کد مطلب: ۳۸۳۰
تعداد بازدید: ۶۲۸۴
تعداد نظرات: ۱ نظر
تاریخ انتشار : ۲۰ مرداد ۱۳۹۹ - ۱۷:۱۴
نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی| ۴۰
لعن به معناى راندن و دور ساختن از روى خشم و غضب است. لعن خدا در آخرت به صورت عقوبت و كيفر نمايان می‌شود و در دنيا به معنى بريدن از رحمت و توفيق خداوند است و اگر لعنت از ناحيه مردم باشد به معناى نفرين به يكديگر است.

پرهیز از محرّمات (دوری از گناه و معصیّت)| ۲۷

 


دروغ از ديدگاه قرآن‏
 

در قرآن مجيد دروغ و تزوير در رديف شرك به خدا قرار گرفته است، چنان كه می‌فرمايد:
«... فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الاَوْثانِ وَ اجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ.»[1]
«... از پليدی‌ها يعنى بت‌ها اجتناب كنيد و از سخن باطل و بی‌اساس [:دروغ‏] بپرهيزيد.»
 
دروغگو ايمان ندارد:
 
قرآن مجيد دروغگويان را مؤمن نمی‌داند و آنان را در رديف كفّار و منكران آيات الهى قرار می‌دهد و می‌فرمايد:
«اِنَّما يَفْتَرِى الْكَذِبَ الَّذينَ لا يُؤمِنُونَ بِآياتِ اللَّهِ وَ اُولئِكَ هُمُ الْكاذِبُونَ.»[2]
«تنها كسانى مطالب دروغ را به خدا می‌بندند كه ايمان به آيات خدا ندارند و دروغگويان واقعى آنها هستند.»
 
دروغ فسق است:
 
در مورد ديگر خداى متعال از دروغ به عنوان «فسق» نام می‌برد و می‌فرمايد:
«... فَلا رَفَثَ وَ لا فُسُوقَ وَ لا جِدالَ فِى الْحَجِّ ....»[3]
«... در حج آميزش جنسى با زنان و گناه [: دروغ‏] و جدال نيست ....»
 
محروم شدن از هدايت الهى:
 
چنان كه می‌فرمايد:
«... إنَّ اللَّهَ لا يَهْدى مَنْ هُوَ كاذِبٌ كَفّارٌ.»[4]
«... خداوند آن كس را كه دروغگو و كفران كننده است هدايت نمی‌کند.»
و نيز می‌فرمايد:
«... انَّ اللَّهَ لا يَهْدى مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذّابٌ.»[5]
«... خداوند كسى را كه اسرافكار و دروغگو است هدايت نمی‌کند.»
 
دروغگو از رحمت خدا به دور است:
 
در آيه مباهله و آيات مربوط به لعان، دروغگويان مورد لعن الهى قرار گرفته‏اند. در آيه مباهله می‌فرمايد:
«... فَنَجْعَلْ لَعْنَةَ اللَّهِ عَلَى الْكاذِبينَ.»[6]
«... آنگاه لعنت خدا را بر دروغگويان قرار می‌دهيم.»
و در آيه لعان می‌فرمايد:
«... اِنَّ لَعْنَةَ اللّهِ عَلَيْهِ اِنْ كانَ مِنَ الْكاذِبينَ.»[7]
«... به راستى لعنت خدا بر او باد اگر از دروغگويان باشد.»
هر چند اين آيات عموميّت نداشته و در بخش خاصّى از دروغ نازل شده است لكن في الجمله اشعار می‌دارد بر اين كه سرانجام دروغگو به لعن و طعن الهى منتهى می‌شود.
حال با توجّه به اين كه دروغگو در لسان وحى مورد لعن خدا و طعن خلق قرار گرفته است، بی‌تناسب نيست كه پيرامون پاره‌اى از عناوين و خصوصيات مربوط به لعن توضيح مختصرى داشته باشيم. باشد كه اين توضيح موجب تنبّه مؤمنان گردد تا در كنترل زبان خويش بيشتر مراقبت كنند.
 


لعن يعنى چه؟
 


راغب اصفهانى در معناى واژه «لعن» می‌نويسد:
اللَّعنُ الطَردُ وَ الإبعاد عَلَى سَبيلِ السَّخطِ وَ ذَلكَ مِنَ اللّهِ تَعَالَى فِي الاخِرَةِ عُقوبَة وَ فِي الدُنيَا انقِطَاع مِن قَبُول رَحمَتِهِ وَ تَوفِيقِهِ وَ مِنَ الاِنسانِ دعَاء عَلَى غَيرِهِ.[8]
لعن به معناى راندن و دور ساختن از روى خشم و غضب است. لعن خدا در آخرت به صورت عقوبت و كيفر نمايان می‌شود و در دنيا به معنى بريدن از رحمت و توفيق خداوند است و اگر لعنت از ناحيه مردم باشد به معناى نفرين به يكديگر است.
 پرسش:
كسى كه مورد لعن خدا قرار می‌گيرد چه عواقب شومى در پيش خواهد داشت؟
 پاسخ:
قرآن كريم در اين‌باره قاطع و صريح چنين پاسخ می‌دهد:
«... وَ مَنْ يَلْعَنِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ نَصيراً.»[9]
«... كسى را كه خدا لعنت كند هرگز براى او يار و مددكارى نخواهى يافت.»
و در جاى ديگر می‌فرمايد:
«... وَ مَنْ يَحْلِلْ عَلَيْهِ غَضَبى فَقَدْ هَوى‏.»[10]
«... هر كس كه غضبم بر او وارد شود قطعا سقوط می‌کند [: خوار و هلاك می‌شود].»
و چنان كه در قسمت بعدى بحث خواهيم گفت، دروغگو از مصاديق بارز و روشن مغضوبان درگاه الهى است.
 


لعنت شدگان كيانند؟
 


خداوند متعال در قرآن مجيد افراد و گروه‌هاى بسيارى را مورد لعن‏ قرار داده كه دروغگو يكى از آنها است.
اكنون گروه‌هاى مورد بحث را به ترتيب اهميّت بازگو می‌کنيم:
 


1. منافقان:
 


نخستين گروه از لعنت شدگان در قرآن منافقان هستند كه می‌فرمايد:
«وَعَدَ اللَّهُ الْمُنافِقينَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْكُفّارَ نارَ جَهَنَّمَ خالِدينَ فيها هِىَ حَسْبُهُمْ وَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ وَ لَهُمْ عَذابٌ مُقيمٌ.»[11]
«خداوند به مردان و زنان منافق و كافران وعده آتش دوزخ داده است. جاودانه در آن خواهند ماند، همان براى آنها بس است و خدا آنها را از رحمتش دور ساخته و عذاب جاويد براى آنان است.»
 


2. مشركان:
 


دوّمين گروه مشركان هستند كه می‌فرمايد:
«وَ يُعَذِّبَ الْمُنافِقينَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْمُشْرِكينَ وَ الْمُشْرِكاتِ الظّانّينَ بِاللّهِ ظَنَّ السَّوْءِ عَلَيْهِمْ دائرَةُ السَّوْءِ وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَ لَعَنَهُمْ وَ اعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ وَ سائَتْ مَصيراً.»[12]
«و نيز خدا خواست تا مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرك را كه به خدا گمان بد می‌برند عذاب و كيفر دهد. حوادث سوئى [كه براى مؤمنان انتظار می‌کشند] تنها بر خودشان نازل می‌شود و خداوند بر آنها غضب كرده و آنان را از رحمت خود دور ساخته و جهنم را برايشان آماده كرده است و چه بد سرانجامى است.»
 


3. كافران:
 


سوّمين دسته از كسانى كه مورد لعن خدا قرار گرفته‏اند كافرانند كه می‌فرمايد:
«اِنَّ الَّذينَ كَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُمْ كُفّارٌ اولئِكَ عَلَيْهِمْ لَعْنَةُ اللّهِ وَ الْمَلائِكَةِ وَ النّاسِ‏ أَجْمَعينَ.»[13]
«كسانى كه كافر شدند و در حال كفر از دنيا رفتند لعنت خداوند و فرشتگان و همه مردم بر آنها باد.»
 


4. فساد كنندگان در زمين:
 


چهارمين گروه، مفسدين في الارض هستند كه می‌فرمايد:
«وَ الَّذينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللّهِ مِنْ بَعْدِ ميثاقِهِ وَ يَقْطَعُونَ ما امَرَ اللّهُ بِهِ اَنْ يوصَلَ وَ يُفْسِدُونَ فِى الْأرْضِ أُولئِكَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدّار.»[14]
«و آنها كه عهد الهى را پس از محكم كردن می‌شكنند و پيوندهايى را كه خدا دستور برقرارى آن را داده می‌گسلند و در روى زمين فساد می‌کنند، لعنت خدا و بدى [و مجازات‏] سراى آخرت از آن ايشان است.»
 


5. قوم يهود:
 


پنجمين گروه قوم يهود هستند كه درباره‌شان می‌فرمايد:
«وَ قالَتِ الْيَهُودُ يَدُ اللّهِ مَغْلُولَةٌ غُلَّتْ أَيْديهِمْ وَ لُعِنُوا بِما قالُوا ....»[15]
«يهود گفتند دست خدا به زنجير بسته است. دست‌هايشان بسته باد! و به خاطر اين گفتار مورد لعن و نفرين واقع شدند ....»
 


6. مرتدّان:
 


ششمين گروه از لعن شدگان، مرتدّان (آنها كه اسلام را پذيرفته و سپس از اسلام باز گردند) هستند، كه می‌فرمايد:
«كَيْفَ يَهْدِى اللَّهُ قَوْماً كَفَرُوا بَعْد إيمانِهِمْ وَ شَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَ جاءَهُمْ الْبَيِّناتُ وَ اللّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظّالمِينَ أُولئِكَ جَزاؤُهُمْ أَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللّهِ وَ الْمَلائِكَةِ و النّاسِ أَجْمَعينَ.»[16]
«چگونه خداوند هدايت كند گروهى را كه بعد از ايمان آوردن و گواهى دادن به حقانيّت رسول و در حالى كه نشانه‌هاى روشن براى آنها آمد، كافر شدند؟
و خدا گروه ستمكاران را هدايت نخواهد كرد. كيفر آنها اين است كه لعن خداوند و فرشتگان و مردم همگى بر آنها باد.»
 


7. شيطان:
 


شيطان نيز از مطرودشدگان درگاه الهى است كه در جاى جاى قرآن مورد لعنت الهى قرار گرفته است. خداى متعال می‌فرمايد:
«اِنْ يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ الّا اِناثاً وَ اِنْ يَدْعُونَ الّا شَيْطاناً مَريداً لَعَنَهُ اللَّه ...»[17]
«آنها غير از خدا تنها بت‌هايى را می‌خوانند كه اثرى ندارند و [يا] فقط شيطان سركش و ويرانگر را می‌خوانند كه خداوند او را از رحمت خويش دور ساخته است ...»
و در مورد ديگر به شيطان خطاب می‌کند:
«وَ اِنَّ عَلَيْكَ لَعْنَتى اِلَى‏ يَوْمِ الدِّينِ.»[18]
«و حتما لعنت من بر تو تا روز قيامت خواهد بود.»
و در جاى ديگر می‌فرمايد:
«وَ انَّ عَلَيْكَ اللَّعْنَةَ اِلَى‏ يَوْمِ الدّين.»[19]
«و لعنت [: دورى از رحمت حق‏] بر تو خواهد بود تا روز قيامت.»
 


8. كسانى كه خدا و رسول را آزار مى‏دهند:
 


گروه ديگرى كه مورد لعن خدا قرار گرفته‌اند كسانى هستند كه خدا و رسول را آزار می‌دهند و قرآن در مورد آنها می‌فرمايد:
«اِنَّ الَّذينَ يُؤذُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِى الدُّنْيا وَ الاخِرَةِ وَ اعَدَّ لَهُمْ عَذاباً مُهيناً.»[20]
«آنها كه خدا و پيامبرش را آزار می‌دهند خداوند آنها را از رحمت خود در دنيا و آخرت دور ساخته و براى آنان عذاب خواركننده‌اى آماده كرده است.»
 


9. دروغگويان:
 


گروه ديگرى كه مورد لعن خداى متعال واقع شده‌آند دروغگويانند (آيات مربوطه در آغاز بحث گذشت). در اين آيات، دروغگويان در رديف اقشارى همچون كافران، مشركان، منافقان، فساد كنندگان در زمين، يهودان، مرتدان و ايذا كنندگان خدا و رسول، قرار گرفته‌اند و اين خود دليل بر عظمت اين گناه است اما متأسفانه برخى از مردم به سادگى با آن برخورد می‌کنند و هنوز كاملاً به حقيقت نرسيده‌آند. اينان اگر در آيات مذكور به خوبى تدبّر و تأمّل كنند، خواهند دريافت كه دروغ از ديدگاه قرآن مجيد بسيار زشت و ناپسند است تا جايى كه انسان را از مقام شامخ انسانى و ملكوتى تنزّل داده و در رديف شياطين قرار می‌دهد و اى كاش انسان‌ها تعاليم نورانى و آسمانى قرآن را فرا راه خويش نهاده و در پرتو آن از ضلالت و گمراهى رهايى می‌یافتند ولى ....
 


خودآزمایی
 


1- در قرآن مجيد دروغ در چه رديفی گرفته است؟
2- كسى كه مورد لعن خدا قرار می‌گيرد چه عواقب شومى در پيش خواهد داشت؟
3- چهار گروه که در قرآن مجيد مورد لعن‏ قرار گرفته‌اند را نام ببرید.

پی‌نوشت‌ها


[1] . حج- 30.
[2] . نحل- 105.
[3] . بقره- 197.
[4] . زمر- 3.
[5] . غافر- 28.
[6] . آل عمران- 61.
[7] . نور- 7.
[8] . المفردات في غريب القرآن، واژه لعن.
[9] . نساء- 52.
[10] . طه- 81.
[11] . توبه- 68. در فتح- 6 و احزاب- 61 نيز مورد لعن قرار گرفته‏اند.
[12] . فتح- 6.
[13] .  بقره- 161. نظير اين آيه در احزاب- 64 و توبه- 68 نيز آمده است.
[14] . رعد- 25.
[15] . مائده- 64.
[16] . آل عمران- 86 و 87.
[17]. نساء- 117 و 118.
[18] . ص- 78.
[19] . حجر- 35.
[20] . احزاب- 57.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
آیت الله محمدرضا مهدوی کنی
نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
محمد
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۰:۱۰ - ۱۴۰۲/۰۶/۳۱
0
0
درود خدا برشما
ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر: