌البیان، ج ۱۰، ص ۴۷۶ – بحار، ج ۱۱، ص ۳۰.
[3]- بحار، ج ۱۱، ص ۵۸.
[4]- و به عقیده‌ی اهل تسنّن، روز دوشنبه دوازدهم ربیع‌الاوّل (سیره‌ی ابن هشام، ج ۱، ص ۱۶۷).