چهل حدیث پیرامون باورداشت مهدویت

 
۱- احمد و ابن ابی‌شیبه و ابن‌ماجه و نعیم بن حمّاد در کتاب «الفتن»، از علی(ع) نقل کرده‌اند که آن حضرت فرمود: رسول خدا(ص) فرمودند:
«اَلْمَهْدِیُّ مِنّا أَهْلَ الْبَیْتِ، یُصْلِحُهُ اللهُ فِی لَیْلَة»؛[1]
«مهدی(ع) از ما اهل‌بیت است، خداوند امر او را در یک شب اصلاح خواهد فرمود».
۲- ابوداوود و ابن‌ماجه و طبرانی و حاکم، از امّ‌سلمه روایت کرده‌اند که گفت: شنیدم رسول خدا(ص) می‌فرماید:
«اَلْمَهْدِیُّ مِنْ عِتْرَتِی، مِنْ وُلْدِ فاطِمَةَ»؛[2]
«مهدی(ع) از سلاله من است، از فرزندان فاطمه(س)».
۳- حاکم و ابن‌ماجه و ابونعیم، از انس بن مالک روایت کرده‌اند که وی گفت: شنیدم رسول خدا(ص) می‌فرماید:
«نَحْنُ سَبْعَةُ وُلْدِ عَبْدِالْمُطَّلِبِ سادَةُ أَهْلِ الْجَنَّةِ: أَنَا وَحَمْزَةُ وَعَلِیٌّ وَجَعْفَرُ وَالْحَسَنُ وَالْحُسَینُ وَالْمَهْدِیُّ»؛[3]
«ما هفت نفر از فرزندان عبدالمطلب، سروران اهل بهشت هستیم: من و حمزه و علی و جعفر و حسن و حسین و مهدی».
۴- ترمذی به طریق صحیح از ابوهریره نقل کرده است که گفت: رسول خدا(ص) فرمود:
«لَوْ لَمْ یَبْقَ مِنَ الدُّنْیا إِلاّ یَوْمٌ، لَطَوَّلَ اللهُ ذلِکَ الْیَوْمَ، حَتّی یَلِیَ الْمَهْدِیُّ»؛[4]
«اگر از عمر دنیا جز یک روز باقی نماند، خداوند آن روز را آن‌قدر طولانی می‌کند که مهدی(ع) در پی آید».
۵- طبرانی در المعجم‌الاوسط ازطریق عمرو بن علی روایتی را از علی بن ابی‌طالب(ع) نقل کرده که از پیامبر(ص) سؤال کرد:
«أَمِنَّا الْمَهْدِیُّ أَمْ مِنْ غَیْرِنا یا رَسُولَ اللهِ؟ قالَ: بَلْ مِنّا؛ بِنا یَخْتِمُ اللهُ کَما بِنا فَتَحَ، وَبِنا یَسْتَنْقِذُونَ مِنَ الشِّرْکِ، وَبِنا یُؤَلِّفُ اللهُ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ بَعْدَ عَداوَة بَیْنَهُم کَما ألَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِم بَعْدَ عَداوَةِ الشِّرْکِ»؛[5]
«آیا مهدی از بین ماست یا از بین دیگران؟ یا رسول‌الله! حضرت در جواب فرمود: بلکه از ماست، خداوند همچنان که به ما آغاز فرمود، به ما هم ختم خواهد کرد. به‌وسیله ماست که مردم از شرک نجات می‌یابند، به‌وسیله ماست که خداوند بین دل‌های مردم الفت و پیوند ایجاد می‌کند بعد از عداوتی که بین آنهاست؛ همان‌طور که بین قلوب آنان الفت و پیوند برقرار ساخت، بعد از دشمنی حاصل از شرک، که بینشان جدایی انداخته بود».
۶- نعیم بن حمّاد و ابونعیم از طریق مکحول از علی بن ابی‌طالب(ع) روایت کرده‌اند که فرمود:
«قُلْتُ: یا رَسُولَ اللهِ! أَ مِنّا - آلُ مُحَمَّد - الْمَهْدِیُّ أَمْ مِنْ غَیْرِنا؟ فَقالَ: لا بَلْ مِنّا، یَخْتِمُ اللهُ بِهِ الدِّینَ کَما فَتَحَ بِنا، یُنْقِذُونَ مِنَ الْفِتْنَةِ کَما أَنْقَذُوا مِنَ الشِّرْکِ، وَبِنا یُؤَلِّفُ اللهُ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ، بَعْدَ عَداوَةِ الفِتْنةِ کَما ألَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِم بَعْدَ عَدَاوةٍ وَبِنا یُصْبِحُونَ بَعْدَ عَداوَةِ الْفِتْنَةِ إِخْواناً کَما أَصْبَحُوا بَعْدَ عَداوَةِ الشِّرْکِ إِخْواناً فِی دِینِهِمْ»؛[6]
«گفتم: ای رسول خدا! آیا مهدی(ع) از بین ما آل محمّد(ص) است یا از بین غیرما؟ فرمود: نه بلکه از بین ماست، خداوند دین را همچنان که گشود، به وجود او ختم خواهد کرد، مردم به‌وسیله ما از فتنه نجات می‌یابند، چنان‌که از شرک نجات یافتند و به‌وسیله ماست که خداوند بین دل‌های مردم الفت و پیوند ایجاد می‌کند بعد از دشمنی حاصل از فتنه؛ همان طور که بعد از دشمنی بینشان، قلوبشان را به هم پیوند داد، و به وسیله ماست که مردم بعد از دشمنیِ برخاسته از فتنه، با یکدیگر برادر شدند؛ همان‌طور که بعد از دشمنی برخاسته از شرک با یکدیگر برادر شدند».
۷- حارث بن ابی‌اسامه و ابونعیم از ابوسعید نقل کرده‌اند که گفت: رسول خدا (ص) فرمود:
«لَتَمْلاَنَّ الأرْضُ ظُلْماً وَعُدْواناً، ثُمَّ لَیَخْرُجَنَّ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی حَتّی یَمْلاَها قِسْطاً وَعَدْلا کَما مُلِئَتْ عُدْواناً وَظُلْماً»؛[7]
«به‌درستی که زمین پر از ستم و دشمنی می‌شود، سپس مردی از اهل‌بیت من قیام خواهد کرد تا زمین را از عدل و داد پر کند چنان‌که پر از دشمنی و ستم شده باشد».
۸- طبرانی در کتاب المعجم‌الکبیر و ابونعیم از ابن‌مسعود نقل کرده‌اند که گفت: رسول الله(ص) فرمود:
«یَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی، یُواطِئ اسْمُهُ اسْمِی وَخُلْقُهُ خُلْقِی، یَمْلأُها قِسْطاً وَعَدْلا کَما مُلِئَتْ ظُلْماً وَجَوْراً»؛[8]
«مردی از اهل‌بیت من قیام خواهد کرد، اسمش همانند اسم من و اخلاقش همانند اخلاق من است، او زمین را پر از عدل و داد کند، چنان‌که پر از ظلم و جور شده باشد».
۹- ابونعیم از حذیفه نقل کرده است که گفت: رسول‌الله(ص) فرمود:
«وَیْحَ هذِهِ الاُمَّةَ مِنْ مُلُوک جَبابِرَة، یَقْتُلُونَ وَیُخِیفُونَ الْمُطِیعِینَ إِلاّ مَنْ أَظْهَرَ طاعَتَهُمْ؛ فَالْمُؤْمِنُ التَّقِیُّ لَیُصانَهُمْ بِلِسانِهِ، وَیَفِرَّ مِنْهُمْ بِقَلْبِهِ وَجَنانِهِ. فَإِذا أَرادَ اللهُ تَعالی أَنْ یُعِیدَ الاِسْلامَ عَزِیزاً قَصَمَ کُلَّ جَبّار عَنِید، وَهُوَ الْقادِرُ عَلی ما یَشآءُ أَنْ یُصْلِحَ أُمَّةً بَعْدَ فَسادِها. یا حُذَیْفَةُ! لَوْ لَمْ یَبْقَ مِنَ الدُّنْیا إِلاّ یَوْمٌ، لَطَوَّلَ اللهُ ذلِکَ الْیَوْمَ حَتّی یَمْلِکَ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی رَجُلٌ، تَجْرِی الْمَلاحِمَ عَلی یَدَیْهِ، وَیُظْهِرُ الاِسْلامَ وَلا یُخْلِفُ وَعْدَهُ، وَهُوَ سَرِیعُ الْحِسابِ»؛[9]
«وای بر این امّت از پادشاهان ستمگر! مردم را می‌کشند و اطاعت‌کنندگان پروردگار را می‌ترسانند، مگر کسی را که فرمان‌بری و اطاعت از آنان را اظهار کند. پس انسان باایمان و پرهیزکار باید با زبانش با آنان بسازد؛ امّا در قلب و دلش از آنان بگریزد. پس اگر خدای بزرگ بخواهد اسلام را عزیز گرداند، هر ستمگر عنادپیشه‌ای را درهم خواهد شکست و او بر آنچه بخواهد تواناست و می‌تواند امّت را بعد از تباهی اصلاح فرماید – و حالشان را نیکو گرداند - ای حذیفه! اگر از عمر دنیا جز یک روز باقی نمانده باشد، خداوند همان یک روز را آن‌چنان طولانی خواهد کرد که مردی از اهل‌بیت من به حکومت رسد، به دست او پیشامدهایی عجیب به وقوع می‌پیوندد و خداوند - به دست او - اسلام را پیروز می‌کند و در وعده‌هایش خلاف نمی‌کند و او محاسبه‌گری سریع است».
۱۰- حسن بن سفیان و ابونعیم از ابوهریره نقل کرده‌اند که گفت: رسول خدا(ص) فرمود:
«لَوْ لَمْ یَبْقَ مِنَ الدُّنْیا إِلاّ لَیْلَةٌ، لَیَمْلِکَ فِیها رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی»:[10]
«اگر از عمر دنیا جز یک شب باقی نمانده باشد، خداوند در همان یک شب، مردی از اهل‌بیت مرا به حکومت خواهد رسانید».
۱۱- رویانی در کتاب مسند خویش و ابونعیم از حذیفه نقل کرده‌اند که گفت: رسول خدا(ص) فرمود:
«اَلْمَهْدِیُّ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِی، لَوْنُهُ لَوْنٌ عَرَبِیٌّ، وَجِسْمُهُ جِسْم اِسْرائِیلِیّ، عَلی خَدِّهِ الاَیْمَنِ خالٌ کَأَنَّهُ کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ، یَمْلأُ الاَرْضَ عَدْلا کَما مُلِئَتْ جَوْراً وَظُلْماً، یُرْضِی فِی خِلافَتِهِ أَهْلُ الأَرْضِ وَأَهْلُ السَّماءِ وَالطَّیْرُ فِی الْجَوِّ»؛[11]
«مهدی(ع) مردی از فرزندان من است، رنگ رخساره‌اش، رنگ عرب‌ها و اندامش، اندام اسرائیلی‌هاست،[12] بر گونه راستش خالی هست که مانند ستاره‌ای درخشان است. زمین را از عدالت پر می‌سازد چنان‌که از ستم و حقّ‌کشی پر شده باشد. در زمان خلافت و رهبری او، زمینیان و آسمانیان و پرندگان فضا راضی و خشنود خواهند بود».
۱۲- ابونعیم از امام حسین(ع) روایت کرده است که همانا پیامبر(ص) به فاطمه زهرا(س) فرمودند:
«یا بُنَیَّةُ! الْمَهْدِیُّ مِنْ وُلْدِکِ»؛[13]
«ای دختر من! مهدی از فرزندان توست».
۱۳- ابن‌عساکر از امام حسین(ع) روایت کرده است که همانا پیامبر(ص) فرمود:
«اِبْشِرِی یا فاطِمَةُ! الْمَهْدِیُّ مِنْکِ»؛[14]
«ای فاطمه! تو را بشارت باد که مهدی(ع) از نسل تو است».
۱۴- طبرانی در کتاب المعجم‌الکبیر و ابونعیم از هلال - یا هلالی - نقل کرده‌اند که پیامبر(ص) به فاطمه(س) فرمود:
«وَالَّذِی بَعَثَنِی بِالْحَقِّ مِنْهُما - یَعْنِی الْحَسَنِ وَالْحُسَیْنِ - مَهْدِیُ هذِهِ الأُمَّةِ. إِذا صارَتْ الدُّنْیا هَرَجاً وَمَرَجاً، وَتَظاهَرَتْ الْفِتَنُ وَتَقَطَّعَتْ السُّبُلُ، وَأَغارَ بَعْضُهُمْ عَلی بَعْض، فَلا کبِیرٌ یَرْحَمُ صَغِیراً وَلا صَغِیرٌ یُوَقِّرُ کَبِیراً، فیَبْعَثُ اللهُ - عزوجل - عِنْدَ ذلِکَ مِنْهُما مَنْ یَفْتَحُ حُصُونَ الضَّلالَةِ وَقُلُوباً (غُلْفاً) غَفَلا؛ یَقُومُ بِالدِّینِ فِی آخَرِ الزَّمانِ، کَما قُمْتُ بِهِ فِی أَوَّلِ الزَّمانِ، وَیَمْلَاُ الدُّنْیا عَدْلا کَما مُلِئَتْ جَوْراً»؛[15]
«سوگند به آن که مرا به حقیقت مبعوث گردانید! مهدی این امّت از نسل این دو نفر است - اشاره به حسن و حسین(ع) - زمانی که دنیا آشفته گردد و فتنه‌ها ظاهر شوند و راه‌ها کوتاه گردند و برخی مردم بر برخی دیگر هجوم آورند که نه بزرگسالان به خردسالان رحم کنند و نه خردسالان به بزرگسالان احترام نهند، در آن زمان خداوند از نسل این دو، کسی را برمی‌انگیزد که حصارهای گمراهی را می‌گشاید و دل‌های غفلت‌زده را بیدار می‌کند و در آخرالزمان دین را به‌پا می‌دارد، چنان‌که من در ابتدا آن را به‌پا داشتم و دنیا را از عدالت پر می‌سازد چنان‌که از ستم پر شده باشد».
۱۵- نیز او - نعیم بن حمّاد - از علی(ع) و عایشه از پیامبر(ص) نقل کرده است که فرمود:
«اَلْمَهْدِیُّ رَجُلٌ مِنْ عِتْرَتِی، یُقاتِلُ عَلی سُنَّتِی کَما قاتَلْتُ أَنَا عَلَی الْوَحْیِ»؛[16]
«مهدی مردی از خاندان من است، او برطبق سنّت من - با مخالفین – می‌جنگد چنان‌که من برطبق وحی الهی می‌جنگیدم». 

1- پیامبر(ص) در پاسخ به سوال «آیا مهدی(ع) از بین ما آل محمّد(ص) است یا از بین غیرما؟» چه پاسخ فرمودند؟
2- انسان باایمان چگونه باید با پادشاهان ستمگر رفتار کند؟
3- پیامبر(ص) فرمودند: مهدی این امّت، از نسل چه کسانی است؟  

1 متقی هندی، البرهان، ص ۸۹، باب ۲، حدیث ۱.
2 متقی هندی، البرهان، ص ۸۹، باب ۲، حدیث ۲.
3 متقی هندی، البرهان، ص ۸۹، باب ۲، حدیث ۳.
4 متقی هندی، البرهان، ص ۹۰، باب ۲، حدیث ۵.
5 متقی هندی، البرهان، ص ۹۱، باب ۲، حدیث ۷.
6 متقی هندی، البرهان، ص ۹۱، باب ۲، حدیث ۸.
7 متقی هندی، البرهان، ص ۹۱-۹۲، باب ۲، حدیث ۱۰.
8 متقی هندی، البرهان، ص ۹۲، باب ۲، حدیث ۱۱.
9 متقی هندی، البرهان، ص ۹۲، باب ۲، حدیث ۱۲.
10 متقی هندی، البرهان، ص ۹۲، باب ۲، حدیث ۱۳.
11 متقی هندی، البرهان، ص ۹۳-۹۴، باب ۲، حدیث ۱۶.
12 یعنی از نظر جثّه و طول قامت مثل آنهاست.
13 متقی هندی، البرهان، ص ۹۴، باب ۲، حدیث ۱۷.
14 متقی هندی، البرهان، ص ۹۴، باب ۲، حدیث ۱۷.
15 متقی هندی، البرهان، ص ۹۴-۹۵، باب ۲، حدیث ۱۹.
16 متقی هندی، البرهان، ص ۹۵، باب ۲، حدیث ۲۱.