احکام غسل جنابت

غسل | ۱

گاهی اوقات باید برای نماز (و هر کاری که باید با ظهارت انجام شود)، غسل لازم است. «غسل»؛ یعنی شستن تمام بدن با قصد قربت.
اکنون به بیان موارد غسل و چگونگی آن می‌پردازیم.

غسل‌های واجب:

۱ـ مشترک بین‌ مردان ‌و زنان: جنابت، مس میت، میت
۲ـ مخصوص بانوان: حیض، استحاضه، نفاس
پس از تعریف و تقسیم غسل به بیان مسائل هر یک از غسل‌های واجب می‌پردازیم.

غسل جنابت

1. چگونه انسان جنب می‌شود؟

عوامل جنابت:

۱ـ بیرون آمدن منی: کم باشد یا زیاد، در خواب باشد یا بیداری.
2ـ جماع (آمیزش): با حلال باشد یا با حرام، منی بیرون بیاید یا نیاید.[۱]
2.اگر منی از جای خود حرکت کند، ولی بیرون نیاید، سبب جنابت نمی‌شود.[۲]
3. کسی که می‌داند منی از او خارج شده است و یا می‌داند آنچه بیرون آمده است منی می‌باشد، جنب است و باید غسل کند.[۳]
4. کسی که نمی‌داند آنچه از او بیرون آمده منی است یا نه، اگر نشانه‌های منی را داشته باشد، جنب است و چنانچه نشانه‌های منی را نداشته باشد و یا نمی‌داند نشانه‌ها را دارد یا نه، حکم به جنابت نمی‌شود و غسل لازم نیست.[۴]
۵. نشانه‌های منی:
ـ با شهوت بیرون می‌آید.
ـ با فشار و جستن بیرون می‌آید.
ـ بعد از بیرون آمدن، بدن سست می‌شود.
بنابراین کسی که آبی از او خارج شده و نمی‌داند منی است یا نه، درصورتی که تمام این نشانه‌ها را داشته باشد جنب است وگرنه جنب نیست، حتی اگر یکی از علامت‌ها وجود نداشته باشد، بجز زن و مریضی که وجود یک نشانه یعنی بیرون آمدن از روی شهوت کافی است.
6. مستحب است انسان بعد از بیرون آمدن منی بول کند و اگر بول نکند و بعد از غسل رطوبتی از او خارج شود که نداند منی است یا رطوبت دیگر، حکم منی را دارد.[۵]

کارهایی که بر جنب حرام است[۶]

ـ رساندن جایی از بدن به خط قرآن، اسم خداوند و بنابر احتیاط واجب اسامی پیامبران و ائمه و حضرت زهرا(س).
ـ رفتن به مسجدالحرام و مسجدالنبی(ص) هر چند از یک در داخل شود و از در دیگر بیرون رود.
ـ توقف در مساجد.
ـ گذاشتن چیزی در مسجد؛ هر چند از بیرون مسجد باشد.
ـ خواندن سوره‌هایی از قرآن که سجده واجب دارد؛ حتی یک حرف از آن.[۷]
ـ توقف در حرم امامان(ع)، بنابر احتیاط واجب.
سوره‌های سجده‌دار قرآن[۸]
ـ سوره‌ی 32 (سجده) آیه‌ی ۱۵ «إِنَّمَا يُؤْمِنُ بِآيَاتِنَا الَّذِينَ...»
ـ سوره‌ی 41 (فُصّلت) آیه‌ی ۳۷ «وَمِنْ آيَاتِهِ اللَّيْلُ وَالنَّهَارُ...»
ـ سوره‌ی 53 (نجم) آیه‌ی آخر «فَاسْجُدُوا لِلَّهِ وَاعْبُدُوا»
ـ سوره‌ی 96 (علق) آیه‌ی آخر «كَلَّا لا تُطِعْهُ وَ اسْجُدْ وَ اقْتَرِبْ»
۱ـ اگر فردِ جنب، از یک درِ مسجد وارد شود و از در دیگر خارج شود (عبور بدون توقف) مانع ندارد، به جز مسجدالحرام و مسجدالنّبی که عبور هم جایز نیست.[۹]
۲ـ اگر شخصی در خانه‌اش مکانی را برای نماز قرار دهد (و همچنین در نمازخانه مؤسسه و اداره)، حکم مسجد ندارد.[۱۰]

 
خلاصه‌ی درس

۱. غسل‌های واجب، به دو دسته تقسیم می‌شود:
الف) مشترک بین زنان و مردان؛
ب) مخصوص بانوان.
۲. اگر از انسان منی بیرون آید و یا آمیزش کند، جنب می‌شود.
۳. کسی که می‌داند جنب شده است باید غسل جنابت کند، و کسی که نمی‌داند جنب شده است یا نه، غسل بر او واجب نیست.
۴. نشانه‌های منی عبارت است از:
- با شهوت بیرون می‌آید.
- با فشار و جستن بیرون می‌آید.
- بعد از آن بدن سست می‌شود.
۵. این اعمال بر جنب حرام است:
- مَسِّ نوشته قرآن و اسم خداوند و پیامبران و امامان و حضرت زهرا(س).
- ورود به مسجدالحرام و مسجدالنبی و توقف در سایر مساجد.
- گذاشتن چیزی در مسجد.
- خواندن سوره‌هایی از قرآن که سجده واجب دارد.
۶. عبور جنب از مساجد، اگر توقف نداشته باشد، بلکه از یک در وارد شود و از در دیگر بیرون برود اشکال ندارد؛ به جز مسجدالحرام و مسجدالنبی که عبور هم جایز نیست.

پرسش

۱. غسل‌های مشترک بین مردان و زنان را نام ببرید.
۲. شخصی از خواب بیدار شده و چیزی بر لباس خود می‌بیند، ولی هر چه فکر می‌کند نشانه‌های منی را به یاد نمی‌آورد، وظیفه‌اش چیست؟
۳. رفتن شخص جنب به حرم امام‌زاده ها، چه حکمی دارد؟
۴. آیا شخص جنب می‌تواند در نمازخانه‌های ادارات و مؤسسات، توقف کند؟

پی نوشت ها

[۱]. تحریرالوسیله، ج 1، ص ۳۶.
[۲]. تحریرالوسیله، ج 1، ص ۳۶، م ۱.
[۳]. تحریرالوسیله، ج 1، ص ۱۳۶؛ العروةالوثقی، ج 1، ص ۳۷۸.
[۴]. تحریرالوسیله، ج 1، ص ۱۳۶؛ العروةالوثقی، ج 1، ص ۳۷۸.
[۵]. توضیح‌المسائل، م ۳۴۸.
[۶]. تحریرالوسیله، ج 1، ص ۳۸ و ۳۹.
[۷]. به فتوای برخی از مراجع تقلید تنها خواندن آیات سجده‌ی واجب حرام است. آیات عظام سیستانی، مکارم، خامنه‌ای، صافی
[۸]. تحریرالوسیله، ج 1، ص ۳۸ و ۳۹.
[۹]. همان.
[۱۰]. العروةالوثقی، ج 1، ص ۲۸۸، م ۳.

دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت

حجت الاسلام و المسلمین محمّدحسین فلاح‌زاده