اسحاق کِنْدی از دانشمندان عراق بود، و مردم او را به عنوان فیلسوف و دانشمند برجسته میشناختند، او کافر بود و اسلام را قبول نداشت، حتّی تصمیم گرفت کتابی دربارهی تناقضگوئی قرآن بنویسد، چرا که میپنداشت بعضی از آیات قرآن با بعضی دیگر (در ظاهر) سازگار نیست، او نگارش چنین کتابی را شروع کرد.
یکی از شاگردان او به حضور امام حسن عسکری(ع) آمد و جریان را به اطّلاع آن حضرت رسانید، امام به او فرمود:
«آیا در میان شما یک مرد هوشمند و رشید نیست تا با استدلال و منطق محکم، استاد کِنْدی را از نوشتن چنان کتابی باز دارد و او را پشیمان کند؟!»
شاگرد گفت: ما شاگرد او هستیم، و از نظر علمی نمیتوانیم او را قانع کرده و از عقیدهاش منصرف کنیم.
امام حسن(ع) به او فرمود: «من سخنی را به تو یاد میدهم، تو نزد او برو، و چند روز او را در این کاری که شروع کرده، کمک کن، وقتی که با او دوست و همدم شدی، به او بگو سؤالی به نظرم رسیده میخواهم از تو بپرسم.
او میگوید: بپرس.
به او بگو: اگر نازل کنندهی قرآن (خدا) نزد تو آید، آیا ممکن است که بگوید: مراد من از معانی این آیات، غیر از آن معانی است که تو برای آن آیات فهمیدهای؟»
استاد کندی میگوید: «آری ممکن است».
در این هنگام به او بگو: «تو چه میدانی، شاید مراد خدا از آیات قرآن، غیر از آن معانی باشد که تو فهمیدهای».
شاگرد نزد استاد اسحاق رفت، و مدّتی او را در تألیف آن کتاب، یاری کرد، و با او همدم شد، تا روزی گفت: «آیا ممکن است که خدا غیر از این معانی را که تو از آیات قرآن فهمیدهای، اراده کرده باشد؟» استاد فکری کرد و سپس گفت: سؤال خود را دوباره بیان کن، او سؤال خود را تکرار کرد.
استاد گفت: آری ممکن است خدا ارادهی معانی غیر از معانی ظاهری آیات قرآن کرده باشد، زیرا واژهها، دارای احتمالات است.
سپس به شاگرد گفت: «راست بگو بدانم این سخن را چه کسی به تو یاد داده است؟!»
شاگرد گفت: «به دلم افتاد که از تو بپرسم».
استاد گفت: این سؤال، سؤال بسیار مهم و سخن بسیار عمیق و بلند پایهای است، و از تو بعید است چنین سخنی سرزند.
شاگرد گفت: «این سخن را از امام حسن عسکری(ع) شنیدهام»
استاد گفت: «اکنون حقیقت را گفتی، چنین مسائل جز از خاندان رسالت شنیده نمیشود»[1].
آنگاه استاد، تقاضای آتش کرد، و تمام آنچه را دربارهی تناقض آیات قرآن نوشته بود، به آتش کشید و سوزانید و نابود کرد.[2]
پینوشتها
[1]. اَلْآنَ جِئْتَ بِهِ وَ ما كانَ لِیخْرِجَ مِثْلُ هذا اِلاّ مِنْ ذلِكَ الْبَیتِ.
[2]. مناقب آل ابیطالب، ج ۴، ص ۴۲۴.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
محمد محمدی اشتهاردی