در پاسخ مىگوييم: درست است كه وظايف زناشويى چنين اقتضايى را دارد و زن و شوهر بايد در منزل زيبا بگردند، ليكن لازمهی تميز بودن و لباس خوب پوشيدن و زيبا گشتن، آرايش كردن و بىبندوبار بودن و رفتار تحريك آميز داشتن نيست. زن و شوهر مىتوانند در منزل زيبا و شيك باشند و در عين حال، براى رعايت وظيفهی پدرى و مادرى و مقررات تربيتى از حركات جلف و تحريك آميز هم اجتناب نموده و اين حركات را به موقعى اختصاص دهند كه فرزندانشان شاهد آن نباشند. غريزهی جنسى
راههاى جلوگيرى از انحرافات جنسى
چنانكه قبلاً گفتيم، غريزهی جنسى نه تنها بد و منفور نيست، بلكه يكى از غرايز بسيار سودمند مىباشد. نسل انسان به وسيلهی اين غريزه باقى مىماند. به علاوه، ارضاى غريزهی جنسى يكى از لذايذ زندگى و موجب دل گرمى و شور و شوق حيات است. اگر درست هدايت شود زندگى انسان را قرين آرامش و آسايش كرده و زيبا مىسازد، ليكن اگر به انحراف كشيده شد زيانهاى فراوانى را به همراه خواهد آورد كه درمان آنها بسيار دشوار است.
به همين جهت اوليا و مربيان وظيفه دارند كه براى هدايت صحيح غريزهی جنسى و جلوگيرى از انحراف، جداً عنايت داشته باشند. در همهی مراحل، حتى مرحلهی قبل از بلوغ، مراقب كودك باشند كه مبادا به انحراف كشيده شود.
در اينجا به راههاى هدايت صحيح اين غريزهی حساس و جلوگيرى از انحرافات اشاره خواهيم كرد:
جلوگيرى از تحريك زودرس غريزهی جنسى
يكى از خطراتى كه كودكان با آن مواجهاند، بيدار شدن و تحريك زودرس غريزهی جنسى است. بعضى چنين مىپندارند كه كودك قبل از بلوغ از مسائل جنسى چيزى نمىفهمد و در اين باره احساسى ندارد. امّا چنين تصورى صحيح نيست. دانشمندان عقيده دارند احساسات و لذتهاى جنسى از زمان كودكى وجود دارد و آثارى از آن مشاهده مىشود، نهايت اينكه در هر زمان به صورتى آشكار مىگردد.
در پسر بچه هاى كوچك گاهى نعوظ آلت تناسلى مشاهده مىشود. گاهى به آلت تناسلى و اطراف آن دست مىمالد و از اين كار لذت مىبرد. اگر كسى به كفل، رانها و آلت تناسلى او و اطراف آن دست بمالد لذت مىبرد. در بين كودكان پنج يا شش ساله بازىهاى جنسى ديده مىشود. به آلت تناسلى كودكان ديگر نگاه مىكنند و گاهى دست مىمالند.
پژوهشهاى روان شناسان نشان مىدهد كه كودكان از سن شش ـ هفت سالگى دورنمايى را از روابط جنسى در ذهن خود دارند و درصدد كشف و جستوجوى آن هستند. از سن هشت ـ نه سالگى گاهى با دوستان خود خلوت كرده و دربارهی امور جنسى صحبت مىكنند و اطلاعات خود را در اختيار يكديگر قرار مىدهند. گاهى خودشان را به خواب مىزنند تا از روابط محرمانهی پدر و مادر چيزى بهدست آورند. رفتار معاشقهاى پدر و مادر را زير نظر دارند و مىخواهند در اين باره چيزى بفهمند. هر چه به زمان بلوغ نزديكتر شوند احساسات جنسى نيز در آنها تقويت مىشود.
به هر حال، احساسات جنسى در كودكان وجود دارد و گاه گاه به صورتهاى مختلف خودنمايى مىكند و اگر در حد طبيعى باشد غالباً عواقب بدى هم به همراه نخواهد داشت. ليكن اگر از حد طبيعى تجاوز كرد و كودك احساس لذت نمود به تكرار آن علاقهمند مىشود و به تدريج عادت مىكند و خاطراتى از اين لذايذ در ذهن او باقى خواهد ماند. همين امر ممكن است موجب بيدارى و تحريك زودرس غريزهی جنسى گردد و چون در اين زمانها ارضاى غريزهی جنسى از طريق مشروع و به وسيلهی ازدواج غالباً امكانپذير نيست، ممكن است به انحراف كشيده شود و از طريق غيرمشروع درصدد ارضاى آن برآيد.
در بين كودكان نيز هم جنس بازى و استمناء وجود دارد و هر چه به زمان بلوغ نزديكتر شوند شدت مىيابد و امكان دارد در زمان بلوغ به حد يك عادت ناپسند درآيد كه ترك آن بسيار دشوار خواهد بود.
بنابراين، اوليا و مربيان بايد قبلاً به فكر پيشگيرى آن بوده و سعى كنند كه غريزهی جنسى كودكان قبل از موقع طبيعى بيدار نشود تا اين دوران را به سلامت بگذرانند.
ما در اينجا به عواملى كه امكان دارد سبب بيدارى زودرس اين غريزه شوند اشاره كرده و مربيان را به رعايت آنها توصيه مىكنيم:
1. بايد از لمس زياد آلت تناسلىِ كودك و اطراف كفل و ران بچه حتى المقدور خوددارى شود. گاهى وجود انگل سبب خارش مقعد مىشود و كودك از مادرش مىخواهد كه دست بمالد. البته چند مرتبهی محدود اشكال ندارد، ولى اگر زياد شد امكان دارد موجب لذت شود و با تكرار به صورت عادت درآمده و باعث انحراف گردد. در صورتى كه اوليا احساس كردند كودك انگل دارد بايد درصدد علاج برآيند.
2. بايد كودكان را باحيا تربيت كرد به طورى كه در پوشيدن بدن، آلت تناسلى و پاهاى خود جديت كرده و از ظهور آنها احساس شرم نمايند. به مصلحت كودكان نيست كه با شورت و زيرپوش زندگى كنند و رانهاى خود رادر معرض ديد كودكان ديگر قرار دهند؛ مخصوصاً اگر پسر و دختر با هم زندگى كنند و از سنين پنج ـ شش سالگى بزرگتر باشند.
3. وقتى كودكان به سن تميز رسيدند پدر و مادر نبايد به عورت آنها نگاه كرده و به آنها اجازه دهند به آلت تناسلى يكديگر نگاه كنند، زيرا حيا و شرم آنها مىريزد و به خودنمايى و نگاه به عورت علاقهمند مىشوند و امكان دارد به تدريج به صورت يك امر لذتبخش درآيد و موجب انحراف گردد.
4. صلاح نيست كه دختر بچهی چهار ـ پنج ساله با پدر و پسر بچه با مادر خود به حمام برود. همچنين به مصلحت نيست كه پسر بچهها با دختر بچهها به حمام بروند. در صورتى كه پدر با پسر يا مادر با دختر خود به حمام مىروند بايد هم عورت خود را و هم عورت فرزندانشان را بپوشانند.
5. صلاح نيست كه دختر بچهی چهار ـ پنج ساله با پسر بچه در يك بستر بخوابند. همچنين صلاح نيست كه پسر با پسر و دختر با دختر در يك بستر بخوابند. اگر به سن هشت ـ نُه ساله رسيدهاند بايد جداً از اين عمل جلوگيرى شود.
رسول خدا(ص) فرمود:
هنگامى كه كودكان به ده سالگى رسيدند، نبايد پسر با پسر و پسر با دختر و دختر با دختر در يك رخت خواب بخوابند. و در حديث ديگرى وارد شده كه: از سن شش سالگى بايد بين آنها در رخت خواب، جدايى انداخت.[1]
6. صلاح نيست كه دختر شش ـ هفت ساله با پدرش در يك بستر و پسر در همين سن با مادرش در يك بستر بخوابند؛ مخصوصاً اگر با شورت و لباس خواب باشند. خوابيدن دختر بچه با مرد بيگانه و پسر بچه با زن بيگانه يقيناً زيانش بيشتر است.
7. در آغوش كشيدن و بوسيدن و نوازش كردن دختر پنج ـ شش ساله به وسيلهی مرد بيگانه اگر از روى ريبه باشد حرام است و اگر بدون قصد ريبه هم باشد نه به صلاح مرد است و نه به صلاح دختر. در آغوش كشيدن و بوسيدن پسر بچه به وسيلهی زن بيگانه نيز همين حكم را دارد.
امام صادق(ع) فرمود:
وقتى دختر به سن شش سالگى رسيد، صلاح نيست او را ببوسى.[2]
امام رضا(ع) با جمعى از خانواده اش در منزل يكى از بنى هاشم مهمان بود. دختر بچهاى وارد مجلس شد، هر يك از حاضرين او را مىگرفت و نوازش مىكرد. هنگامى كه دختر خواست به امام رضا نزديك شود، از مقدار سالش سؤال كرد؟ گفته شد: پنج سال، حضرت او را نپذيرفت.[3]
8. بايد كودك را از تماشاى عكسها، پوسترها و فيلمهاى مبتذل و عشقى بازداشت، چون در او تأثير گذاشته و ممكن است به انحراف كشيده شود. خواندن و شنيدن داستانهاى عاشقانه نيز به مصلحت كودك نيست. مربيان بايد توجه داشته باشند كه تماشاى بعضى از فيلمهاى سينمايى و خواندن برخى از مجلات و كتابها براى كودكان بدآموزى داشته و ممكن است موجبات انحراف آنها را فراهم سازد، لذا بايد آنان را در حد ممكن از دست رسى به چنين امكاناتى بازداشت.
9. مدارس مختلط و ارتباط نزديك پسران و دختران و دوستى و رفاقت آنها با يكديگر نيز مىتواند از عوامل بيدارى زودرس غريزهی جنسى باشد، مخصوصاً نسبت به كودكانِ نه سال به بالا. پس بايد كودكان را از چنين محيطهايى دور داشت.
10. وقتى كودكان در گوشهاى خلوت كرده و دور از چشم بزرگترها به بازى يا راز گويىهايى دوستانه مشغول مىشوند، لازم است اوليا و مربيان از دور و به طور غير مستقيم مراقب آنها باشند و اگر عامل انحرافىاى را مشاهده كردند علاج نمايند.
11. خلوت كردن كودكان با يكديگر، مخصوصاً پسر و دختر، صلاح نيست و احتمال انحراف دارد. اوليا نبايد كودكان را ساعتهاى طولانى در منزل يا در اتاقى تنها بگذارند و دنبال كار خود بروند و هيچ گونه مراقبتى نداشته باشند.
12. كودكان نياز به دوست و هم بازى دارند و نبايد آنها را از اين نياز طبيعى محروم ساخت، ليكن اوليا بايد مواظب باشند تا به دام دوستان ناباب نيفتند. بسيارى از انحرافات جنسى كودكان در اثر معاشرت با دوستان فاسد است. چنانكه نبايد كودكان را از انتخاب دوستان و هم بازىها محروم ساخت، همچنين نبايد آنها را در انتخاب هر دوستى آزاد گذاشت بلكه بايد در شناخت و انتخاب دوستان صالح آنها را يارى كرد و از دوستان ناصالح برحذر داشت. به هر حال بايد مراقب بود تا كودك راه انحرافى در پيش نگيرد.
13. اگر مشاهده شد كه كودك در رخت خواب خود دراز كشيده ولى خواب نيست، امكان دارد تخيلاتى را در ذهن خود مجسم مىسازد و پيرو آن خود ارضايى كند. البته هميشه چنين نيست، ليكن احتمال آن وجود دارد؛ مخصوصاً اگر زياد تكرار شد.
به هر حال بهتر است اوليا و مربيان به كودكان توصيه كنند كه در حال بيدارى در رخت خواب دراز نكشند بلكه فوراً برخيزند و بستر خود را جمع كنند. اگر كودكان را عادت دهيم كه در مواقع خواب دستشان را از لحاف يا پتو بيرون بگذارند كار خوبى است.
14. اگر مشاهده كرديد كه فرزند شما به انزوا تمايل دارد و گاه گاه در گوشهاى خلوت كرده و ساعتى در آنجا تنها مىماند، درصدد يافتن علت آن باشيد. اگر احساس كرديد استمناء مىكند به هر طريق ممكن او را از اين عمل ناشايست و خطرناك باز داريد. اگر گوشهگيرى او علت ديگرى دارد برايش چاره جويى كنيد. به هر حال، گوشهگيرى كودك و جوان يك حالت عادى نيست و نبايد كوچك و كم اهميت تلقى شود.
15. خوابيدن بچهها در يك اتاق و بدون اشراف والدين نيز بىخطر نيست؛ مخصوصاً اگر در سنين نزديك بلوغ باشند، چون امكان دارد كودكان به منظور كنجكاوى و تقليد از روابط پدر و مادر، به اقدامات انحرافى دست بزنند. بسيار شنيده شده كه برادر با خواهر خود روابط جنسى برقرار كرده يا به وسيلهی او استمناء مىكرده است.
16. كيفيت روابط جنسى والدين در تربيت جنسى فرزندان بدون شك تأثير فراوانى دارد. كودك از سن پنج ـ شش سالگى، به كيفيت روابط پدر و مادر توجه داشته و براى كشف آن حساسيت دارد. اگر محيط خانواده سالم و عادى بود و شرم و حيا بر آن محيط حكومت داشت و چيزى از روابط جنسى مشاهده نشد، كودكان آن خانواده نيز به زندگى طبيعى خود ادامه خواهند داد و غالباً مشكل جنسى پيدا نخواهند كرد، امّا اگر پدر و مادر و اطرافيان كودك مراقب حركات، گفتوگوها و روابط جنسى خود نباشند و بىشرمى بر محيط خانواده سايه افكنده باشد، بسيار خطرناك خواهد بود.
پدر و مادرى كه به فكر تربيت صحيح فرزندان خود هستند بايد روابط، حركات و رفتارشان را طورى تنظيم كنند كه اثرى از روابط جنسى در آن ديده نشود. مادرى كه فرزندان پسر و دختر در خانه دارد، نمىتواند با بدن نيمه عريان و صورت كاملاً آرايش كرده در منزل زندگى كند، زيرا هيچ بعيد نيست كه پسرش تحت تأثير سينه باز، پستانها و رانهاى او قرار گيرد و از همين طريق نيروى جنسى او تحريك شود و سرانجام به انحراف كشيده شود. همچنين پدر نمىتواند شورت بپوشد و عريان در حضور دخترش آب تنى كند. زن و شوهر حق ندارند در حضور فرزندان، يكديگر را در آغوش گرفته، ببوسند و معاشقه كنند يا به شوخىهاى تحريكآميز بپردازند. صلاح نيست كه زن و شوهر در حضور فرزندان خود، در يك بستر بخوابند و يكديگر را نوازش نمايند.
چنين رفتارى حيا را از خانواده مىبرد و فرزندان خانواده را به فساد و انحراف مىكشد.
بنابراين، پدران و مادران وظيفه دارند به منظور تربيت صحيح فرزندان و جلوگيرى از انحراف آنها، حيا و عفت را در منزل رعايت كرده و از انجام كارهايى كه امكان دارد موجب تحريك و بيدار شدن غريزهی جنسى كودكان گردد جداً خوددارى نمايند.
در اينجا ممكن است كسى بگويد: پس وظايف زن و شوهر چه مىشود؟ مرد از همسرش انتظار دارد كه بهترين لباسهايش را در منزل بپوشد و زينت و آرايش كند و زيبا بگردد، زن هم وظيفه دارد بر طبق ميل شوهرش رفتار نمايد و خودش را هميشه آماده نگهدارد. از طرف ديگر زن حق مضاجعت دارد. نيز بايد زن و شوهر در يك رخت خواب بخوابند اگر هم دائم نيست لازم است هر چندى يك بار انجام بگيرد. برنامهی زناشويى و قانون همسردارى چنين اقتضايى را دارد. در صورتى كه برنامهی تربيتى پيشنهادى شما با وظايف زناشويى سازگار نيست.
در پاسخ مىگوييم: درست است كه وظايف زناشويى چنين اقتضايى را دارد و زن و شوهر بايد در منزل زيبا بگردند، ليكن لازمهی تميز بودن و لباس خوب پوشيدن و زيبا گشتن، آرايش كردن و بىبندوبار بودن و رفتار تحريك آميز داشتن نيست. زن و شوهر مىتوانند در منزل زيبا و شيك باشند و در عين حال، براى رعايت وظيفهی پدرى و مادرى و مقررات تربيتى از حركات جلف و تحريك آميز هم اجتناب نموده و اين حركات را به موقعى اختصاص دهند كه فرزندانشان شاهد آن نباشند. البته تصديق مىكنم كه جمع بين اين دو وظيفه كار دشوارى است، ليكن چون ضرورت دارد بايد انجام بگيرد.
پدر و مادر با عقل، تدبير و گذشت مىتوانند برنامهاى را تنظيم كنند كه در عين رعايت وظايف زناشويى، براى فرزندانشان نيز مشكل تربيتى به وجود نياورند.
از همه اينها مشكلتر و خطرناكتر خود عمل جنسى است كه از لوازم زناشويى است و پدر و مادر نمىتوانند آن را ترك كنند. مشكل در اين جاست كه اغلب خانوادهها با فرزندانشان در يك اتاق مىخوابند و بعضاً عمل جنسى را هم در همان اتاق و به هنگامى كه به خيال خودشان كودكان به خواب رفتهاند انجام مىدهند. در صورتى كه گاهى اتفاق مىافتد كه يكى از كودكان عمداً خودش را به خواب مىزند تا از اسرار و روابط محرمانهی پدر و مادر مطلع شود. امكان دارد از حركات و نفس زدنهاى پدر و مادر از خواب بيدار شود و سكوت كند تا چيزى بفهمد. خيال نكنيد كه چنين حوادثى كم اتفاق مىافتد بلكه برعكس بسيار زياد است.
بررسى موارد انحراف كودكان و نوجوانان نشان مىدهد منشأ بسيارى از انحرافات، همين بىاحتياطىهاى پدران و مادران بوده است. بسيار شنيده شده كه كودكان روابط محرمانهی پدر و مادر را كشف كرده و به عنوان يك كشف مهم در جلسات دوستانه براى دوستانشان تعريف كردهاند.
نوجوانان معمولاً زرنگتر از آنند كه پدر و مادرشان تصور مىنمايند. با جملهی «انشاءالله خوابش برده» و «صدايى از او نمىآيد» و «چيزى سرش نمىشود» نبايد دل خوش كرد و به عمل جنسى مشغول شد.
به هر حال، چنين رفتارى از جهت تربيتى كارى است بسيار خطا و خطرناك، كه موجب انحراف فرزندان خواهد شد. اسلام نيز بدين موضوع عنايت داشته و از آن نهى كرده است:
حضرت صادق(ع) فرمود:
مرد نبايد با همسر يا كنيز خود نزديكى كند در حالىكه در آن اتاق، كودكى حضور دارد، زيرا اين عمل باعث زنا مىشود.[4]
رسول خدا(ص) فرمود:
سه چيز را از كلاغ ياد بگيريد: پنهان كردن عمل جنسى، صبح زود دنبال روزى رفتن و تحفظ كامل از خطر.[5]
امام صادق(ع) از رسول خدا(ص) نقل كرده كه فرمود:
به خدا سوگند! چنان چه مردى با همسر خود مجامعت كند در حالىكه كودكى در خانه بيدار باشد، آنها را ببيند و كلام و نفس زدنهاى آنان را بشنود، چنين كودكى هرگز رستگار نخواهد شد. اگر پسر باشد زناكار خواهد شد و اگر دختر باشد زنا مىدهد. سپس حضرت صادق فرمود: هنگامى كه امام سجاد مىخواست با همسرش عمل جنسى انجام دهد درب اتاق را مىبست و پرده را مىانداخت و خدمت گزاران را خارج مىساخت.[6]
ابوبصير از امام صادق(ع) روايت كرده كه فرمود:
مبادا با همسرت مجامعت كنى در حالىكه كودكى به شما نگاه مىكند، زيرا رسول خدا شديداً از اين كار كراهت داشت.[7]
با توجه به مطالب مذكور مشكلى براى خانوادهها به وجود مىآيد كه بايد برايش راه حلى پيدا كرد. از يك طرف گفته مىشود: عمل جنسى را نبايد در اتاقى انجام داد كه كودكان در آنجا خوابيدهاند. از طرف ديگر گفته مىشود: صلاح نيست كودكان را تنها در اتاق گذاشت. جمع بين اين دو پيشنهاد چگونه امكان دارد؟ در حل اين مشكل مىتوان پيشنهاد كرد كه كودكان در يك اتاق بخوابند و پدر و مادر دراتاق مجاورى كه به اتاق كودك راه دارد، به طورى كه اشراف بر كودكان داشته باشند.
هر يك از پدر و مادر در رختخوابى جدا ولى نزديك به هم بخوابند و روابط زناشويى و عمل جنسى را در گوشهاى خلوت و در موقعى انجام دهند كه يقيناً كودكان به خواب رفتهاند. البته تصديق مىكنيم تنظيم چنين برنامهاى براى همهی خانوادهها امكانپذير نيست، مخصوصاً با توجه به مشكلات مسكن.
متأسفانه در نقشهی ساختمانهاى مسكونى امروزى تأمين چنين نيازهايى منظور نيست و اتاقهاى خواب را كاملاً از يكديگر جدا مىكنند.
به هر حال، زن و شوهرى كه دارى چندين فرزند هستند بايد به اين نكتهی مهم توجه كنند كه مسئوليت تربيت صحيح فرزندان را پذيرفتهاند و نمىتوانند در روابط جنسى خود آزادى كامل داشته باشند.
خودآزمایی
1- چرا اوليا و مربيان وظيفه دارند كه براى هدايت صحيح غريزهی جنسى و جلوگيرى از انحراف، جداً عنايت داشته باشند؟
2- چهار مورد از کارهایی که باعث بيدارى زودرس غریزهی جنسی میشود را نام ببرید.
3- پدران و مادران به منظور تربيت صحيح فرزندان و جلوگيرى از انحراف آنها، باید چه کارهایی را انجام دهند؟
پی نوشت ها
[1]. وسائل الشيعه، ج 14، ص 171: «الصبيّ، و الصبيّ، و الصبيّ، و الصبّية، و الصبّية، و الصبّية، يفرّق بينهم في المضاجع لعشر سنين. قال: وروي أنّه يُفرّقُ بين الصبيان في المضاجع لستّ سنين».
[2]. همان، ص 171: «إذا بَلغتِ الجاريةُ ستّ سنين فلا ينبغي لك، أن تُقَبّلها».
[3]. همان، ص 170: «إنّ بعض بني هاشم دعاه مع جماعة من أهله فأتى بصبيّة له، فأدناها أهل المجلس جميعاً إليهم، فلمّا دنت منه سأل عن سنّها فقيل: خمس، فنحّاها عنه».
[4]. وسائل الشيعه، ج 14، ص 94؛ «لا يُجامِع الرجل امرأته و لا جاريَته و في البيت صبيّ، فإن ذلك يورث الزنا».
[5]. همان، ص 95: «تَعلّموا من الغراب خصالاً ثلاثاً: استتاره بالسفاد، و بكوره في طلب الرزق، و حذره».
[6]. همان، ص 94: «والذي نفسي بيده لوأنّ رجلاً غشى امرأته و في البيت صبيّ مستيقظ، يراهما و يسمع كلامهما و نفسهما ما أفلح أبداً، إن كان غلاماً كان زانياً و إن كانت جارية كانت زانية. و كان عليّ بن الحسين عليه السلام إذا أراد أن يغشى أهله أغلق الباب، و أرخى الستور و أخرج الخدم».
[7]. همان، ص 95: «إيّاك أن تجامع أهلك و صبيّ ينظر إليك، فإنّ رسول اللَّه صلّى الله عليه و آله: كان يكره ذلك أشدّ كراهية».
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت