نوجوان به فرد مطلع و مورد اعتمادی نیاز دارد تا صریح و روشن، اطلاعات صحیح را در اختیار او قرار دهد و به انحراف کشیده نشود. این راهنمایی‌های روشن‌گرانه و سرنوشت‌ساز را نه در صدا و سیما می‌تواند بشنود، نه در مدرسه و کلاس درس و نه در کتاب‌ها، بلکه بهترین افرادی که می‌توانند در این خصوص او را کمک کنند، پدر و مادرند. بخش پنجم: مسئولان ازدواج |۳
چگونگی برخورد والدین با مسائل جنسی جوانان*
غریزه‌ی جنسی از سن 13 ـ 14 سالگی در نوجوانان به تدریج بیدار می‌شود و خودبه‌خود به جنس مخالف، علاقه پیدا می‌کند.
نوجوان در این زمان، بسیار حساس و کنج‌کاو است و علاقه دارد از این غریزه، اطلاعات درستی به دست آورد. در تماشای فیلم‌ها، کتاب‌ها، مجلات و عکس‌ها در جست و جوی گمشده‌ی خویش است.
در این زمان، نوجوان به فرد مطلع و مورد اعتمادی نیاز دارد تا صریح و روشن، اطلاعات صحیح را در اختیار او قرار دهد و به انحراف کشیده نشود. این راهنمایی‌های روشن‌گرانه و سرنوشت‌ساز را نه در صدا و سیما می‌تواند بشنود، نه در مدرسه و کلاس درس و نه در کتاب‌ها، بلکه بهترین افرادی که می‌توانند در این خصوص او را کمک کنند، پدر و مادرند. اگر آن‌ها در این مورد به او کمک نکنند، ناچار می‌شوند مسئله را با دوستانش و در جلسات خصوصی مطرح سازد و امکان دارد به فساد و انحراف جنسی کشیده شود.
پدر و مادر در این باره چند مسئولیت دارند:
1. مراقب رفتارهای خود باشند، مبادا این غریزه، قبل از زمان مقرّر در فرزندشان بیدار شود.
2. مراقب دوستان او باشند. نکند دوست نابابی انتخاب کرده باشد، چون یکی از راه‌های مهم ایجاد مفاسد اخلاقی و انحرافات جنسی و دسترسی به نوارها، فیلم‌ها و عکس‌های مبتذل، همین دوستان ناباب هستند.
3. با توجه به این‌که امکان دارد در پانزده سالگی یا قبل از آن، با پدیده‌ی «احتلام» مواجه شود و وظایف دینی خود را در این مورد نداند و مدت‌ها با آشفتگیِ درونی و نگرانی مواجه گردد، بر پدر و مادر لازم است نزدیک پانزده سالگی او را از امکان چنین حالتی آگاه سازند. با کمال مهربانی و بدون شرم و حیا امکان احتلام را برایش بیان کنند. نشانه‌های احتلام یعنی خواب شهوانی دیدن، جهندگیِ منی و سستی بدن را برای او بگویند و توضیح دهند که اگر چنین حالتی به وجود آمد نگران و ناراحت مباش، از علایم مرد شدنِ توست. اگر چنین خواب‌هایی دیدی و محتلم (جُنب) شدی باید غسل جنابت کنی. نحوه‌ی غسل کردن را به ترتیب برای او بگویی: استبراء و بول کردن، نیت غسل جنابت، بعد شستن سر و گردن، طرف راست و آخر هم طرف چپ.
شستن سر و گردن و طرف راست و چپ هم باید معمولی باشد، همین که آب به آن‌ها برسد کافی است. اسراف در آب، حرام است.
مراقبت‌های رفتاری والدین هنگام بلوغ فرزندان*
پدر و مادر، در همه‌ی مراحل زندگی باید مراقب رفتار خود باشند تا مبادا کردار سویی از آنان سر بزند و در فرزندان تأثیر بگذارد این مراقبت‌ها کدام است؟ بنده به سه مورد اشاره می‌کنم:
۱. پرهیز از اختلاف سلیقه
یکی از این مراقبت‌ها، پرهیز از اختلاف‌نظر در شیوه و نوع تربیت است. اگر پدر دین‌دار باشد و بخواهد فرزندش را با نماز و روزه، حجاب و دیگر ارزش‌های دینی پرورش دهد، اما مادر چنین تقیّدی نداشته باشد و با یادآوری و پند و اندرز مخالفت کند. یا مادر عقیده دارد که فرزندانش در درس خواندن و انجام تکالیف دینی و نظم و انضباط جدی باشند، ولی پدر بی‌تفاوت است، بی‌تردید مشکلات فراوانی را به بار خواهد آورد و چنین خانواده‌هایی غالباً در تربیت صحیح فرزندان، موفق نخواهند بود.
برای پرهیز از چنین شکستی، پدر و مادر باید جداً از اختلاف بپرهیزند و با گفت و گو یا رجوع به کارشناسان تربیتی، اختلاف سلیقه‌ها را حل و فصل کنند.
۲. نپوشیدن لباس‌های تحریک‌آمیز*
غریزه‌ی جنسیِ فرزندان در دوران بلوغ، فعال می‌شود؛ این غریزه در پسران غالباً در پانزده سالگی و در دختران، قبل از آن بیدار می‌شود. در این دوران، نوجوان، همان‌طور که احساس گرسنگی می‌کند و به غذا نیاز دارد، به جنس مخالف نیز تمایل پیدا می‌کند و به سوی او جذب می‌شود. غریزه‌ی جنسی، بد و منفور نیست بلکه اگر درست هدایت شود، سودمند و برکت‌خیز است. یکی از وظایف والدین این است که این غریزه را به درستی در فرزندانشان هدایت کنند و بکوشند تا قبل از زمان مقرر و طبیعی، بیدار و تحریک نشود. در این باره لازم است به دو نکته توجه کنند:
الف) پدران و مادران در منزل، مواظب رفتارهای جنسی خود باشند و در هنگام خلوت، از بی‌مبالاتی بپرهیزند و ساعت‌هایی را که فرزندانشان خوابند یا در خانه نیستند برای همبستری انتخاب کنند.
ب) از پوشیدن لباس‌های تنگ و چسبان، جلف و بدن‌نما، جوراب‌های نازک و امثال این‌گونه لباس‌ها، پرهیز کنند؛ نه خودشان بپوشند و نه برای فرزندانشان بخرند. پوشیدن این قبیل لباس‌ها، موجب تحریک غریزه‌ی جنسی جوانان می‌شود. پدران و مادران که به سلامت و عفت فرزندانشان می‌اندیشند وظیفه دارند از تهیه‌ی این قبیل لباس‌ها برای خود و فرزندانشان، خودداری کنند و ساده زیستن را به فرزندان، توصیه نمایند. البته روشن است که زن و مرد، در هنگام خلوت، هرگونه لباسی بپوشند و هر نوع آرایشی را انجام دهند، بی‌اشکال است، اما سخن بر سر این است که در مقابل چشم فرزندان این‌گونه نباشیم.
۳. پرهیز از تماشای فیلم‌های مبتذل*
دو مورد از مراقبت‌های رفتاری والدین را بیان کردیم. در این خطبه مراقبت سوم را گوشزد می‌کنیم:
فیلم، ابزار هنریِ بسیار مناسبی برای آموزش و انتقال مفاهیم علمی، دینی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است و معمولاً خردمندان در جهت‌های معقول و هدف‌دار، از آن استفاده می‌کنند، زیرا رسانه‌ی بسیار مؤثری است و همه‌ی ذهن و ضمیر بیننده را در اختیار می‌گیرد. اما متأسفانه از این وسیله‌ی هنری، همچون پدیده‌های مدرن دیگری چون ماهواره، کامپیوتر و اینترنت، موبایل و وسایل دیگری از این قبیل، در راه‌های ناصحیح، استفاده می‌کنند و فیلم‌های مبتذل و نفرت‌انگیزی را می‌سازند و به وسیله‌ی آن‌ها جوانان را به فساد و گمراهی می‌کشانند.
برای دور ماندن خانواده از آفت‌های این نوع فیلم‌های مبتذل در این جا چند توصیه دارم:
1. به پدران و مادران توصیه می‌کنم که برای سلامت اخلاقیِ خود و فرزندانتان از آنتن‌های ماهواره استفاده نکنید و اگر تاکنون هم استفاده می‌کرده‌اید، صرف‌نظر کنید. اگر کامپیوتر یا وسایل دیگر الکترونیکی برای فرزندان خود خریده‌اید که امکان استفاده‌ی ناصحیح هم از آن‌ها می‌رود، تحت مراقبت شما باشد. به طور کلی از نحوه‌ی استفاده‌ی فرزندان از این دستگاه‌ها مطلع باشید تا به دست خود یا دوستانشان به وادیِ خطرناک تماشای فیلم‌های مبتذل کشیده نشوند.
با زبان خوش و دوستانه و مشفقانه، آنان را از خطرات تماشای این قبیل فیلم‌ها آگاه سازید و از تهدید و درشتی، بپرهیزید که غالباً تأثیر ندارد.
2. توصیه دیگر من به خودِ جوانان است که در معرضِ این طوفان‌های سهمگین و مسموم قرار دارند. عزیزان، شما قدر سلامت و عزت و شرافت خود را بدانید، تماشای فیلم‌های مبتذل و تحریک‌کننده به مصلحت شما نیست، امکان دارد از این طریق به وادی‌های خطرناک انحرافات جنسی کشیده شوید و دنیا و آخرتتان، تباه گردد. فریب دوستان ناباب را نخورید، حتی یک بار هم به این فیلم‌ها نگاه نکنید، اگر تا به حال گاهی نگاه کرده‌اید سریع توبه کنید و با خود عهد ببندید که گرد آن‌ها نچرخید، زیرا این فیلم‌ها صحنه‌هایی را در ذهن شما به وجود می‌آورد که فراموش کردن آن‌ها، بسیار دشوار است. نگاه کردن به این فیلم‌ها حرام است. شما بدانید که آدمی از طریق چشم و نگاه کردن به گناهان زیادی می‌افتد. امیرمؤمنان علی(ع) می‌فرماید:
چشم‌ها دام‌های شیطانند.[1]
و در حدیث دیگری فرمود:
کسی که مهار چشم خود را رها کند زندگی‌اش را به زحمت اندازد.[2]
کسی که چشم خود را از حرام پر کند، خداوند در روز قیامت، چشم او را از آتش پر می‌کند.[3]
بد نیست که برای اطلاع جوانان و خانواده‌ها، چکیده‌ی یک پژوهش میدانی را که یکی از ارگان‌های رسمی کشور در مناطق 12 گانه‌ی تهران در خصوص مفاسد و مضرات فیلم‌های ماهواره‌ای انجام داده، نقل کنیم.
نظریات مردم در مصاحبه‌هایی که این پژوهش‌گران با آن‌ها انجام داده‌اند، این گونه است که:
58 درصد گفته‌اند: ضرر تماشای برنامه‌های ماهواره‌ای بیشتر از نفعشان است.
62 درصد معتقدند: تماشای این برنامه‌ها بر روی جوانان اثر بد و منفی می‌گذارد.
53 درصد بر این باورند که: تماشای این برنامه‌ها در افزایش فساد و انحراف جامعه اثر دارد.
46 درصد گفته‌اند: تماشای برنامه‌های ماهواره‌ای در کاهش پای‌بندی مردم به مسائل دینی و ارزش‌های اخلاقی تأثیر دارد.
باتوجه به این قبیل پژوهش‌ها و اظهار نظرها، پدران و مادرانی که به سلامت اخلاقی جوانان خود و جامعه می‌اندیشند لازم است از ماهواره استفاده نکنند و فیلم‌ها و صحنه‌های مبتذل را به خانه‌ی خود، راه ندهند.
خودِ غربی‌ها که مخترعان این‌گونه وسایل و تولیدکنندگان این نوع فیلم‌ها هستند اکنون به عواقب ناگوار آن اذعان دارند؛ برای نمونه چندی پیش، رییس شبکه‌ی بی‌بی‌سی به روزنامه‌ی «ديلى تلگراف» گفته بود: «برنامههاى تلويزيونى مربوط به كودكان در اين كشور، موجب تخريب شخصيت و انحطاط اخلاقىِ كودكان مىشود و من شخصاً فرزندانم را از تماشاى چنين برنامههايى منع كردهام.»[4]
3. هشدار و تذکری هم به مسئولان مربوط در مجلس شورای اسلامی، شورای انقلاب فرهنگی، نیروی انتظامی، وزارت ارشاد و همه‌ی کسانی که برای سرنوشت جوانان احساس مسئولیت می‌کنند دارم و آن، این‌که: خطر استفاده از برنامه‌های ماهواره‌ای ـ که متأسفانه روز به روز در حال توسعه است ـ بسیار جدی است و سلامت اخلاقی جوانان را تهدید می‌کند تا دیر نشده چاره‌ای بیندیشید و در این باره یک تصمیم هم‌آهنگ و جدی، اتخاذ کنید.
خودآزمایی
1- چند مسئولیت پدر و مادر درباره مسائل جنسی جوانان را بیان کنید.
2- برای هدایت درست، بیدار و تحریک نشدن قبل از موعد غریزه جنسی در فرزندان، والدین چه نکاتی را باید مد نظر داشته باشند؟
3- برای تربیت صحیح فرزندان، پدر و مادر باید به چه نکته‌ای توجه کنند؟
پی نوشت ها
[1]. غرر الحكم: «العيونُ مَصائدُ الشيطانِ».
[2]. بحار الأنوار، ج 104، ص 38: «مَن أطلقَ ناظرهُ أتعبَ حاضِرهُ».
[3]. همان، ج 104، ص 41: «مَن مَلأ عَينَهُ عن حرامٍ مَلأ الله عَينَهُ يوم القيامَةِ».
[4]. نقل از: نبه شريه‌ی شوراى سياستگذارى ائمه‌ی جمعه، 14/1/81.
* تاريخ ايراد خطبه: ۹/۵/۷۷.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
آیت الله ابراهیم امینی