اهمیت پرستاری از همسر

آراستن برای همسر

رعایت نظافت در همه جا و برای همه کس لازم است. انسان باید بدن و لباسش را همیشه تمیز نگه دارد. دست کم هفته‌ای یک مرتبه به حمام برود. هر روز صبح دست و صورتش را با آب و صابون بشوید. دندان‌هایش را مسواک کند. موهایش را شانه بزند. موهای سر و صورتش را اصلاح کند. هر روز پاهایش را بشوید تا بوی بد ندهد. جوراب‌هایش همیشه تمیز باشد. لباس‌هایش شسته و پاکیزه باشد. به مقدار توانایی و در حدود استطاعت مالی‌اش لباس‌های خوب و زیبا بپوشد.
دین مقدس اسلام درباره‌ی نظافت و پوشیدن لباس زیبا زیاد سفارش کرده است.
رسول خدا(ص) می‌فرماید:
نظافت جزء ایمان است.[1]
پیغمبر اکرم مردی را دید که ژولیده مو، کثیف و بدترکیب بود،
فرمود:
استفاده از نعمت‌های خدا جزء دین است.[2]
و در سخنی دیگر فرمود:
آدم کثیف، بد بنده‌ای است.[3]
و باز فرمود:
آن قدر جبرئیل درباره مسواک به من سفارش کرد که بر دندان‌هایم ترسیدم.[4]
حضرت علی(ع) فرمود:
خدا زیباست و زیبایی را دوست دارد و دوست دارد که آثار نعمت‌هایش را بر بندگانش ببیند.[5]
پاکیزگی و زیبایی اختصاص به زن ندارد، بلکه مرد هم باید به سر و وضع خویش برسد و تمیز و شیک باشد. بسیاری از مردها اصلاً مقیّد به نظافت و لباس زیبا به تن ‌کردن نیستند. دیر به دیر به حمام می‌روند. به اصلاح سر و صورت چندان توجه ندارند. با لباس‌های کثیف و موهای ژولیده در منزل و در حضور مردم ظاهر می‌شوند. بوی ‌عرق بدن و پاهای‌شان مردم را اذیت می‌کند.
البته شاید بیش‌تر مردها به زینت کردن و نظافت و شیک پوشی مقیّد باشند، ولی آن را برای خارج از منزل انجام می‌دهند. وقتی می‌خواهند به اداره، بازار، خیابان و یا مجلس مهمانی بروند، سر و صورتشان را اصلاح می‌کنند، موهای‌شان را شانه و رنگ و روغن می‌زنند، بهترین لباس‌ها را می‌پوشند و از منزل خارج می‌شوند، اما وقتی به منزل باز می‌گردند فوراً لباس‌های اتو کرده و زیبا را از تن درآورده، لباس‌های مندرس و کثیف را می‌پوشند. کم‌تر اتفاق می‌افتد که در منزل موهای‌شان را شانه بزنند و به آرایش و زیبایی مقیّد باشند. بامداد که از خواب برمی‌خیزند با همان موهای ژولیده‌ و چشم‌های قی کرده برای خوردن صبحانه سر سفره می‌نشینند. اگر اتفاقاً یک یا چند روز از منزل خارج نشوند با همان وضع نامرتب به سر می‌برند. به گونه‌ای در منزل ‌زندگی می‌کنند که هیچ کس دوست ندارد به آنان نگاه کند. نظافت، آرایش و شیک ‌پوشی را تنها برای خارج منزل و برای مردم بیگانه می‌گذارند و هیچ به فکر خانواده‌شان نیستند.
آقای محترم! هم چنان که تو نمی‌پسندی که همسرت یک زن کثیف و ژولیده‌ای باشد و از همسرت انتظار داری که در منزل به سر و وضع خودش برسد و تمیز و زیبا باشد، مطمئن باش او نیز همین انتظار را از تو دارد. او نیز از شوهر ژولیده و بدقیافه بدش می‌آید، دوست دارد همیشه شوهرش را زیبا و مرتب ببیند.
اگر تو در داخل منزل به وضع خودت نرسی، چشم همسرت در خارج از منزل به مردان شیک‌پوش و خوش قیافه می‌افتد و خیال می‌کند که آنان از آب و خاک دگر و شهر و دیار دگرند.
وقتی آنان را با تو مقایسه می‌کند از تو ناراضی و دل‌سرد می‌گردد. تو هم در داخل ‌خانه به سر و وضع خودت برس و تمیز و شیک باش تا همسرت ببیند که تو هم از مردان دیگر کم‌تر نیستی. تا محبتش نسبت به تو زیاد شود و به خانه و زندگی بیش‌تر علاقه‌مند گردد و از فساد و انحراف سالم بماند. اصولاً چه ثمری دارد که برای مردان ‌بیگانه و زنان کوچه و بازار زینت کنی با این که اصلاً احتیاجی به آن‌ها نداری؟ برای همسرت که شریک زندگی است و به مهر و محبت او کاملاً نیازمندی خود را آراسته کن.
پیغمبر اسلام(ص) فرمود:
بر مرد واجب است که غذا و لباس همسرش را تأمین کند و با صورت و قیافه بد بر او ظاهر نشود. اگر چنین کرد حقش را ادا کرده است.[6]
و در جایی دیگر فرمود:
باید شما خودتان را برای همسرتان مرتب و آماده گردانید، چنان‌که دوست دارید آنان خودشان را برای شما مهیا سازند.[7]
حسن بن جهم می‌گوید: حضرت ابوالحسن(ع) را دیدم که خضاب کرده بود. عرض کردم. خضاب کرده‌اید؟ فرمود: آری. مرتب و مهیا بودن باعث عفت زنان می‌شود. به واسطه‌ی نامرتبی و مهیا نبودن مردان است که زنان، عفت خویش را از دست می‌دهند.
سپس فرمود:
آیا دوست داری همسرت را نامرتب ببینی؟
گفتم: نه. فرمود:
او هم عیناً مانند توست.[8]
امام رضا(ع) می‌فرماید:
زنان بنی‌اسرائیل بدان جهت از طریق عفت خارج شدند که مردانشان به مرتب بودن و زیبایی مقیّد نبودند.
سپس فرمود:
آن چه را که تو از همسرت انتظار داری او نیز همان را از تو انتظار دارد.[9]

پرستاری از شوهر

هر انسانی در زمان سختی و بیماری، نیازمند به پرستار و غم‌خوار است، دلش می‌خواهد کسی با وی هم‌دردی کند، به وسیله‌ی نوازش و دل‌جویی دردهایش را تسکین دهد. به وسیله‌ی دل‌داری‌ها و تقویت‌های روحی اعصابش را آرامش بخشد، مردها همان کودکان سابق هستند که بزرگ شده‌اند، هنوز هم احتیاج به نوازش‌ها و محبت‌های مادر دارند، مرد وقتی با زنی پیمان زناشویی بست، انتظار دارد که همسر وی در مواقع گرفتاری و بیماری، درست مانند یک مادر مهربان، از وی پرستاری و دل‌جویی کند.
خانم محترم! اگر شوهرت بیمار شد، بیش از گذشته به او مهربانی کن، اظهار هم‌دردی و تأسف کن، چنان وانمود کن که از بیماری او به‌سختی در رنج هستی، اسباب استراحت را برایش فراهم ساز، بچه‌ها را ساکت کن تا اعصابش آرام گیرد، اگر احتیاج به دکتر و دارو دارد وسیله‌اش را فراهم ساز، هر غذایی را که میل دارد و برایش خوب ‌است فوراً تهیه کن، دم به دم از او احوال‌پرسی و دل‌جویی نما، سعی ‌کن هر چه بیش‌تر در کنار بسترش بنشینی، اگر از شدت درد خوابش نمی‌برد، تلاش کن تا می‌توانی بیدار بمانی، وقتی به خواب رفتی گاهی که بیدار می‌شوی، سری ‌به او بزن و اگر خواب نیست، احوال او را بپرس، اگر شب را به بی‌خوابی گذرانده، بامداد اظهار ناراحتی کن، نوازش ها و دل‌سوزی‌های تو دردهایش را تسکین‌ می‌دهد و در بهبودی‌اش کمک می‌کند، به‌علاوه، این قبیل کارها را از علایم ‌وفا، صمیمیت و محبت حقیقی می‌شمارد در نتیجه، به زندگی دل‌گرم می‌شود، نسبت به تو علاقه‌ی بیش‌تری پیدا می‌کند، اگر تو مریض شدی او نیز همین کارها را برای تو انجام می‌دهد.
رسول خدا(ص) فرمود:
جهاد زن این است که خوب شوهرداری کند.[10]

پرستاری از همسر

زن و شوهر همواره به کمک و اظهار محبت هم دیگر نیازمندند، و گاهی اوقات این نیاز شدت می‌یابد. انسان در هنگام گرفتاری و بیماری به دل‌جویی و پرستاری بیش‌تری نیاز دارد. بیمار به همان مقدار که به دکتر و دوا احتیاج دارد، به همان مقدار بلکه زیادتر به مراقبت و پرستاری نیاز دارد. پرستارِ خوب، با دل‌جویی و نوازش، اعصاب بیمار را آرامش می‌دهد و او را به زندگی امیدوار می‌کند.
همسر از شوهرش انتظار دارد که در موقع بیماری به یاری‌اش بشتابد، و حتّی بهتر از پدر و مادرش از او پرستاری کند. همسر، نوازش‌ها و هم‌دردی‌های شوهر را از علایم صفا و محبت می‌شمارد.
زنی که شبانه روز در خانه زحمت می‌کشد و فداکاری می‌کند، حق دارد از شوهرش انتظار داشته باشد که در هنگام بیماری به فریادش برسد و در معالجه‌اش کوشش نماید.
پول دوا و دکتر نیز یکی از مخارج رسمی زندگی و از نفقه‌هایی است که تأمین آن بر مرد واجب است.
زنی که شبانه‌روز بدون هیچ مزدی در خانه زحمت می‌کشد، آیا این ‌مقدار بر شوهرش حق ندارد که در موقع بیماری به دادش برسد؟
در بین مردها افرادی دیده می‌شوند که اصلاً انصاف و وجدان و عاطفه ندارند.
در موقعی که همسرشان سالم است بیش‌ترین استفاده را از او می‌برند، اما وقتی مریض شد، وقتی می‌خواهند برای بهبودی او پول خرج کنند انگار که دارند جان‌ می‌دهند!! و اگر بیماری او طول بکشد یا مخارج بیش‌تری لازم داشته باشد او را به‌کلی رها می‌کنند. آیا رسم وفا و مردانگی همین است؟
به نمونه‌ی زیر توجه فرمایید:
زنی به نام ... در شکایت علیه شوهرش گفت: مدت‌هاست که با بود و نبود شوهرم ساختم و با نهایت تلاش به او خدمت کردم، اما اکنون که بیمار شده‌ام مرا از خانه بیرون کرده و می‌گوید: زن بیمار نمی‌خواهم.[11]
آقای محترم! اگر به زندگی و خانواده‌ات علاقه داری، وقتی همسرت بیمار شد و به طبیب و دوا نیاز پیدا کرد، فوراً او را نزد دکتر ببر. دواهای لازم را برایش تهیه کن. دکتر و دوای تنها هم کافی نیست، بلکه باید در چنین هنگامی، مانند پدر و مادری مهربان از او پرستاری کنی. او پدر و مادرش را رها کرده و بدان امید هستی‌اش را در اختیار تو نهاده که از پدر و مادر برایش بهتر باشی. او شریک زندگی، مادر اطفال، یار و غم‌خوار تو می‌باشد. در موقع بیماری بیش‌تر از سابق به او اظهار محبت کن. از بیماری و درد و ناله‌اش اظهار تأسف و هم دردی کن و دل‌داری‌اش بده، به زندگی و بهبودی امیدوارش ‌کن. بر اساس دستور پزشک غذایش را تهیه کن. اگر به غذا یا میوه‌ی مخصوصی علاقه دارد و دکتر نیز آن را تجویز کرده، هر طور شده برایش تهیه کن. سعی‌کن دوا و غذا را با دست خودت به او بدهی؛ زیرا همین عمل باعث دل‌خوشی و آرامش اعصاب او می‌شود.
بچه‌ها را آرام کن تا سر و صدا راه نیندازند. رخت‌خوابت را نزدیک بسترش بینداز و در شب کاملاً مراقب او باش. گاهی که از خواب بیدار می‌شوی اگر بیدار است احوالش را بپرس. اگر از شدت درد خوابش نمی‌برد، سعی کن درصورت امکان بیدار بمانی. و اگر خواستی بخوابی با یکی از فرزندانت یا پرستار دیگری نوبت بگذار که همیشه یک نفرتان بیدار بماند و از بیمار مراقبت کند. مبادا از سر شب تا صبح راحت بخوابی و همسرت از شدت درد بنالد.
اگر در چنین موقعی از همسرت کاملاً پذیرایی و دل‌جویی نمودی، به زندگی دل‌گرم می‌شود، به وفاداری و صمیمیت تو اطمینان پیدا می‌کند، محبت و علاقه‌اش زیادتر می‌شود.
وقتی از بستر بیماری برخاست بیش‌تر از سابق در خانه‌ات زحمت می‌کشد. محبت‌ها و نوازش‌های تو را هرگز فراموش نمی‌کند و اگر بیمار شدی کاملاً از تو پرستاری و دل‌جویی خواهد کرد.
پیغمبر اسلام(ص) فرمود:
بهترین شما کسی است که برای اهل‌بیتش خوب‌تر باشد و من نسبت به خانواده‌ام از همه بهتر هستم.[12]
و باز در سخنی دیگر فرمود:
هر کس برای برآوردن حاجت بیماری کوشش کند، موفق شود یا نه، از گناهان خارج می‌شود مانند روزی که از مادر متولد شده است.
یکی از انصار عرض کرد: پدر و مادرم به قربانت یا رسول الله! اگر مریض از اهل‌بیتش باشد آیا ثواب زیادتری ندارد؟ فرمود: چرا.[13]

خودآزمایی

1- رفتاری که باعث می‌شود محبت زن نسبت به شوهر زیاد شود، کدام است؟
2- کدام عوامل باعث عفت زنان می‌شود؟
3- به کدام دلایل، پرستاری زن از شوهر در هنگام بیماری، باعث علاقه بیشتر مرد به زنش می‌شود؟

پی نوشت ها

[1]. بحارالأنوار، ج ۶۲، ص ۱۲۹.
[2]. شافى، ج ۱، ص ۲۰۸.
[3]. شافى، ج ۱، ص ۲۰۸.
[4]. همان، ص ۲۱۰.
[5]. همان، ص ۲۱۲.
[6]. بحارالأنوار، ج ۱۰۳، ص ۲۵۴.
[7]. مستدرك الوسائل، ج 2، ص 559.
[8]. وسائل الشيعه، ج 14، ص 183.
[9]. بحارالأنوار، ج 76، ص 102.
[10]. همان، ج ۱۰۳، ص ۲۴۷.
[11]. روزنامه‌ی اطلاعات، 18 اردى‏بهشت 1351.
[12]. وسائل الشيعه، ج 14، ص 122.
[13]. همان، ج 2، ص 643.

دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
آیت الله ابراهیم امینی