اهمیت نجابت و زیبایی همسر

بخش دوّم: انتخاب همسر| ۳

 

زندگی زناشویی بر پایه‌ی انحصار، و اعتماد برپا می‌شود. زن و شوهر قصد دارند تمام وجود یک دیگر را تصاحب نمایند و دیگری در این کانون انحصاری راه نداشته باشد. مرد از همسرش انتظار دارد که چشم طمع از مردان بیگانه قطع کند و تمام وجودش را در انحصار او قرار دهد. به مردان بیگانه نگاه نکند، محبت دیگری در دلش نباشد، زیبایی‌هایش را در معرض دید دیگران قرار ندهد، با آنها گرم نگیرد و شوخی و مزاح نکند، عفیف و پاک‌دامن باشد.
مرد به هنگام گزینش همسر درصدد یافتن زن عفیف و با حیا و پاک‌دامنی است که صددرصد مورد اعتماد باشد. و این خواسته بسیار باارزش و مشروعی است، زیرا زندگی با زن خیانت‌کار برای مرد غیور غیر قابل تحمل است. زن نیز به هنگام ازدواج درصدد یافتن شوهر عفیف و پاک‌دامنی است که صددرصد مورد اعتماد باشد، چشم چرانی نکند، دلش را از محبت زنان بیگانه خالی گرداند و تمام وجودش را در انحصار همسر مشروعش قرار دهد.
رسول خدا(ص) فرمود: «خداوند متعال مى‏فرماید: وقتى اراده كنم كه خیر دنیا و آخرت را براى یك مسلمان جمع كنم قلبى خاشع و زبانى ذاكر و تنى صابر بر بلا به او عطا مى‏‌كنم، و همسرى به او مى‏دهم كه از نگاه كردن به وى شادمان شود، و در غیاب او از نفس خودش و مال شوهر نگه‏دارى كند.»[1]
حضرت صادق(ع) فرمود: «كفو بودن در این است كه عفیف باشد و از امكانات اقتصادى نیز برخوردار باشد.»[2]

جمال و زیبایی در همسر یک مزیت واقعی است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت. مرد طبعاً دوست دارد با زنی زیبا و دلربا ازدواج کند و هم چنین زن نیز دوست دارد با مردی خوش تیپ و خوش قیافه ازدواج نماید. اسلام نیز با چنین خواسته‌ای مخالف نیست، به همین جهت به مرد و زن اجازه می‌دهد که قبل از ازدواج یک‌دیگر را ببینند و بپسندند، حتی در این باره تأکید و سفارش هم می‌کند.
رسول خدا(ص) فرمود: «خوبى‏ها را نزد زیبارویان بجویید، زیرا در صورتى كه روى زیبا داشته باشند كارهایشان نیز سزاوارتر است كه نیكو باشد.»[3]
حضرت ابوالحسن(ع) فرمود: «سه چیز است كه به چشم نور و روشنى مى‏دهد: نگاه كردن به سبزه، نگریستن به آب جارى، نگاه به صورت زیبا.»[4]
رسول خدا(ص) فرمود: «هنگامی که خواستید از زنی خواستگاری کنید چنان که از زیبایی صورتش سؤال می‌کنید از مویش نیز سؤال کنید، زیرا مو نیز یکی از دو جمال محسوب می‌شود.»[5]
امام رضا(ع) فرمود: «از سعادت مرد این است كه همسرى سفید داشته باشد.»[6]
باری جمال و زیبایی امری است مطلوب و طبعاً جاذب که هنگام انتخاب همسر می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. به همین جهت اسلام به مرد اجازه می‌دهد که قبل از ازدواج، زنی را که قصد دارد با او ازدواج کند خوب ببیند اگر مورد پسند واقع شد از او خواستگاری کند.
مردی به حضرت صادق(ع) عرض کرد: آیا مرد می‌تواند به زنی که قصد دارد با او ازدواج نماید نگاه کند و مو و زیبایی‌هایش را ببیند؟ فرمود: «در صورتى كه در نگاه كردن قصد لذت‏جویى نداشته باشد، مانع ندارد.»[7]
مردی می‌گوید به امام باقر(ع) عرض کردم: «مردى قصد دارد با زنى ازدواج كند آیا جایز است به او نگاه كند؟ فرمود: آرى، زیرا او را با سنگین‏ترین قیمت‏ها به دست مى‏‌آورد.»[8]
حضرت صادق(ع) فرمود: «مرد در صورتى كه قصد دارد با زنى ازدواج كند مى‏تواند به صورت و موضع دست‏بندش نگاه كند.»[9]
شخصی به حضرت صادق(ع) عرض کرد: «مردى قصد دارد با زنى ازدواج كند آیا جایز است به او نگاه كند؟ فرمود: آرى، زن نیز مى‏تواند لباس نازك بپوشد تا مرد درست او را ببیند، زیرا مرد، زن را به قیمت سنگینى به دست مى‏آورد.»[10]
باری مرد و زن که قصد ازدواج دارند حق دارند یک دیگر را ببینند اگر مورد پسند واقع شدند رسماً به خواستگاری بروند.
در این جا به پسران و دختران توصیه می‌شود که از دیدن مانع نشوند، هریک اجازه بدهد دیگری او را ببیند. این موضوع بهتر است، از این که ندیده ازدواج کنند، بعداً ناراضی باشند. در نتیجه یا کارشان به طلاق برسد یا ناچار باشند عمری را در ناراحتی و اختلاف بگذرانند.
راه دیگری هم برای تشخیص جمال و زیبایی وجود دارد و آن راه این است که یک زن یا چند زن مورد اعتماد را، مانند مادر یا خواهر یا یکی از خویشان نزدیک یا یک زن مورد اعتماد دیگر را برای دیدن انتخاب کند و بفرستد تا زن مورد نظر را خوب ببینند و خصوصیاتش را برای او توضیح دهند، در صورتی که مورد اعتماد باشند می‌توان به قول آنها اکتفا کرد. ولی به هر حال من ترجیح می‌دهم که زن و مرد خودشان یک دیگر را ببینند، زیرا در تشخیص زیبایی، سلیقه‌ی افراد یک‌سان نیست. مرد است که باید یک عمر با همسرش زندگی کند، و هم اوست که باید او را زیبا و جاذب بداند و انتخاب کند. گاه اتّفاق می‌افتد که خواهر و مادر یا عمه و خاله دختری را می‌پسندند و زیبا می‌دانند ولی برای پسر جاذب واقع نمی‌شود. و اصولاً درک و احساسی را که مرد دارد زن آن را ندارد.
در این جا لازم است به خواستگاران توصیه کنم که شما مورد اعتماد جوانتان قرار گرفته‌اید و سرنوشت آینده آنها در دست شما قرار دارد، وقتی به خواستگاری می‌روید نهایت دقت و تحقیق را به عمل آورید آن‌گاه واقعیت را بدون کم و زیاد برای جوانتان تشریح کنید تا خود در این باره تصمیم بگیرد. اگر بر خلاف آن چه می‌دانید و دیده‌اید بگویید هم به جوانتان خیانت کرده‌اید و زندگی آینده‌اش را در معرض تباهی قرار داده‌اید، هم گناه بزرگی مرتکب شده‌اید، در مشورت خیانت کرده‌اید و در قیامت مؤاخذه می‌شوید.
در این جا تذکر دو مطلب ضرورت دارد: اول این که جمال و زیبایی و جذبه را در ازدواج نمی‌توان نادیده گرفت اما نباید به عنوان بزرگ‌ترین هدف ازدواج محسوب شود به طوریکه ایمان و عقل و اخلاق و عفت و نجابت را تحت الشعاع قرار دهد، بلکه هنگام انتخاب همسر باید ابتدا دنبال ایمان و دین‌داری و اخلاق و عقل رفت، بعد از احراز اینها زیبایی و جمال نیز کمال محسوب می‌شود و چه بهتر که واجد این کمال باشد. ولی اگر امر دایر شد بین انتخاب همسری که زیبا باشد ولی فاقد دین‌داری یا اخلاق نیک یا عقل، و بین همسری که واجد اینها ولی فاقد زیبایی باشد، ترجیح با آن‌هاست و نباید زیباییِ صرف را میزان انتخاب قرار داد.
مطلب دوم این‌که گرچه زیبایی امری است مطلوب و در گزینش همسر باید مورد توجه قرار گیرد ولی نباید از حد معمول تجاوز کند و به صورت مشکل پسندی درآید و انسان را از ازدواج بازدارد. افراد را به طور کلی به سه دسته می‌توان تقسیم کرد: اول در کمال زیبایی، دوم بدقیافه و زشت، سوم متوسط. قسم اول و دوم چندان زیاد نیستند، اکثر افراد در حد متوسط‌اند. اکثر افراد از زیبایی نسبی برخوردارند و قابل زندگی می‌باشند گرچه در حد اعلای زیبایی نباشند. در انتخاب همسر اگر زشت و بدقیافه و مورد تنفر نبود بهتر است به همان زیبایی نسبی اکتفا کنید و در وادی وسواس و مشکل پسندی نیفتید که غالباً عاقبت خوبی ندارد.
اگر دین و اخلاق و عقلش خوب است و از جمال نسبی نیز برخوردار می‌باشد با او ازدواج کنید. به تدریج با او مأنوس می‌شوید و برایتان جاذبیت بیشتری پیدا خواهد کرد. عقل و ایمان و اخلاق نیک بسیاری از کمبودها را جبران می‌کند و حتی ممکن است زشت را زیبا جلوه دهد.

1- مرد از همسرش و به عکس، زن از همسرش در هنگام ازدواج چه انتظارهایی دارند؟
2- خداوند متعال وقتى اراده كند كه خیر دنیا و آخرت را براى یك مسلمان جمع كند، چه چیزهایی به مسلمان اعطا می‌کند؟
3- در انتخاب همسر، زیبایی و جمال در کدام مرتبه قرار دارد؟

 

 

[1]. همان، ص 23: قال الله تبارك و تعالى: «اذا اردت ان اجمع للمسلم خیر الدنیا و الآخرة جعلت له قلباً خاشعاً و لساناً ذاكراً و جسداً على البلاء صابراً و زوجة مؤمنة تسرّه اذا نظر الیها و تحفظه اذا غاب عنها فى نفسها و ماله».
[2]. همان، ص 51: «الكفو ان یكون عفیفاً و عنده یسار».
[3]. همان، ص 37: «اطلبوا الخیر عند حسان الوجوه فانّ فعالهم احرى ان یكون حسناً».
[4]. همان، ص 38: «ثلاث یجلین البصر: النظر الى الخضرة و النظر الى الماء الجارى و النظر الى الوجه الحسن».
[5]. بحار الانوار، ج 103، ص 237: «اذا اراد احدكم ان یزوّج المرأة فلیسأل عن شعرها كما یسأل عن وجهها فانّ الشعر احد الجمالین».
[6]. وسائل الشیعه، ج 14، ص 36: «من سعادة الرجل ان یكشف الثوب عن امرة بیضاء».
[7]. همان، ص 59: «أینظر الرجل الى المرأة یرید تزویجها فینظر الى شعرها و محاسنها قال: لا بأس اذا لم یكن متلذّذا».
[8]. همان، «سألت ابا جعفر علیه السلام عن الرجل یریدان یتزوّج المرأة أینظر الیها قال نعم انما یشتریها باغلى الثمن».
[9]. همان، ص 59: «لا بأس بان ینظر الى وجهها و معاصمها اذا اراد این یتزوّجها».
[10]. همان، ص 61: «الرجل یرید ان یتزوّج المرأة یجوز له ان ینظر الیها؟ قال: نعم، و ترقق له الثیاب، لانّه یرید ان یشتریها باغلى الصمن».

 

دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت

آیت الله ابراهیم امینی