در فرصتهای مناسب امام علی(ع) در مسجد كوفه «مُعْتَكِف»[۱] میشد و به عبادت و راز و نیاز میپرداخت، روزها روزه و شبها به شب زنده داری میگذراند. عربی وارد مسجد شد مقداری نماز خواند كه وقت افطار شد، نگاهش به امام افتاد «در حالی كه او را نمیشناخت» كه میخواهد افطار كند با شگفتی مشاهده كرد كه مقداری آرد جو از كیسه كوچكی بیرون آورد، ابتداء آن عرب را دعوت به غذا كرد، امّا شخص عرب نپذیرفت كه از آن آرد بجای غذا بخورد.
امام با آن آرد افطار كرد و كیسه آرد را كنار عمامه خود گذاشت. شخص عرب دلش بر حال و غذای او سوخت، از مسجد بیرون آمد و سراغ منزل امام حسن و امام حسین(ع) را گرفت، و بر سر سفرهی آنان نشست و مشاهدات خود را با شگفتی بیان كرد و گفت: در مسجد مردی را دیدم كه دلم به حال او سوخت. پیرمردی روزهدار بود كه به هنگام افطار با كمی آرد جو، گرسنگی را برطرف كرد و چیزی نداشت كه از آن بخورد اگر اجازه میدهید از غذاهای این سفره مقداری برای او ببرم. حضرت امام حسن و امام حسین(ع) گریستند و گفتند:
اِنّهُ أبُونا أَمیرُ الْمُؤمِنینَ عَلِی، یجاهِدُ نَفْسَهُ بِهذهِ الرِّیاضَةِ.[۲]
(آن پیرمرد پدر ما حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) كه با نفس خود با اینگونه ریاضت كشیدن مبارزه میكند.).
عمرو بن حبشی، از حضرت اباعبدالله(ع) نسبت به صلابت و قدرت و شجاعت حضرت امیرالمؤمنین(ع) نقل كرد كه:
قال الامام الحسین(ع): ما قَدِمَتْ رایةٌ قُوتِلَ تَحْتَها أمیرُ الْمؤْمِنینَ(ع) إلاَّ نَكَسَها اللهُ تَبارَكَ وَ تَعالی وَ غُلِبَ أَصْحابُها وَ انْقَلَبُوا صاغِرینَ وَ ما ضَرَبَ أَمیرُ الْمُؤْمِنینَ(ع) بِسَیفِهِ ذی الْفَقارِ أَحَداً فَنَجا، وَ كانَ إِذا قاتَلَ، قاتَلَ جَبْرائیلُ عَنْ یمینِهِ وَ مِیكائیلُ عَنْ یسارِهِ وَ مَلَكُ الْمَوْتِ بَینَ یدَیهِ.
امام حسین(ع) فرمود:
(هیچ لشگر و پرچمی با حضرت امیرالمؤمنین(ع) نبرد نمیكرد، مگر آنكه خداوند بزرگ آن را درهم میشكست، و سربازان و یاران آن مغلوب میگردیدند، و كشته شده بر زمین میریختند. و حضرت امیرالمؤمنین(ع) اگر شخصی را با ذوالفقار میزد هرگز جان سالم بدر نمیبرد، و هرگاه در میدان جنگ سرگرم نبرد میشد جبرئیل از دست راست و میكائیل از دست چپ، و عزرائیل در پیش روی او مبارزه میكردند).[۳]
[۱]. چند روزی در مسجد چادر میزدند، روزه میگرفتند و دست از همهی کارها کشیده به عبادت میپرداختند.
[۲]. ینابیع المودة ص174.
[۳]. امالی شیخ صدوق ص414 حدیث 9.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
محمد دشتی