تعداد: آیات 5 ـ کلمات 30 ـ حروف 114
سورهی مکّی
(بعد از سورهی «عَبَس» نازل شده است)
نامگذاری
این سورهی بسیار مبارک و با فضیلت، از شب ارزشآفرینی و اندازهگیری و مقدّرات (در ماه رمضان) و نیز فرود آمدن فرشتگان از آسمان و نازل گشتن قرآن در آن شب بر قلب پیامبر اکرم(ص) سخن به میان آمده و به همین مناسبت به نام «قدر» موسوم گردیده است، و شبی که از هزار ماه برتر است. و در روایات شیعه آمده است که این هزار ماه به مدّت حکومت ظالمانهی بنیامیّه تفسیر شده که هزار ماه طول کشیده است.[1]
این سوره به نام «إنّا أنزَلناهُ» نیز گفته میشود که سورهی مبارکه بدین جمله آغاز میشود.
فضائل و خواص
از رسول اکرم(ص) مروی است: هر کس سورهی قدر را تلاوت کند همانند کسی است که ماه رمضان را روزه گرفته و شب قدر را احیا داشته است[2] و ثواب آن کس را خواهد داشت که در راه خدا جهاد کرده باشد.[3]
و نیز کسی که آن را تلاوت نماید در روز قیامت، بهترین رفیق و همدم او خواهد بود.[4]
و امام باقر و امام صادق(ع) در حدیثی میفرمایند: این سورهی مبارکه در بیتالمعمور در گنجینههای رحمت الهی است و هر روز هزار ملک گرداگرد آن طواف میکنند و آن را تعظیم و بزرگداشت مینمایند.[5]
و در خواص آن، حضرت امام صادق(ع) میفرماید: این سوره گنج مردمان تنگدست و مستمندان است[6] و چنانچه کسی تنگدست باشد و بر خواندن این سورهی مبارکه مداومت نماید روزی او از جائی میرسد که انتظار آن را نداشته باشد.[7]
همچنین حضرتش در روایتی میفرماید: کسی که سورهی قدر را در نماز واجب خود بخواند به او خطاب میشود: ای بندهی خدا، عمل را از سَر گیر، گناهان گذشتهات آمرزیده شد.[8]
و حضرت امام باقر(ع) در این باره میفرماید: هر کس سورهی قدر را بلند و آشکارا بخواند مانند کسی است که در راه خدا شمشیر کشیده و جهاد میکند و هر کس آن را آهسته بخواند همانند کسی است که در راه خدا به خون خود آغشته شده است و کسی که آن را ده مرتبه بخواند هزار گناه او آمرزیده میگردد.[9]
و اگر کسی در وقت دخول در منزل و خروج از آن، این سورهی مبارکه را قرائت کند شیطان از او دور میگردد و هر کس آن را حفظ کند به منزله حفظ همهی علوم است.[10]
و نیز از خواص آن، چنانچه صاحب غم و دردی و یا مسافر و یا زندانی این سورهی مبارکه را تلاوت کند به مقصود خود میرسد و غم او برطرف میگردد.[11] و اگر کسی آن را در ظرف پاکی (با زعفران یا غیره) بنویسد و آب شستهی آن را بیاشامد، خداوند یقین قلب و حکمت نصیب او میگرداند و هرگز منافق نگردد.[12]
و جهت ازدیادِ محصول اگر آن را بر زراعت بخوانند برکتدار میشود و کسی که در هر شب جمعه صد مرتبه آن را بخواند برای همیشه از نفاق به دور خواهد بود.[13]
و چنانچه کسی بخواهد به حج خانهی خدا مشرّف شود لباس نوینی به تن کند و بر ظرف آبی سی و پنج مرتبه این سورهی مبارکه را بخواند سپس آن آب را برلباس خود بیفشاند، آنگاه چهار رکعت نماز به دو سلام بخواند، به حمد و هر سوره که بخواهد و بعد از آن از خدا درخواست حج نماید خداوند حاجت وی را اجابت میفرماید انشاءالله.[14]
و نیز امام صادق(ع) میفرماید: هر کس این سورهی مبارکه را بعد از نماز عشا، پانزده مرتبه بخواند تا شب دیگر در امان خدا میباشد و اگر آن را در شب هفت مرتبه بخواند تا سپیدهدم فردا مصون و محفوظ خواهد بود.[15]
و حضرت امام جواد(ع) میفرماید: کسی که مدیون و قرضدار باشد جهت ادایِ دِین خود زیاد استغفار کند و زبان خود را همواره با خواندن سورهی «اِنّااَنزلناه» مرطوب نماید.[16]
و نیز در خبر است: هر کس بر ظرف آبی سی و پنج مرتبه سورهی قدر را بخواند بعد آن را روی لباس خود بیفشاند تا زمانی که آن لباس کهنه و مندرس گردد، او در وسعت روزی و فراخی معیشت خواهد بود.[17]
همچنین از رسول خدا(ص) مروی است: کسی که این سوره را قرائت کند در نزد مردم، محبوب میگردد و کسی که آن را در نماز بخواند نماز او مقرون به اجابت و مضاعف شده بالا میرود، و کسی که آن را بخواند و پس از آن دعا کند دعایش اجابت شده و تا لوح محفوظ بالا میرود، و کسی که از حاکمی خوف داشته باشد و این سورهی مبارکه را در حالی که به چهرهی او نظاره میکند قرائت نماید بر او غالب میآید، و نیز هر کس در دعاوی این سوره را تلاوت کند بر خصم و حریف خود فائق خواهد آمد و کسی که آن را بین خود و خدای خود شفیع قرار دهد خداوند شفاعتش را قبول و حوائج وی را برآورده مینماید.[18]
و حضرت صادق(ع) در مضمون حدیثی میفرماید: قاری این سورهی مبارکه هنوز آن را به پایان نرسانده، برای او برائت و آزادی از جهنّم نوشته میشود.[19]
و حضرت امام باقر(ع) در حدیثی میفرماید: هر کس این سوره را بعد از طلوع فجر هفت مرتبه بخواند هفتاد صف از فرشتگان بر او هفتاد درود و هفتاد رحمت میفرستند.[20]
و از حضرت امیر(ع) در مضمون حدیثی مفصّل آمده است که هر چیزی ثمره دارد و ثمرهی قرآن «إنّاأنزلناه» است و هر چیزی گنجینه دارد و گنجینه قرآن «إنّاأنزلناه» و هر چیزی امداگر و مُعینی دارد و معینالضعفا «إنّاأنزلناه» و هر چیزی چارهجو و راهگشایی دارد و راهگشای تنگناها و سختیها «إنّاأنزلناه» و هر چیزی جای امن و پناهگاهی دارد و پناهگاه مؤمنان «إنّاأنزلناه» و هر چیزی سَرور و زینتی دارد و سَرور و زینت قرآن «إنّاأنزلناه» و هر چیزی بشارت و مژدگانی دارد و مژدگانیِ جهان آفرینش «إنّاأنزلناه» میباشد. ... الی آخر حدیث.[21]
و نیز میفرماید که سورهی «إنّاأنزلناه» چه رفیق و همدم خوبی است. انسان به وسیلهی آن قرض خود را ادا میکند و دین و آیین خویش را گرامی و بزرگ میدارد و عمرش را طولانی و حالش را نیکو میگرداند و کسی که بیشتر وِرد سخن خود را این سورهی مبارکه قرار دهد خدا را صدّیق و شهید ملاقات خواهد نمود.[22]
و در روایتی امام باقر(ع) میفرماید: هر کس در یک شب این سورهی مبارکه را صد بار بخواند پیش از بامداد بهشت را رؤیت خواهد نمود.[23]
همچنین حضرت امیر(ع) در مضمون حدیثی میفرماید: گرامیترین افراد در نزد خدا بعد از انبیا و اوصیا(ع) کسانی هستند که منزلت سورهی «إنّاأنزلناه» را مراعات کرده باشند و بر تلاوت آن مداومت نمایند.[24]
و کسی که این سورهی مبارکه را بخواند همین که آن را به اتمام رسانید فرشتگان تا هفت روز بر او درود میفرستند.[25]
و حضرت امام موسی کاظم(ع) در مضمون حدیثی میفرماید: کسی که بعد از نماز عصر جمعه صد مرتبه سورهی «إنّاأنزلناه» را قرائت کند خداوند دو هزار نسیم رحمت خویش را نصیب وی میفرماید.[26]
همچنین به سند معتبر از حضرتش مروی است: هر کس بعد از نماز عصر ده مرتبه سورهی «إنّاأنزلناه» را بخواند همانند اعمال تمامی خلایق به او ثواب کرامت فرمایند.[27]
مرحوم حاج شیخ عبّاس قمی در ترجمهی جمالالاسبوع که در حاشیهی آن چاپ شده در ذیل این خبر میافزاید: خواندن ده مرتبه سورهی «إنّاأنزلناه» را در عصرهای همهی روزها و خصوص عصر جمعه نیز وارد است و فضیلت بسیار دارد پس اگر وقت خواندن صد مرتبه را ندارد یا شغل مهمی دارد لااقل خواندن ده مرتبه را ترک نکند و البته این ده مرتبه سورهی قدر را در عصر هیچ روزی ترک مکن و آن را قدر بدان.[28]
و از امام صادق(ع) مروی است: آن نوری که در روز قیامت در پیشاپیش مؤمنان است «یسعی نُورُهُمُ بَینَ اَیدِیهم» نور «إنّاأنزلناه» میباشد.[29]
و امام هشتم(ع) میفرماید: هر کس قبر مؤمنی را زیارت کند و در نزد او سورهی «إنّاأنزلناه» را هفت مرتبه بخواند خداوند او و آن مرده (هردو) را میآمرزد.[30]
و در حدیث دیگری آمده است: هر کس سورهی «إنّاأنزلناه» را هفت مرتبه در نزد قبر مؤمنی بخواند حقتعالی ملَکی را به سوی قبر او میفرستد که خدا را نزد قبر او عبادت کند و خداوند ثواب این عمل مَلک را برای آن میّت مینویسد و زمانی که از قبرش مبعوث میشود هرگونه هولی از اهوال قیامت را به وسیلهی آن فرشته از او دفع میگرداند تا وی را داخل بهشت نماید، و نیز به جز هفت مرتبه «إنّاأنزلناه» هر یک از سورههای «حمد» و دو سورهی «قُل أعُوذ» و «قُلهُوَ اللّهُ اَحد» و «آیۀالکُرسی» را سه مرتبه قرائت نماید.[31]
و در «ختوم» آورده است به جهت توسعهی روزی هر روز بعد از نماز صبح ده مرتبه این سورهی مبارکه را بخواند آنگاه قدرت خدا را مشاهده نماید، این از مجرّبات است.[32]
و در روایتی امام ششم(ع) میفرماید: جهت زیادی قوّت چشم این سوره را بیست و یک بار تلاوت نمایند.[33]
و از امام هفتم(ع) مروی است: هر مؤمنی که در وضویش آن را بخواند از گناهان بیرون میرود همانند روزی که از مادر متولّد شده است.[34]
و کسی که آن را در شب هفت مرتبه بخواند خدای تعالی وی را عافیت دهد و به آسانی از صراط بگذرد و چنانچه بعد از نماز فریضه آن را یازده مرتبه بخواند حقتعالی هفتاد هزار رحمت به وی ارزانی کند و پدر و مادر و نزدیکان و همسایگان وی را بیامرزد.[35]
همچنین اگر کسی آن را در شب جمعه بسیار تلاوت نماید خداوند به تعداد هر چیزی که آفریده است به او ثواب و حسنه میدهد.[36]
و ابن فهد از ذواب معصومین(ع) روایت کرده است: اگر کسی این سورهی مبارکه را بر مال و ذخیرهی خود بخواند ایمن و محفوظ خواهد بود.[37]
و حضرت امام صادق(ع) در روایتی میفرماید: هر کس هنگام سوار شدن بر مَرکب (وسیلهی نقلیه) سورهی مبارکهی «إنّاأنزلناه» را بخواند آمرزیده و سالم از آن پیاده خواهد شد.[38]
و از رسول اکرم(ص) مروی است: خواندن این سورهی مبارکه در نماز باعث رفعت آن بهعلّیین و قبولی آن شده و پاداش آن چندین برابر خواهد بود.[39]
و حضرت امیر مؤمنان(ع) هر گاه یکی از شیعیان خود را میدیدند میفرمودند: رحمت خدا بر کسی که بخواند سورهی «إنّاأَنزلناه» را.[40]
و حضرت امام کاظم(ع) در روایتی میفرماید: تعجّب میکنم از کسی که در نماز سورهی «إنّاأنزلناه» را نمیخواند، چگونه نماز او قبول میشود.[41]
و در یک خبر آمده است شخصی از حضرت امام جواد(ع) درخواست کرد: به من چیزی (ذکری) تعلیم فرما که هرگاه آن را بگویم در دنیا و آخرت همدم و در کنار شما باشم. حضرت فرمودند: سورهی «إنّاأنزلناه» را زیاد بخوان و لبهای خود را همواره با ذکر استغفار مرطوب نما.[42]
و در روایتی امام ششم(ع) میفرماید: هر کس در وقت سحری و افطار سورهی «قدر» را بخواند مانند کسی است که در فاصلهی این دو وقت در راه خدا در خون خود غلطیده باشد.[43]
و در حرزالامان آورده است: جهت رهائی از حسد و دروغ و ثبوت زبان بر دوام صدق و صواب، سورهی مبارکهی «إنّاأنزلناه» را بسیار تلاوت نمایند.
پینوشتها
[1]. تفسیر المیزان ج 20 ص 774.
[2]. مجمعالبیان.
[3]. تفسیر اطیبالبیان.
[4]. تفسیر برهان.
[5]. منهاج ص 441.
[6]. مصباح ص 460.
[7]. خواصالآیات ص 159.
[8]. ثوابالاعمال ص 279.
[9]. تفسیر نورالثقلین.
[10]. منهاج ص 441.
[11]. مصباح ص 460.
[12]. مصباح ص 460.
[13]. مصباح ص 460.
[14]. مصباح ص 460.
[15]. تفسیر برهان.
[16]. بحار ج 92 ص 329.
[17]. مکارمالاخلاق ص 102.
[18]. بحار ج 92 ص 330.
[19]. بحار ج 92 ص 330.
[20]. بحار ج 92 ص 330.
[21]. بحار ج 92 ص 331.
[22]. بحار ج 92 ص 331.
[23]. بحار ج 92 ص 331.
[24]. بحار ج 92 ص 331.
[25]. بحار ج 92 ص 332.
[26]. امالی صدوق ص 361.
[27]. وسائل ج 4 ص 1053.
[28]. حاشیهی مشکاةالانوار ص 148.
[29]. بحار ج 92 ص 330.
[30]. لئالیالأخبار ج 4 ص 272، تفسیر نورالثقلین.
[31]. مفاتیحالجنان ص 569.
[32]. ختوم و اذکار ج 1 ص 184.
[33]. خواصالآیات ص 158-159.
[34]. لئالیالأخبار ج 3 ص 387.
[35]. خواصالآیات ص 159.
[36]. خواصالآیات ص 158.
[37]. عُدّۀالدّاعی ص 275.
[38]. لئالیالأخبار ج 3 ص 387.
[39]. بحار ج 92 ص 330.
[40]. بحار ج 92 ص 331.
[41]. لئالیالأخبار ج 3 ص 387.
[42]. لئالیالأخبار ج 3 ص 387.
[43]. مفاتیحالجنان ص 184.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
آیت الله سیّد علی لواسانی
عالی بود باسلام وتشکرفراوان فضائل سوره قدر رابسیار عالی جمع بندی فرمودیداجرکم عندالله خداحافظ شما خوبان باشد سلام بسیار عالی اجرتان با خدا. خیلی.خوب.بود.خدا.عاقبت.به.خیرتان.کند با این همه خواص و اثار دنیا و اخرت انسان تضمین میشود بسیار خوب اجرکم عندالله خدا حفظتون کنه اجرتون با فاطمه زهرا خیلی خیلی اموزش خوبی و یک جوری شده که من امیدوارم همیشه بخونمش و چون اموزش داده اید ثوابش به شما هم برسد