کد مطلب: ۴۶۰۶
تعداد بازدید: ۱۴۰۵
تاریخ انتشار : ۰۲ خرداد ۱۴۰۰ - ۰۸:۰۴
آسیب‌های اجتماعی| ۲۶
بازی های رایانه ای علاوه بر فوایدی که برای برخی از آن ها ذکر شده، ضررها و آسیب هایی را نیز به جسم و روان کاربران وارد می کنند که در برخی اوقات این ضررها قابل جبران نیستند و در عین ناباوری، لطمه های جدّی و حتّی دور از ذهنی را برای مخاطبان خود به یادگار می گذارند.
پیش از این اشاره شد که بازی های رایانه ای علاوه بر فوایدی که برای برخی از آن ها ذکر شده، ضررها و آسیب هایی را نیز به جسم و روان کاربران وارد می کنند که در برخی اوقات این ضررها قابل جبران نیستند و در عین ناباوری، لطمه های جدّی و حتّی دور از ذهنی را برای مخاطبان خود به یادگار می گذارند. در ادامه به برخی از این آسیب ها اشاره می شود.[1]
رایانه ها که امروز تقریباً در بیش تر شئون زندگی انسان ها راه یافته اند، چون دیگر ساخته های دست بشر، دو روی سکه دارند که یک روی آن، بهره گیری درست و مفید برای سرعت بخشی، دقت در کارها و کمک به پیش رفت امور است و روی دیگر آن، استفاده های نادرست و نابجا است که گاه، آسیب های فراوان را در پی دارد. در دنیای رایانه، آن چه بیش تر نوجوانان را شیفته خود می کند، همان چیزی است که به آن، «بازی های رایانه ای» می گویند. فن آوری و پیش رفت کیفی این بازی ها موجب شده است تا به فاصله کوتاهی، در سراسر دنیا و همچنین در کشورمان ایران، رواج گسترده ای بیابند. این بازی ها، با بهره گیری از تصاویر پرتحرک و صدهای مهیج، دنیایی از هیجان را به این انسان های تشنه جنب و جوش ارزانی می کند و همین جذبه و کشش زیاد است که روح و جسم آنان را برده وار، مطیع خود می سازد و به دنیایی از تخیلات می برد که خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می پندارند. این بازی ها با ترفندهای گوناگون چنان تأثیری بر فکر و اعصاب فرد می گذارند که در واقع خود او نیز جزئی از این مجموعه ماشینی می شود.


زیان‌های بازی‌های رایانه‌ای


آسیب های بازی های رایانه ای و زیان هایی که از آن ها عاید کاربران این بازی ها می شود، به دو دسته تقسیم می شود: الف) آسیب های جسمی، ب) آسیب های روانی و تربیتی. برای آن که با مضرّات بسیاری از این بازی ها آشنا شویم، برخی از آسیب های بازی های رایانه ای را به تفکیک آسیب های جسمی و آسیب های روانی و تربیتی بیان می کنیم.


آسیب‌های جسمی


1ـ چشمان فرد، به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه نمایش رایانه، تلویزیون، تلفن همراه و تبلت، به شدت تحت فشار نور قرار می گیرد و دچار عوارض منفی می شود. مشاهده ها نشان می دهد که نوجوانان، چنان غرق بازی می شوند که به دلیل درگیر شدن در ماجرای بازی، به کلی از فشار وارده بر چشم و ذهن خود غافل می شوند. هنگام بازی رایانه ای، چشم حدود چهار هزار حركت در ساعت دارد و ناچار است فشار زیادی را برای دیدن دقیق و تمركز روی صحنه هایی كه پشت سر هم و با سرعت نمایش داده می شوند، تحمل كند. این اتفاق در نهایت باعث تحریك پذیری سیستم عصبی شده و مشكلات چشمی گوناگونی مثل تاری دید، عدم تطابق و دو بینی حتی تیك در پلك ها را هم به دنبال دارد.
2ـ به دلیل این که نوجوان در یک وضعیت ثابت تا ساعت ها می نشیند، ستون فقرات و استخوان بندی اش دچار اشکال شده و فرد، مبتلا به آرتروز می شود. همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف ها و مچ دست، از دیگر عوارض کار ثابت و طولانی مدت با رایانه است. یکی دیگر از عوارض نشستن های طولانی پشت کامپیوتر و تلفن های همراه و ...، عارضه گردن پیامکی است که پیش از این در باره آن توضیح داده شد.
تحقیقات نشان داده به ازای هر یك ساعتی كه كودكان صرف بازی كردن با كنسول های بازی می كنند، احتمال ابتلای آن ها به دردهای مفصلی، نزدیك به 50 درصد افزایش پیدا می كند و هر چه سن كودك پایین تر باشد احتمال ابتلای او به دردهای مفصلی هم بیشتر است، به طوری كه یك كودك 7 ساله كه در روز 2 ساعت به بازی های رایانه ای مشغول است، نسبت به یك كودك 10 ساله درد بیشتری در ناحیه مچ و انگشتان دست پیدا می كند؛ چرا كه عضلات و تاندون های این كودكان هنوز در حال رشد است. به طور كلی بازی های رایانه ای برای سلامت عضلات و تاندون های دست كودكانی كه در سن رشد قرار دارند، مناسب نیست.
3ـ هیجان همیشگی هنگام بازی، بر روی ارگانیسم فرد تأثیر گذاشته و پی آمدهای منفی بر دستگاه گردش خون و گوارش می گذارد، همچنین این هیجان های دروغین، سلامت روانی کودک را به خطر می اندازد که در آینده به آن خواهیم پرداخت. وارد آمدن استرس فراوان به كودكان، موجب تغییرات فشار خون و تعداد ضربان قلب می شود. «پل اینیچ» محقق آمریکایی می گوید: اندازه ضربان قلب و ترشّح هورمون ها در حین بازی های رایانه ای افزایش می یابند و کسانی که تنها به بازی نگاه می کنند و حتی در آن شرکت نمی کنند، فشار های عصبی زیادی را متحمّل می شوند.
4ـ پوست فرد، در معرض بمباران همیشگی پرتوهایی قرار می گیرد که از صفحه رایانه پخش می شود و همین امر زمینه ابتلا به بیماری های پوستی را فراهم می سازد.
5ـ ایجاد تهوّع و سرگیجه، به ویژه در کودکان و نوجوانانی که زمینه صرع دارند، از دیگر عوارض این بازی هاست. به نظر برخی از متخصصان اعصاب و روان، بازی های پرهیجان رایانه ای که طی آن، صفحه نمایش گر رایانه، از فلاش ها و شعاع های خیره کننده نوری پوشیده می شود، سبب بروز هیجان های شدید عصبی در نوجوانانی می شود که از نظر عصبی ضعیف هستند و برای ابتلا به صرع، آمادگی دارند. به گفته پزشکان، دلیل عمده ناراحتی صرع، مربوط به کسانی می شود که نسبت به نور حساسیت دارند و تحمل چشمک های پی در پی نور در بازی های رایانه ای برای آنان دشوار است.
به گفته انجمن بیماران صرع انگلیس، حدود یک درصد از نوجوانان غیرمبتلا به بیماری صرع، به نور حساسیت دارند؛ در حالی که این رقم در میان بیماران مبتلا به این بیماری، پنج درصد است که حتی در مواردی هنگام بازی، مرگ کاربر مبتلا به صرع نیز گزارش شده است. مادر یک نوجوان 14 ساله در یک بررسی که روزنامه انگلیسی «سان» در این باره انجام داده است، خبر از فوت فرزند خود بر اثر بازی رایانه ای می دهد و می گوید: پسرش پس از یک ساعت بازی، دچار تشنج شد و به زمین افتاد و چند دقیقه بعد، جان سپرد. [2]
6- خوردن تنقلات و خوراكی هنگام تماشای تلویزیون یا بازی رایانه ای، کودک را در معرض چاقی قرار می دهد؛ چرا كه فرد بدون توجه و ناآگاه از مقدار موادی كه مصرف می كند، فقط این خوراكی ها  را می خورد و در بسیاری موارد به دلیل اینكه به مقدار زیادی حواس خود را به آنچه كه  می بیند معطوف نموده، از غذاهای آماده و یا خوراكی هایی با ارزش غذایی کم و کالری بالا استفاده می كند كه  به راحتی خورده می شوند و نیازی به جویده شدن ندارند. از سوی دیگر ساعت های طولانی بدون تحرّک در مجاورت کنسول بازی یارانه ای، در کنار خوردن غذا و تنقّلات پُرکالری، سرعت چاقی و افزایش وزن را دوچندان می کند. از سوی دیگر، در پاره ای از اوقات در بازی های رایانه ای طولانی مدّت، کودکان یک یا چند وعده غذایی خود را از روی غفلت یا هیجان بالای بازی حذف می کنند و این، بیشترین آسیب را به عادات و رفتارهای تغدیه ای آنان می زند، که در نتیجه باعث سوء تغذیه و بیماری های تابع آن می گردد.[3]
7- یکی دیگر از عوارض این بازی ها، تیک های عصبی است. هیجان زیاد باعث انقباض دائم عضلات شده و كودكان و نوجوانان را دچار عوارضی مانند تیك های عصبی، جویدن گوشه لب و ناخن، قفل شدن دندان ها، اخم و چین و چروك صورت می كند.
8- از عوارض دیگر بازی های رایانه ای می توان به اختلال در رشد جسمی کودک و نوجوان اشاره کرد. مهارت های حركتی و تكامل رشد جسمانی همه از آثار مثبت و جنب و جوش و بازی در دوران كودكی است اما هنگامی كه حركات فیزیكی محدود می شود و كودك ساعت ها وقت خود را رو به روی تلویزیون یا رایانه می گذارند، استخوان و مفاصلی كه در این دوران باید نهایت رشد خود را داشته باشد، از تكامل بازمانده و آسیب می بینند، در نتیجه رشد كودك دچار اختلال می شود. بسیاری از مهارت های فردی در این كودكان، تكامل پیدا نمی كند و از آنجا كه حركت دست تنها فعالیت بازی رایانه ای است، كودكان نمی توانند فعالیت های شخصی شان را با سرعت عمل انجام دهند.[4]
ادامه این بحث را در نوشتار بعدی دنبال خواهیم کرد ان شاء الله.
 

خودآزمایی


1- دو مورد از آسیب های جسمی بازی های رایانه ای را بیان کنید؟
2- اختلال در رشد جسمی کودک و نوجوان بر اثر افراط در بازی های رایانه ای را توضیح دهید؟
 

پی‌نوشت‌ها


[1] احکام بازی های رایانه ای ص 84.
[2] پایگاه اطلاع رسانی حوزه. به نقل از: مجله  دیدار آشنا، فروردین و اردیبهشت 1385، شماره 67 و 68، پی آمدهای بازی های رایانه ای بر کودکان و نوجوانان (نیره پارسا). [با تلخیص و دخل و تصرّف]/ سایت راسخون، مقاله: آسیب های جسمانی ناشی از بازی های رایانه ای (دکتر مجتبی فاضل) به نقل از مجله شهرزاد 21/ احکام بازی های رایانه ای ص 123.
[3] سایت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اصفهان، مقاله: بازی های رایانه ای، بایدها و نبایدها (با دخل و تصرّف).
[4] سایت راسخون، مقاله: آسیب های جسمانی ناشی از بازی های رایانه ای (دکتر مجتبی فاضل) به نقل از مجله شهرزاد 21.

دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
حجت‌الاسلام مسلم زکی‌زاده
ارسال نظر
نام:
ایمیل:
* نظر: