بررسی اناجیل چهارگانه

مهم‌ترین کتاب مذهبی مسیحیان که تکیه‌گاه عموم فِرق مسیحی است و همچون کتاب آسمانی روی آنها تکیه می‌کنند، در حالی که خواهیم دانست هیچ‌یک صورت کتاب آسمانی ندارد، مجموعه‌ای است که آن را «عهد جدید» می‌نامند (در برابر تورات و کتاب‌های یهود که «عهد قدیم» نامیده می‌شود).
عهد جدید که مجموع آن بیش از یک‌سوم عهد قدیم نیست، از 27 کتاب و رساله‌های پراکنده در موضوعات کاملاً مختلف تشکیل یافته، به این ترتیب:

این انجیل به وسیله‌ی «متّی» که از شاگردان دوازده‌گانه عیسی بود، در سال 38 میلادی و به عقیده‌ی برخی دیگر بین سال‌های 50 تا 60 میلادی نگارش یافته است.[2] و به این ترتیب معلوم می‌شود که این انجیل مدّتی بعد از مسیح نوشته شده است.

«مرقس»، طبق تصریح کتاب قاموس مقدّس، از حواریّون نبود ولی انجیل خود را زیر نظر پُطرُس تصنیف کرد.[4]
مرقس در سال 68 میلادی کشته شد و می‌گویند وی مؤسّس کلیسای اسکندریه بود.[5]
پُطرُس یا پَطرُس، از شاگردان دوازده‌گانه معروف عیسی و از اصحاب خاصّ او بود که نوشته‌اند: وی در سال 10 قبل از میلاد تولّد و در سال 67 میلادی وفات یافت.
و به این ترتیب، انجیل مرقس نیز مدّت‌ها پس از عیسی نگارش یافته است.

«لوقا» رفیق و همسفر پولُس رسول بود و چنانکه خواهیم دید پولس مدّتی پس از عیسی به دین مسیح گروید و در زمان وی یهودی متعصّبی بود. وفات لوقا را در حدود سال 70 میلادی نوشته‌اند و به گفته‌ی نویسنده‌ی قاموس مقدّس، تاریخ نگارش انجیل لوقا به زعم عمومی تخمیناً 63 میلادی است.[6]

«یوحنّا» از شاگردان مسیح و از رفقا و همسفران پولس است و به گفته‌ی نویسنده‌ی قاموس مقدّس، شهادت غالب نقّادین تألیف آن را اواخر قرن اوّل نسبت می‌دهد ... و این انجیل بعد از اناجیل دیگر منتشر شده است.[7]
از بیانات فوق و از مندرجات این چهار انجیل که عموماً داستان کشته شدن مسیح و حوادث بعد از آن را شرح می‌دهند به‌خوبی ثابت می‌شود که همه‌ی این اناجیل سال‌ها بعد از مسیح نگاشته شده و حتّی مؤلّف دو انجیل از این چهار انجیل، غیر از شاگردان مسیح بوده‌اند.
5. کتاب اعمال رسولان یا اعمال حواریّون که پنجمین کتاب عهد جدید است، از تصنیفات «لوقا» بوده و آن را مانند خاتمه‌ای بر انجیل خود نوشته و هم تاریخی است درباره‌ی کلیسای قدیم یعنی از سال 30 تا 63 میلادی. این کتاب حاوی اعمال همه‌ی حواریّون نیست بلکه تمام اعمال «پطرس» و «پولس» در آنجا مذکور است.[8]
«لوقا» بنیاد اعمال و زحمات و تعلیمات دین مسیح را در انجیل خود بیان می‌کند و در کتاب اعمال رسولان انتشار آن را بیان کرده است.[9]
از بیانات مزبور، اجمالاً وضعیّت این کتاب و مندرجات آن روشن شد. در ضمن استفاده می‌شود که تاریخ تألیف آن پیش از سال 63 میلادی نبوده، زیرا وقایعی مربوط به این سال در آن ثبت شده است.
نویسنده کتاب قاموس مقدّس نیز تألیف آن را در سال 63 یا 64 تأیید می‌کند (اشاره کردیم که لوقا جزءِ شاگردان مسیح نبود).
۶. پس از کتاب اعمال رسولان، چهارده رساله از 27 رساله‌ی عهد جدید را نامه‌های پولس تشکیل می‌دهد که به نقاط مختلف و طوایف گوناگون نوشته است. بعضی از این نامه‌ها طولانی و متجاوز از بیست صفحه است (مانند نامه به رومیان) و بعضی از آنها بسیار کوتاه و چیزی در حدود یک صفحه است (مانند نامه‌ی پولس به فلیمون، از شخصیّت‌های مسیحی معاصر وی).
پولس خود از شاگردان مسیح نبود. او در اصل یهودی‌ای سرسخت و متعصّب بود و با مسیحیان مخالفت شدید داشت.
می‌گویند در سال 37 میلادی در راه دمشق مسیح بر او آشکار گشت و ایمان آورد و در زمره‌ی مبلّغان فعّال و پرکار دین مسیح درآمد. وی برای تبلیغ مسیحیّت مسافرت‌های بسیاری به نقاط مختلف کرد و بین سال‌های 60 تا 70 میلادی کشته شد.
نویسنده قاموس مقدّس، تاریخ انتشار نامه‌های چهارده گانه‌ی او را بین سال‌های 52 و 67 میلادی می‌داند.
7. بیستمین رساله از کتاب‌ها و رساله‌های 27 گانه‌ی عهد جدید نامه‌ی «یعقوب» است. نویسنده‌ی قاموس مقدّس می‌گوید: زعم عموم این است که این رساله را یعقوب برادر مسیح در اورشلیم تخمیناً در سال 45 میلادی نگاشت. اگر این تاریخ صحیح باشد این رساله زودتر از تمام نوشته‌های دیگر عهد جدید تألیف شده است.[10]
این رساله مجموعه نصایحی است که یعقوب به یهودیان تازه مسیحی شده‌ی آن زمان نوشته است.
ضمناً باید دانست که دو تن از دوازده شاگرد مسیح، یعقوب نام دارند که یکی را یعقوب کبیر و دیگری را یعقوب صغیر می‌نامند.
در اینکه آیا این یعقوب برادر مسیح همان یعقوب صغیر است و همچنین در اینکه آیا این یعقوب برادر مادری مسیح (از مریم)، یا برادر پدری او (از یوسف نجّار به عقیده‌ی آنها) بوده، اختلاف است.
8. نامه‌های پطرس – رساله‌ی 22 و 23 عهد جدید از نامه‌های پطرس تشکیل یافته است.
پُطرُس[11] از شاگردان دوازده‌گانه مسیح (حواریّون) بلکه از اصحاب خاصّ او بود زیرا در میان حواریّون برخی افراد بیشتر مورد توجّه هستند که پطرس یکی از آنهاست. نویسنده‌ی کتاب قاموس مقدّس می‌گوید: احتمال کلّی دارد که وی در سال 66 یا 68 میلادی جهان را بدرود گفته باشد. بعضی معتقدند انجیل مرقس نیز زیر نظر پطرس نگارش یافته است.
امّا در مورد دو نامه‌ی فوق که پطرس به عنوان کلیساهای آسیای صغیر و یهودیان جدیدالایمان و جدیدالایمان‌های قبایل دیگر نگاشته، احتمال می‌رود که نامه‌ی اوّل آن در حدود سال 48 میلادی یا بعد از آن نوشته شده باشد، چون به پاره‌ای از حوادث سال 48 میلادی در آن اشاره شده است.
نامه‌ی دوم نیز مسلّماً بعد از این تاریخ بوده است. مضمون این نامه‌ها، نصایح و پند و اندرزهایی است که پطرس به تازه مسلمانان آسیای صغیر و امثال آنها داده، که نه جنبه‌ی وحی دارد و نه کتاب آسمانی.
۹. نامه‌های یوحنّا - پس از نامه‌های پطرس به سه فقره از نامه‌های یوحنّا برخورد می‌کنیم که به ترتیب رساله‌های 23 و 24 و 25 عهد جدید را تشکیل می‌دهند. این نامه‌ها را یوحنّا که از حواریّون دوازده‌گانه است نگاشته. یکی از این نامه‌ها جنبه‌ی عمومی دارد و ممکن است که به ضمیمه‌ی انجیل خود به عنوان پاسخ به ایرادهایی نوشته که برخی مخالفان به شخصیّت عیسی داشته‌اند. دو نامه‌ی دیگر جنبه‌ی خصوصی دارد که یکی از آنها را برای زن ناشناسی به عنوان مبهم «خاتون» که احتمال می‌دهند از زنان باشخصیّت و کاردان مسیحی بود نوشته، و نامه‌ی دوم خطاب به شخصی به نام غایوس است که او را برای صفات نیکی که داشته مدح و ستایش می‌کند.
صاحب کتاب قاموس مقدّس در مورد غایوس احتمال می‌دهد که او از رفقا و میزبانان پولس است که در برخی سفرهای تبلیغی پولس همراه او بوده است.
وی می‌گوید: عموماً معتقدند که نامه‌های یوحنّا در اُفسس[12] به سال‌های 96 تا 98 میلادی نگارش یافته است.
از مطالب مزبور روشن شد که نامه‌های یوحنّا نیز همان وضعیّت سایر نامه‌ها و رسالات عهد جدید را دارد، افزون بر اینکه دو فقره از این نامه‌ها جنبه‌ی خصوصی دارد.
10. نامه‌‌ی یهودا – رساله‌ی 26 عهد جدید نامه‌ی یهودا است. این نامه ظاهراً به سال 66 میلادی منسوب است و به منظور تحذیر از پیروی معلّمان دروغین و شرکت در فساد نوشته شده است.[13]
نویسنده‌ی این نامه که مربوط به شرایط خاصّ آن روز و مبارزه با افراد به‌اصطلاح منحرف آن زمان بوده، از شاگردان دوازده‌گانه مسیح به نام یهودا است. ماهیّت این نامه نیز از بیانات مزبور معلوم شد.
11. مکاشفه‌ی یوحنّا - آخرین قسمت عهد جدید مکاشفه‌ی یوحنّا است که می‌گویند آن هم در شهر افسس و تخمیناً در سال‌های 96 تا 98 میلادی نوشته شده است.[14]
از مندرجات این رساله به خوبی برمی‌آید که آن شرح خواب عجیب و غریبی است که یوحنّا دیده، او مشاهدات خود را در این خواب که آمیخته با نصایح و موعظه‌هایی است شرح می‌دهد و به نام «مکاشفه» معروف شده است.
این بود وضعیّت اناجیل و سایر رساله‌های عهد جدید و چگونگی پیدایش آنها و مضامینی که در بر دارند.

1- اناجیل چهارگانه را نام ببرید.
2- چگونه ثابت می‌شود که همه‌ی این اناجیل سال‌ها بعد از مسیح نگاشته شده است؟
3- یکی از نامه‌های یوحنا که جنبه‌ی عمومی دارد به چه دلیل نوشته شده است؟ 

 

[1]ـ «متّی»، بر وزن«حتّی»، در اصل به‌معنی خدابخش است.
[2]ـ مستر هاکس، کتاب قاموس مقدّس، ص 782.
[3]ـ مَرقُس یا مُرقُس ( به فتح و ضمّ میم)، هر دو ضبط شده است.
[4]ـ قاموس مقدّس، ص 792.
[5]ـ المنجد فی الادب والعلوم.
[6]ـ قاموس مقدّس، ص 772.
[7]ـ همان، ص 966.
[8]ـ قاموس مقدّس، ص 80.
[9]ـ همان، ص 81.
[10]ـ قاموس مقدّس، ص ۹۵۸.
[11]ـ گاهی« پَطرُس» و« پِطرُس» نیز خوانده‌اند.
[12]ـ «اُفسس» که گاهی«اُفسوس» نیز گفته می‌شود، از شهرهای معروف آسیای صغیر بوده است.
[13]ـ قاموس مقدّس، ص ۹۸۲.
[14]ـ قاموس مقدّس، ص ۹۶۷.