تعداد:
آیات 96 ـ کلمات 370 ـ حروف 1756
سورهی
مکّی جز آیات 81 و 82
(بعد
از سورهی «طه» نازل شده است)
نامگذاری
به مناسبت
ذکر کلمهی «واقعه» (پیشآمد، حادثه) که یکی از اسمهای قیامت بوده و حادثهای که
بیشک واقع خواهد شد و در آغاز این سورهی مبارکه از وقوع و مشخّصات و آثارش خبر
میدهد و تا پایان از حالات بهشتیان و دوزخیان در آخرت سخن میگوید بدین اسم «واقعه» نامگذاری شده است.
فضائل و خواص
از حضرت رسول اکرم(ص) مروی است: هر کس سورهی واقعه را بخواند او را در زمرهی غافلان نمینویسند.[1]
و حضرت امام محمّد باقر(ع) میفرماید: کسی که سورهی واقعه را هر شب پیش از خواب بخواند روز قیامت در حالی که چهرهی او همانند ماه شب نیمه رمضان درخشان باشد خدا را ملاقات خواهد نمود.[2]
همچنین حضرت امام صادق(ع) میفرماید: هر کس شوق بهشت و صفات آن را دارد سورهی «واقعه» را بخواند و هر کس بخواهد بر حالات جهنم و دوزخیان واقف گردد سورههای «سجده» و «لقمان» را تلاوت نماید.[3]
و در خواص و دیگر فضائل آن از حضرتش مروی است: کسی که سورهی واقعه را در شب جمعه تلاوت کند خداوند وی را دوست میدارد و نزد مردم محبوب مینماید و از ناگواریهای دنیا به دور بوده و فقر و تنگدستی و آفتی از آفات دنیا دامنگیرش نمیگردد و نیز از رفقای امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) خواهد بود، چه این سورهی مبارکه تنها مخصوص امیرالمؤمنین(ع) بوده و کسی با حضرتش شراکت ندارد.[4]
چنان که در روایت ابن مسعود آمده است، اگر کسی سورهی مبارکه را پیوسته هر شب تلاوت کند از فقر و تنگدستی رهائی یافته و باعث قبولی و توفیق، و زیاد شدن مال خواهد بود.[5]
همچنین حضرتش فرمود: منافعی کـه از ایـن سوره عاید انسان میشود قابل شمارش نیست، از جمله هرگاه بر میّتی خوانده شود خداوند وی را بیامرزد و چنانچه بر محتضر تلاوت شود قبض روح او به یاری خدا آسان میگردد.[6]
و نیز نقل است که عثمان به عنوان عیادت وارد بر عبدالله بن مسعود شد در همان بیماری که با آن از دنیا رفت، پرسید: از چه ناراحتی؟
پاسخ داد: از گناهانم.
سؤال کرد: چه میل داری؟
جواب داد: رحمت پروردگارم.
گفت: اگر موافق باشی طبیب برای تو بیاورم؟
اظهار داشت: طبیب بیمارم کرده.
گفت: اگر مایل باشی دستور میدهم عطای تو را از بیتالمال بدهند.
پاسخ داد: آن روزی که نیازمند بودم به من ندادی و امروز که بینیازم به من میدهی؟!
گفت: مانعی ندارد برای دخترانت باشد.
اظهار داشت: آنها هم نیازی ندارند چرا که من سفارش کردهام سورهی واقعه را بخوانند، من از رسول خدا(ص) شنیدم که فرمود:
«هر کس سورهی واقعه را هر شب بخواند هرگز فقیر و تنگدست نخواهد شد».[7]
و نیز علاّمه مجلسی جهت توسعهی روزی و بازگشائی کارهای سخت و ادا کردن قرض از حضرت امام زینالعابدین(ع) نقل می کند: ختم این سورهی مبارکه را به جای آورد ـ چنان که کراراً به تجربه رسیده است ـ بدین ترتیب که، هرگاه اوّل ماه روز دوشنبه باشد این سوره را از روز اوّل تا روز چهاردهم به تعداد همان روز آن را بخواند یعنی روز اوّل یک مرتبه و روز دوم دو مرتبه و روز سوم سه مرتبه و به همین ترتیب تا روز چهاردهم که واقعه را در آن روز چهارده مرتبه تلاوت نماید و در روزهای پنجشنبهی چهارم و پنجشنبهی یازدهم این دعا را بخواند:
«یا واحِدُ یا اَحَدُ یا ماجِدُ یا جَوادُ یا حَلیمُ یا مَنّانُ یا کَریمُ اَسألُکَ تُحفَۀً مِن تُحَفاتِکَ تَلُمُّ بِها شَعْثی وَ تَقْضی بِها دَینی وَ تُصلِحُ بِها شَأنی بِرَحْمَتِکَ یا سَیِّدی اَللّهُمّ اِن کانَ رِزْقی فی السَّماءِ فَاَنْزِلْهُ وَ اِنْ کانَ فِی الاَرضِ فَاَخرِجهُ و اِنْ کانَ بَعیداً فَقَرِّبْهُ وَ اِنْ کانَ قَریباً فَیَسِّرْهُ وَ اِنْ کانَ قَلیلاً فَکَثِّرهُ وَ اِنْ کانَ کَثیراً فَبارِکْ لِی فیهِ وَ اَرْسِلْهُ علی اَیدِی خِیارِ خَلْقِکَ وَ لاتُحوِجْنِی الی شِرارِ خَلْقِکَ وَ لاتُحوِجْنی الی شرِارِ خَلْقِکَ وَ اِنْ لَمْ یَکُنْ فَکَوِّنْهُ بِکَینونِیَّتِکَ وَحْدانِیَّتِکَ. اَللّهُمّ انْقُلْهُ الی حَیثُ اَکونُ وَ لاتَنْقُلْنِی اِلَیه حَیثُ یَکونُ اِنّکَ علی کُلِّ شَیءٍ قَدیرٌ یا رَحیمُ یا غَنِیُّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَمِّمْ عَلَینا نِعْمَتَکَ وَ هَنِّئْنا کَرامَتَکَ وَ اَلْبِسْنا عافِیَتَکَ».[8]
همچنین در «منتحب» آمده است جهت توسعهی روزی و امر معیشت که از مجرّبات و تأثیر شگفتآوری داشته و تخلّف ندارد، ختم را از شب شنبه شروع کند و هر شب سورهی مبارکه را سه بار و شب جمعه هشت بار بخواند و تا مدّت هشت هفته به همین نحو معمول بدارد و هر شب پیش از شروع کردن بهسوره این دعا را بخواند:
«اَللّهُمَّ ارزُقنا حَلالاً واسِعاً طَیِّباً مِن غَیرِ کَدٍّ وَ اسْتَجِبْ دَعوَتی مِنْ غَیرِ رَدٍّ وَ اَعُوذُ بِکَ مِنْ فَضیحَتَیِ الفَقْرِ وَ الدَّیْنِ وَ ادْفَعْ عَنّی هذَینِ بِحَقِّ الإمامَینَ اَلسِّبطَینِ الحَسَنِ وَ الحُسَینِ(ع) بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمِینَ».[9]
و در طریق دیگر نیز آمده است که سورهی مبارکهی واقعه را در یک هفته چهل و یک بار بخواند بدین ترتیب که از شب پنجشنبه شروع کند و در شب اوّل پنج مرتبه و در شب جمعه یازده مرتبه و پنج شب دیگر هر شب پنج مرتبه تلاوت کند و بعد از اتمام هر سوره این دعا را بخواند:
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ اَلّلهمَّ اِنْ کانَ رِزْقی فِی السَّماءِ فَاَنْزِلْهُ وَ ِاْن کانَ فِی الاَرضِ فَاَخْرِجْهُ وَ اِنْ کانَ بَعیداً فَقَرِّبْهُ وَ اِنْ کانَ قَریباً فَیَسِّرْهُ وَ اِنْ کانَ قَلیلاً فَکَثِّرهُ وَ اِنْ کانَ کَثیراً فَبارِکْ لی فیهِ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحمین».[10]
و صاحب «مجمعالدعوات» ختم دیگری را جهت توسعهی روزی نقل میکند، بدین ترتیب که سورهی مبارکه واقعه را از شب جمعه شروع کند و در شب جمعهی دیگر ختم نماید، از شب اوّل تا هفت شب سوره را پنج مرتبه و در شب جمعهی آخر شش مرتبه بخواند که مجموعاً چهل و یک مرتبه میشود و در هر مرتبه که سوره تمام میشود این دعا را بخواند:
«بِسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ یا رازِقَ الْمُقِلّینَ یا راحِمَ الْمَساکینَ وَ یا ذَاالْقُوَّۀِ الْمَتینِ یا غِیاثَ الْمُستَغیثینَ وَ یا خَیرَ النّاصِرینَ إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَستَعِينُ اَللّهُمّ اِنْ کانَ رِزْقی فِی السَّماءِ فَاَنْزِلْهُ وَ ِانْ کانَ فِی الاَرضِ فَاَخْرِجْهُ وَ اِنْ کانَ بَعیداً فَقَرِّبْهُ وَ اِنْ کانَ قَریباً فَیَسِّرْهُ وَ ِانْ کانَ یَسیراً فَکَثِّرْهُ وَ اِنْ کانَ حَراماً فَحَلِّلهُ وَ اِنْ کانَ حَلالاً فَبارِکْ لَنا فِیهِ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمِینَ».[11]
همچنین جهت ادایِ دین و رفعِ فقر و وسعتِ روزی از حضرت امیر(ع) مروی است: روزی یک بار سورههای «واقعه» و «مُزّمِّل» و «و اللّیل» و «اَلَم نشرح» را قرائت کند و بعد از آن این دعا را بخواند که مجرّب و آزموده است و اگر تا چهل روز بخواند بهتر است:
«یا رازِقَ السّائلِینَ یا راحِمَ المَساکِینَ یا وَلِیَّ المُؤمِنینَ یا غِیاثَ المُستَغیثینَ یا اَرحَمَ الرّاحِمینَ صَلِّ علی مُحمَّدٍ وَ آلِ مُحمَّد ٍوَ اکْفِنی بِحَلالِکَ عَنْ حَرامِکَ وَ بِطاعَتِکَ عَنْ مَعْصِیِتَکَ وَ بِفَضْلِکَ عَمّنْ سِواکَ یا اِلهَ العالَمِینَ وَ صَلَّی اللّهُ عَلَی مُحمَّدٍ وَ آلِهِ اَجمَعینَ».[12]
دیگر از خواص سورهی مبارکه چنانچه زن باردار هنگام وضع حمل آن را به همراه داشه باشد به یاری حقتعالی به آسانی فارغ خواهد شد.[13]
و شهید در نفلیّهی خود آورده است که خواندن سورهی مبارکهی واقعه پیش از خواب باعث توسعهی روزی و رفع فقر و تنگدستی میگردد چنان که روایت از رسول اکرم(ص) است که هر کس در هر شب این سورهی مبارکه را بخواند هرگز فقیر و تهیدست نخواهد شد.[14]
[1]. مجمعالبیان.
[2]. تفسیر برهان.
[3]. تفسیر نورالثقلین، ثوابالاعمال ص 264.
[4]. ثوابالاعمال ص 263، تفسیر اطیبالبیان.
[5]. مجمعالبیان.
[6]. خواصالآیات ص 128.
[7]. مجمعالبیان.
[8]. منتخبالختوم ص 512.
[9]. منتخبالختوم ص 512.
[10]. منتخب الختوم ص 512.
[11]. مجمعالدعوات کبیر ص 224.
[12]. ختوم و اذکار ج 1 ص 167.
[13]. مصباح ص 458.