هدف و نتیجه آفرینش جهان چیست؟| وظیفه شیعیان در عصر غیبت

 
خدا هم این عالم را با این همه جهازات شگفت انگیز ساخته باشد برای این‌كه امثال فرعون و شدّاد و یزید و معاویه و دیگران بیایند و این همه جنایات و درّنده‌خویی‌ها از خود بروز بدهند؟ آیا این، جای اعتراض به خالق عالم ندارد؟ خداوند متعال خودش فرموده است: این هدف من نبوده است!
﴿وَ ما خَلَقْنَا السَّماءَ وَالْاَرْضَ وَ ما بَینَهُما لاعِبِینَ﴾؛[1]
من بازیگر نیستم و چنین كار كودكانه‌ای نمی‌كنم.
﴿ما خَلَقْنَا السَّماواتِ وَالْاَرْضَ وَ ما بَینَهُما إلاّ بِالْحَقِّ ...﴾؛[2]
من از این آفرینش، غایت و هدفی حكیمانه دارم. دستگاه خلقت زمانی عاقلانه و دارای هدف و مقصد انسانی خواهد بود كه گرداننده‌اش علیّ امیر(ع) باشد و مدیر و مدبّرش امام حجّة بن‌الحسن(عج). در این صورت است كه می‌توانیم بگوییم:
همه‌ی نظامات عظیم خلقت، برای انسان ساخته شده و انسان برای تبعیّت از علیّ امیر(ع) و امام حجة‌بن الحسن(عج) که نتیجه‌اش حیات ابدی خواهد بود و سعادت سرمدی، لذا خداوند متعال فرموده است:
(لَوْ لاکَ لَما خَلَقْتُ الاَفْلاک)؛[3]
ای پیامبر! اگر تو و جانشینانت نبودید، من اصلاً عالمی خلق نمی‌كردم.
رسول خدا(ص) فرموده‌اند:
(لَوْ لَمْ یبْقَ مِنَ اَلدُّنْیا اِلاّ یوْمٌ واحِدٌ لَطَوَّلَ اللهُ ذلِكَ الْیوْمَ حَتّى یَبْعَثَ اللهُ رَجُلاً صالِحاً مِنْ اَهْلِ بَیْتی یُواطِی اسْمُهُ اسْمی وَ کُنْیَتُهُ کُنْیَتی یمْلَأُ الْاَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلاً كَما مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً)؛[4]
«اگر از عمر دنیا تنها یك روز مانده باشد، خدا همان یك روز را آن قدر طولانی می‌كند تا مردی از اهل بیت من كه هم اسم و هم كنیه‌ی من است ظاهر شود و عالم را پر از عدل و داد کند».
﴿وَلَقَدْ كَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أنَّ الْاَرْضَ یرِثُها عِبادِی الصَّالِحُونَ﴾؛[5]
«ما مقرّر كرده‌ایم كه باید حتماً زمین به دست بندگان صالح من بیفتد [و حكومت، حكومت صالحان گردد]».
 

اینك ما در زمان غیبت موظّفیم با آیاتی كه در ارتباط با حضرت ولیّ زمان(عج) تفسیر شده و روایات فراوانی كه راجع به شؤون گوناگون آن امام بزرگوار رسیده است، مأنوس باشیم تا اعتقاد به آن‌حضرت در جان ما رسوخ پیدا كند و محكم شود. چون عوامل شبهه انگیز و تزلزل‌آور در زمان ما فراوان شده است، بكوشیم حدّاقل عقاید خودمان را محكم كنیم؛ اگر نتوانستیم در دیگران اثر بگذاریم، مسؤولیتی نخواهیم داشت.
﴿یا أیهَا الَّذِینَ آمَنُوا عَلَیكُمْ أنْفُسَكُمْ لا یضُرُّكُمْ مَنْ ضَلَّ إذَا اهْتَدَیتُمْ...﴾؛[6]
«ای كسانی كه ایمان آورده‌اید مراقب خود باشید در صورتی كه شما هدایت یافتید گمراهی كسانی كه گمراه شده‌اند به شما زیانی نمی‌رساند».
كتاب "منتخب الاثر" روایات فراوانی را كه از همه‌ی معصومین(ع) درباره‌ی حضرت مهدی(عج) رسیده جمع‌آوری كرده است، یك نمونه از آن ضمن خطبه‌ی غدیریه‌ی حضرت رسول اكرم(ص) آمده است. همان روز كه پیامبر اکرم(ص)، مولای ما امام امیرالمؤمنین علی(ع) را به امر خدا به ولایت منصوب كرد، همان روز سخن از امامان(ع) به میان آورده است و مخصوصاً روی حضرت مهدی(عج) تكیه‌ی زیادی دارد و خصائص آن‌حضرت را بیان می‌كند. این چند جمله را از همان خطبه به طور منتخب نقل می‌كنیم، می‌فرماید:[7]
(مَعاشِرَ النّاسِ اِنَّهُ آخِرُ مَقامٍ اَقُومُهُ فى هذَا الْمَشْهَدِ)؛
«مردم! این آخرین موقفی است كه من ایستاده‌ام و با شما صحبت می‌كنم».
پس از این دیگر شما را اینجا نخواهم دید. چون ماه‌های آخر عمر شریفشان بود و تقریباً دو ماه بعد از آن خطبه، از دنیا رحلت فرمودند.
(فَاسْمَعُوا وَ اَطیعُوا وَ انْقادُوا اَمْرَ رَبِّکُمْ)؛
«حال بشنوید و فرمان خدای خود را اطاعت كنید».
(فَاِنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ هُوَ مَوْلیکُمْ وَ اِلهُکُمْ)؛
«در درجه‌ی اوّل خدا، مولا و معبود شماست».
(ثُمَّ مِنْ دُونِهِ مُحَمَّدٌ وَلیُّکُمْ الْقائِمُ الْمُخاطِبُ لَکُمْ)؛
«بعد از خدا، محمّد ولیّ و سرپرست شماست كه هم اكنون سرپا ایستاده و با شما سخن می‌گوید».
(ثُمَّ مِنْ بَعْدِی عَلِی وَلِیكُمْ وَ اِمامُكُمْ بِاَمْرِ رَبِّكُمْ ثُمَّ الْاِمامَةُ فی ذُرِّیتی مِنْ وُلْدِهِ اِلَی یوْمِ تَلْقَوْنَ اللهَ وَ رَسُولَهُ)؛
«پس از من، علی، ولیّ و سرپرست شما و امام شما به امر خدای شماست، سپس امامت در فرزندان من، از فرزندان اوست تا روزی كه خدا و رسولش را ملاقات كنید».
(مَعاشِرَ النّاسِ ذُرِّیَةُ كُلِّ نَبِىٍّ مِنْ صُلْبِهِ وَ ذُرِّیَتى مِنْ صُلْبِ عَلِىٍّ)؛
«مردم! فرزندان هر پیامبری از صلب خود آن پیامبر است ولی فرزندان من [امامان] از صلب علی هستند».
(مَعاشِرَ النّاسِ آمِنُوا بِاللهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِی اُنْزِلَ مَعَهُ)؛
«ای مردم! به خدا و رسول خدا و آن نوری كه همراهش نازل شده، ایمان بیاورید».
(مَعاشِرَ النّاسِ النُّورُ مِنَ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِیَّ مَسْلُوکٌ ثُمَّ فِی عَلِیٍّ ثُمَّ فِی النَّسْلِ مِنْهُ اِلَى الْقَائِمِ الْمَهْدِیِّ الَّذِی یَأخُذُ بِحَقِّ اللهِ وَ بِکُلِّ حَقٍّ هُوَ لَنا)؛
«ای گروه مردمان! همانا نور از جانب خدا در من قرار دارد. پس از من در علی، سپس در نسل اوست؛ تا اینكه به قائم مهدی برسد، همان كس كه حقّ خدا و هر حقّی را كه از آن ماست، خواهد گرفت».
(وَ قَدْ بَلَّغْتُ ما اُمِرْتُ بِتَبْلیغِهِ)؛
«مردم! من آنچه را كه مأمور به تبلیغ آن بودم، تبلیغ كردم».
(حُجَّةً عَلَی کُلّ حاضِرٍ وَ غائِبٍ)؛
«و این حجّتی شد بر هر حاضر و هر غائبی».
(وَ عَلَی کُلِّ اَحَدٍ مِمّنْ شَهِدَ اَوْ لَمْ یَشْهَدْ)؛
«حجّت بر همه كس تمام شد، چه آنانكه در اینجا حاضر بودند و چه آنانكه حاضر نبوده‌اند»!
(وُلِد اَوْ لَمْ یُولَدْ)؛
«چه آنان كه از مادر زاده شده‌اند و چه آنان كه هنوز از مادر زاده نشده‌اند».
(فَلْیُبَلِّغِ الْحاضِرُ الْغائِبَ وَ الْوالِدُ الْوَلَدَ اِلَى یَوْمِ الْقِیامَةِ)؛
«باید این گفتار مرا حاضران به غائبان و پدران به فرزندانشان تا روز قیامت ابلاغ نمایند».
آنگاه درباره‌ی حضرت مهدی موعود(عج) توضیح و تفصیل بیشتر از سایر امامان دادند و فرمودند:
(مَعاشِرَ النّاس... اَلا اِنَّ خاتِمَ الْاَئِمَّةِ مِنَّا الْقائِمُ الْمَهْدِیُّ اَلا اِنَّهُ الظّاهِرُ عَلَی الدِّینِ)؛
«ای مردم! آگاه باشید! آخرین امام از ما، همان امام قائم مهدی است. همو كه غلبه‌ی بر همه‌ی ادیان خواهد داشت».
(اَلا اِنَّهُ الْمُنْتَقِمُ مِنَ الظّالِمینَ)؛
«توجّه! كه او انتقام گیرنده از ستمگران است».
(اَلا اِنَّهُ فاتِحُ الْحُصُونِ وَ هادِمُها)؛
«توجّه! كه او گشاینده‌ی دژهای محكم و ویرانگر قلعه‌های سخت بنیان [ظالمان] است».
(اَلا اِنَّهُ مُدْرِکٌ بِکُلِّ ثارٍ لِاَوْلِیاءِ الله)؛
«توجّه! كه او خونخواه خون‌های به ناحق ریخته‌ی اولیای خداست».
(اَلا اِنَّهُ وارِثُ کُلِّ عِلْمِ وَ الْمُحیطُ بِهِ)؛
«توجّه! كه او وارث تمام علوم و محیط به همه‌ی دانش‌هاست».
(اَلا اِنَّهُ الْمُخْبِرُ عَنْ رَبِّهِ عَزَّ وَ جَلَّ)؛
«توجّه! كه او خبرگزار از جانب پروردگار خویش است».
(اَلا اِنَّهُ الْمُفَوَّضُ اِلَیْهِ)؛
«توجّه! اوست كه تدبیر امور خلایق، واگذار به او شده است».
(اَلا اِنَّهُ الْباقِی حُجَّةً وَ لاحُجَّةَ بَعْدَهُ وَ لا حَقَّ اِلاّ مَعَهُ وَ لا نُورَ اِلاّ عِنْدَهُ)؛
«توجّه! كه اوست تنها حجّت پایدار خدا و حجّت دیگری بعد از او نخواهد بود و حقّی نیست جز آنچه كه همراه اوست و نوری نیست جز آن‌چه كه در نزد اوست».
(اَلا اِنَّهُ وَلِی اللهِ فی اَرْضِهِ وَ حَكَمُهُ فی خَلْقِهِ وَ اَمینُهُ فی سِرِّهِ وَ عَلانِیتِهِ)؛
«توجّه! كه اوست ولیّ خدا در روی زمین و داور او در میان خلایق و امین او در پیدا و نهان امور».
 

1- هدف و نتیجه‌ی آفرینش جهان را بیان کنید؟
2- وظیفه‌ی شیعیان در عصر غیبت را ذکر کنید.
3- موضوع كتاب "منتخب الاثر" چیست؟

 

پی‌نوشت‌ها

1. سوره‌ی انبیاء، آیه‌ی ۱۶.
2. سوره‌ی احقاف، آیه‌ی ۳.
3. بحارالانوار، جلد ۱۵، صفحه‌ی ۲۸.
4. تفسیر نورالثقلین، جلد ۳، صفحه‌ی ۶۲۰.
5. سوره‌ی انبیاء، آیه‌ی ۱۰۵.
6. سوره‌ی مائده، آیه‌ی ۱۰۵.
7. قسمت‌هاي منتخب از غديریّه، از كتاب احتجاج طبرسي، جلد ١، صفحه‌ي ٧٤ و بعد اين صفحه نقل شده است.