ثمرات پُربرکت ازدواج

از قوى ‌ترین غریزه ‌هاى انسانى و از عمده ترین راه ‌هاى به انحراف كشیده شدن انسان ‌ها، غریزه جنسى است كه ارضاى صحیح آن، در چارچوب ضوابط شرعى، نقش به ‌سزایى در پیشگیرى از انحرافات و برقرارى رابطه عاطفى و معنوى با جنس مخالف دارد و زمینه‌ تقویت ایمان را فراهم مى‌ سازد. موضوع خطر غریزه جنسى از یك ‌سو و تأثیر ارضاى صحیح آن بر پرورش ایمان، از سوى دیگر، موضوعى است كه در روایات، به آن پرداخته شده است.[1]
عکّاف بن وداعه می گوید خدمت رسول خدا صلّی الله علیه و آله رسیدم. حضرت از من پرسیدند: آیا همسری داری؟ گفتم: نه. پیامبر پرسیدند: آیا کنیزی داری؟ عرضه داشتم: نه. پیامبر فرمودند: این در حالی است که تو سالم و غنی (متمکّن از ازدواج) هستی؟ عرض کردم: بله الحمد لله. پیامبر فرمودند:

پس تو از برادران شیاطین هستی، یا از راهبان مسیحی هستی و یا همان کاری را انجام‏ می دهی که مسلمانان انجام می دهند (ازدواج). و همانا یکی از سنّت های ما ازدواج است. بدترین شما عزب هایتان (مجرّدها) و پست ترین مرده های شما عزب هایتان هستند، تا این که فرمودند: وای بر تو ای عکّاف! ازدواج کن، ازدواج کن که همانا تو از خطاکارانی.[2]
از تعابیر و مذمّت هایی که در این روایت از رسول خدا صلّی الله علیه و آله نقل شده است روشن مى ‌شود كه ترك ازدواج و عدم ارضاى صحیح غریزه جنسى، تا چه اندازه، باعث از بین رفتن ایمان فرد و وارد شدن او به مسیر گمراهى و انحراف است. از این‌ رو، در روایات، مكررا بیان شده كه ازدواج، باعث حفظ ایمان مى‌ شود و فردى كه مى‌ خواهد ایمانش تكمیل شود، باید ازدواج كند. از جمله، امام صادق علیه السّلام به نقل از پیامبر اکرم صلّى اللّه علیه و آله می فرمایند:

كسى كه ازدواج مى‌ كند، نصف دین خود را حفظ كرده. (و در حدیث دیگری آمده:) پس جهت نیم دیگر آن (یا باقی آن)، به تقوا روى آورد.[3] در حدیث دیگرى از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله آمده كه فرمودند: «مَن أحبَّ أن یلقىَ اللهَ طاهراً مطهراً فَلیلقِهِ بِزَوجةٍ».[4] كسى كه دوست دارد در حالى خداوند را ملاقات كند كه پاك و مطهّر است، باید ازدواج كند.[5]

تشكیل خانواده (ازدواج)، نه تنها در تأمین آرامش روانى و سازندگى اخلاقى نسل جوان، فوق العاده مهم و مؤثّر است، بلكه در سازندگى جامعه انسانى نیز نقش اساسى دارد. از امام هادى علیه السلام روایت شده است كه: «فَإِنَّ اللَّهَ جَلَّ وَ عَزَّ جَعَلَ الصِّهْرَ مَأْلَفَةً لِلْقُلُوبِ وَ نِسْبَةَ الْمَنْسُوبِ‏ أَوْشَجَ بِهِ الْأَرْحَامَ‏ وَ جَعَلَهُ رَأْفَةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذلِكَ لَآیاتٍ لِلْعالِمِینَ».

خداوند عز و جل، وصلت را مایه الفت دل ‌ها و پیوستگى نَسَبى قرار داد و [به واسطه وصلت،] رشته‌ هاى خویشاوندى را به هم پیوست و آن را مایه مهر و محبّت ساخت. در این [پدیده‌]، براى مردمان، نشانه‌ هایى [از قدرت و رحمت خداوند] است.[6]
بلكه نقش تشكیل خانواده در تحكیم جامعه انسانى تا جایى است كه بر پایه روایتى از امام رضا علیه السلام، اگر هیچ دلیل روشنى از كتاب و سنّت، بر اهمیت آن وجود نداشت، آثار و بركات گوناگون اجتماعى آن، براى تشویق و ترغیب انسان ‌هاى خردمند به این اقدام مهمّ اجتماعى كافى بود. متن روایت، این است:

اگر در باره ازدواج و وصلت، آیه ‌اى روشن [از كتاب خدا] و سنّتى پیروى شده [از پیامبر صلّى الله علیه و آله‌] و احادیث فراوان نبود، بى گمان، [آثار و بركاتى چون:] نیكى كردن به خویشاوند، و نزدیك ساختن افراد دور [به یكدیگر]، و الفت بخشیدن میان دل ‌ها، و درهم تنیدن حقوق، و افزودن بر جمعیت، و اندوختن‌ فرزند براى [رویارویى با] سختى ‌هاى روزگار و پیشامدهاى زمانه [كه خداوند در ازدواج قرار داده است، خود]، كافى بود كه خردمند دانا، به این كار، رغبت نماید و انسانِ ره ‌یافته درست ‌اندیش، به سوى آن بشتابد.[8]

در گرو ازدواج است که بقای نسل انسانی تضمین می شود، چراکه راه های دیگر ارضاء میل جنسی، یا نوعا موجب بقای نسل نیست، مثلا در اَعمال نامشروعی همچون خودارضائی و هم جنس گرایی، امکان تولّد فرزند منتفی می باشد. و یا اگر نسلی از این راه پدید آید، دچار مشکلات و معضلات بسیار بزرگ و جدّی خواهد بود. در روابط نامشروع جنسی، از آن جا که هدف افراد تنها ارضای میل جنسی و هوسرانی است، لذا نسبت به یکدیگر هیچ گونه تعهّدی نداشته و وظیفه ای را نمی پذیرند. بر همین اساس تلاش می کنند تا از این طریق فرزندی به وجود نیاید. حال اگر ناخواسته از این رابطه حرام فرزندی به وجود آید، یا محکوم به سقط و نابودی است و یا معمولا هیچ یک از طرفین سرپرستی و مخارج او را به عهده نمی گیرند و از سوی دیگر، فرزند متولّد شده تا پایان عمر، از آسیب های جسمی و روحی فراوانی رنج می برد. به همین خاطر است که بسیاری از مجرمین و جنایت کاران عالم از میان افرادی هستند که از طریق مشروع به دنیا نیامده اند. چنان چه طبق روایات دشمنان اهل بیت علیهم السّلام و قاتلین ایشان، متولّدین روابط نامشروع بوده و هستند.
ابن الجزری از علمای اهل سنّت در کتاب خود از ابوسعید خدری نقل می کند: «كنّا معشر الأنصار نبور أولادنا بحبهم علیا رضی الله عنه فإذا ولد فینا مولود فلم یحبه عرفنا أنه لیس منا». ما جمعیت انصار فرزندانمان را با محبّت علی امتحان می کردیم، پس هر گاه نوزادی در میان ما به دنیا می آمد و علی را دوست نمی داشت، می فهمیدیم که او از ما نیست (زنازاده است).[9]
محب الدین طبری (از علمای اهل سنّت) از ابوبکر نقل می کند که گفت: رسول خدا را دیدم که خیمه ای بنا کرده و بر کمانی عربی تکیه داده بود. و علی، فاطمه، حسن و حسین در خیمه بودند. پس پیامبر فرمود: «معشر المسلمین، أنا سلم لمن سالم أهل الخیمة، حرب لمن حاربهم، ولی لمن والاهم، لا یحبهم إلا سعید الجد طیب المولد، ولا یبغضهم إلا شقی الجد ردی ء الولادة». ای جماعت مسلمین! من در صلح هستم با کسی که با اهل خیمه در صلح است، و در جنگم با کسی که با ایشان در جنگ باشد، و دوست کسی هستم که با آن ها دوست باشد. دوست نمی دارد ایشان را مگر کسی که خوشبخت و پاک زاده (حلال زاده) باشد و دشمن نمی دارد ایشان را مگر کسی که بدبخت بوده و ولادتی پست داشته باشد (حرام زاده باشد).[10]
از آن جا که شالوده و اساس خلقت فرزند غیر قانونی، کج ساخته ‌شده و ریشه ‌اش بر روی قانون ‌شکنی و عدم مراعات شرایط مشروع زناشویی هست، فرزند صد در صد طبیعی نیست، روان او تا حدود زیادی متمایل به قانون ‌شکنی و گناه است و نمی ‌توان انکار کرد که فرزندان نامشروع دارای زمینه روانی نامساعدی از نظر اخلاقی و تربیتی هستند؛ زیرا آن ‌ها «میوه گناه ‌اند» و روی اصل توارث، روح طغیان و قانون ‌شکنی هم ‌زمان با انعقاد نطفه آن‌ ها بر وجودشان سایه افکنده، خواه ‌و ناخواه در روح و روان این فرزندان اثر خواهد گذاشت، از این ‌رو کم ‌و بیش اثر عوامل منحرف‌ کننده در آنان بیشتر از دیگران است. چنان ‌که پیشوای ششم امام صادق علیه السّلام می ‌فرمایند:

فرزند زنا نشانه هایی دارد: اوّل- نسبت به ما اهل بیت نفرت و دشمنی دارد. دوّم- به کار حرامی که از آن به وجود آمده اشتیاق دارد. سوّم- دین را خفیف و سبک می شمارد. چهارم- بدرفتاری با مردم.[11] شاید به همین دلیل است که اسلام آنان را از برخی از مناصب مهم اجتماعی محروم ساخته است.[12]
ادامه این بحث را در نوشتار بعدی دنبال خواهیم کرد، ان شاء الله.

1- دو مورد از ثمرات ازدواج را مبتنی بر روایات اسلامی بیان کنید؟
2- توضیح دهید چرا راه های غیر مشروع در جهت تداوم نسل گزینه مناسبی نیستند؟

 

 

[1] تربیت جنسى: مبانى، اصول و روشها از منظر قرآن و حدیث (فقیهى، على ‌نقى) ص 221.
[2] مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل ج ‏14 ص 156.
[3] الكافی (ط - الإسلامیة) ج ‏5 ص 329.
[4] المقنعة ص 496.
[5] تربیت جنسى: مبانى، اصول و روشها از منظر قرآن و حدیث (فقیهى، على ‌نقى) ص 222. (با دخل و تصرّف و تلخیص)
[6] الكافی (ط - الإسلامیة) ج ‏5 ص 373.
[7] همان.
[8] تحكیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث (محمدی ری ‌شهری، محمد) ص 20 تا 22.
[9] مناقب الأسد الغالب علی بن أبی طالب (ابن الجزری) ص 19.
[10] الریاض النضرة فی مناقب العشرة (الطبری، محب الدین) ج 3 ص 154.
[11] من لا یحضره الفقیه ج ‏4 ص 417.
[12] پایگاه اطلاع رسانی دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت، کد مطلب: ۲۳۴۴، پژوهشی پیرامون فرزندان غیرقانونی و نامشروع (محمدی اشتهاردی، محمد). [با دخل و تصرّف و تلخیص].

دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
حجت‌الاسلام مسلم زکی‌زاده