خطرها و زیان‌های سخنوری | چه کسانی در قیامت آرزو می‌کنند که کاش لال بودند؟

آرزوی اوّل ‌بودن

بعضی‌ در سخن گفتن، به‌ راستی‌، قهّار و سوار بر مركب كلامند و بعضی‌ ناتوان و همچون پيادگانند. در روز قيامت، زبان‌آوران به آثار سوء زبان‌آوری تربيت نشده پی‌ می‌برند كه زبان طَلِق (رها) چه بلایی بر سرشان آورده است؟! آرزو می‌کنند ای کاش لال بودیم. این زبان روان اگر مربّی[۱] به تربیت دینی نباشد، مفاسد اخلاقی‌ بسياری به دنبال دارد؛ مثلاً در حضور قدرتمندان و ثروتمندان، تملّق و چاپلوسی می‌کند؛ مدّاح و ثناخوان نالايقان می‌شود و نتيجتاً صاحب خود را جهنّمی می‌سازد، از اين رو گفته‌اند:
«لَو کانَ سَحْبانُ عاقِلاً لَتَمَنَّی اَنْ یَکونَ باقِلاً»؛
سحبان نام مردی است كه در فصاحت و سخنوری معروف بوده است، مثل حاتم در سخاوت و رستم در شجاعت؛ باقِل، نقطه‌ی مقابل او، مردی عاجز و ناتوان در سخن گفتن بوده است. يعنی‌ سحبان اگر عاقل بود، آرزو می‌كرد ای كاش باقل بودم؛ يعنی‌ حرف زدن نمی‌دانستم و قهراً از تبعات شوم سخنوری در امان بودم.
فُرْسانُ الْکَلامِ یَوْمَ الْقِیامَةِ مُشاةٌ / وَالْمُحَلُّونَ بِزَخارِفِ الْعِباراتِ عُراةٌ
«سواران سخن در روز جزا پيادگانند و آرايشگران بيان به زينت عبارات، [آنجا] برهنگانند».

پی نوشت

[۱]. تربیت شده.

دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت