حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی دامظلهالعالی
ضمن عرض سلام؛ خواهشمند است ما را در این زمینه، که مراحل رسیدن به کمال انسانی چیست، راهنمایی فرمایید.
با تشکر و امتنان
بسم الله الرّحمن الرّحیم
رسیدن به مراحل کمال انسانی، نسبت به اشخاص متفاوت است؛ چون استعداد، قابلیتها و میزان استقامت و تحمّل محدودیّتها در افراد، تفاوت ذاتی و فطری دارد و هرکسی به مقدار قابلیّت فطری خود، قدرت تحصیل کمال را داراست؛ به هر حال هرکس به مقدار خود، اگر بخواهد کامل شود، باید مراحلی را طی کند.
اولین مرحله این است که: با تأمل در ادلّه خداشناسی که در کتب مربوطه ذکر شده، اوصاف خداوند را بشناسد و واقعاً درک کند که خداوند، عالم به احوال عبد و محیطِ به تمام وجود او است؛ «یَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأعْیُنِ وَما تُخْفِی الصُّدُورُ».[۱]
این شناخت، عبد را وادار به تحصیل و دانستن موارد رضای او میکند و آن امر، ممکن نیست؛ مگر به شناختن کسانی که خداوند آنها را حجّت و واسطه فیض بین خود و بندگانش قرار داده است، زیرا آنها موارد رضا و سَخَط خداوند را میدانند. جز آنها هیچ کس نمیداند چه اموری موجب رضای خدا و طاعت او و چه چیزهایی عصیان و مخالفت اوست. این بزرگواران نظر به قابلیّتی که دارند، خزاین علوم الهی و امنای خداوند، هستند و هرچه انسان بیشتر تأمّل در اخلاق، حالات، اعمال و بیانات آنها کند، معرفتش به خود آنها و به خداوند بیشتر میشود.
و بعد از حصول این معرفت، در صورتی که توأم با تبعیّت از حجّتهای الهی در همه امور باشد و در محدوده دانستن و شناخت، تنها، متوقف نشود، حصول شناخت کامل و نهایی نسبت به خداوند و حجج الهیه؛ یعنی حضرات پیغمبر اکرم و ائمّه اثنی عشر(ع) و در یاد خدا بودن و حبّ شدید به او و خوف و رجا و خلوص و بیاعتنایی به مظاهر دنیوی، هرچه که باشد، قهری است و اگر منفکّ از تبعیت و تقوا و فقط شناخت علمی باشد، موجب دوری از خدا و شقاوت و قساوت و عاقبت به شرّ شدن خواهد بود و این اشاره اجمالی، در این زمینه است.
وَفَّقَنَا اللهُ وَإِیَّاکُمْ لِمَعْرِفَتِهِ تَعَالَی وَمَعْرِفَةِ أَوْلِیَائِهِ وَجَعَلَ زَادَنَا التَّقْوَی وَالْخُلُوصَ بِمُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّاهِرِینَ صَلَواتُ اللهِ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ.
[۱]. غافر، ۱۹. «[خداوند] خیانت چشمها و آنچه دلها پنهان میدارند، میداند».
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
آیت الله العظمی لطف الله صافی گلپایگانی