نرم‌خویی و مهربانی با مردم

فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لَانفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللهِ إِنَّ اللهَ یحِبُّ الْمُتَوَكِّلِینَ (۱۵۹)
[ای پیامبر!] پس به مهر و رحمتی از سوی خدا با آنان نرم خوی شدی، و اگر درشت خوی و سخت دل بودی از پیرامونت پراکنده می‌شدند؛ بنابراین از آنان گذشت کن، و برای آنان آمرزش بخواه، و در کارها با آنان مشورت کن، و چون تصمیم گرفتی بر خدا توکل کن؛ زیرا خدا توکل کنندگان را دوست دارد. (آل عمران، ۱۵۹)

 

 

این آیه دربردارنده‌ی برخی دستورات مربوط به شیوه‌ی حکومت دینی است. خداوند متعال، در آیه‌ی مذکور مهربانی و نرم خویی پیامبر(ص) با مردم را رحمتی از جانب خویش بر آن حضرت دانسته و بر این نکته تأکید نموده است که با بدخلقی و درشتی با مردم، هیچ آیینی در دل‌ها نفوذ نکرده و گسترش نخواهد یافت. «فَظّ» در لغت به معنی کسی است که سخنانش تند و خشن باشد. «غَلیظ القلب» نیز به کسی می‌گویند که سنگدل و درشت‌خوی باشد. از آیه‌ی فوق، لزوم عفو و گذشت، مشورت با مردم، عزم و اراده‌ی جدی و توکل به خداوند در مدیریت جامعه نیز فهمیده می‌شود.

 

 

امام علی(ع):

«او [پیامبر](ص) بخشنده‌ترین، دلیرترین، راست‌گوترین، خوش عهد و پیمان‌ترین و نرم‌خوترین مردم بود و رفتارش از همه بزرگوانه‌تر بود. نظیر او را در گذشته و حال ندیده‌ام.» مکارم الأخلاق: ج۱ ص۵۱ ح۲۰.