واژه‌ی امامت ـ كه در اصل به معنای مطلق پیشوایی است ـ در فرهنگ اسلامی بیشتر بر مصداق خاصی از آن اطلاق می‌گردد و آن، پیشوایی و رهبری در شئون اجتماعی است؛ چه فكری و چه سیاسی. در هرجا از قرآن كه مشتقات واژه‌ی امامت ـ مانند امام و ائمه ـ به‌كار رفته، ناظر به همین معنای خاص، یعنی پیشوایی امت است.

لزوم نصیحت ائمةالمسلمین یعنى دخالت در مسائل سیاسى و اعلام نظر به زمامداران و پیشوایان را مطرح كردند و آن را به‌عنوان یک فریضه اعلام كردند، كه همه‌ی مسلمین موظفند به زمامداران اسلامى نظرات خیرخواهانه‌ی خودشان را بیان كنند و اعلان كنند.

هنگامى‌كه تهدید دلاوران و رزمندگان عرب و مسلمان براى كفار قریش آشكار شد، نیروهاى مسلحى را براى دفاع از زر خود و كالاى خود به‌سوى مدینه گسیل كردند. مسلمانان بیشتر مایل بودند كه كاروان حامل ثروت و متاع را كه دفاعى هم چندان نداشت، توقیف كنند.

یک عده‌اى اسلام را فقط مسئله‌ی فردى دانستند، سیاست را از اسلام گرفتند... درحالی‌كه نبى مكرم اسلام در آغاز هجرت، در اولى كه توانست خود را از دشواری‌هاى مكه نجات بدهد، اولین كارى كه كرد، سیاست بود.

پیغمبر نامه‌ها نوشت، مجادله‌ها كرد، سخن‌ها گفت، لشكركشی‌ها كرد، سختی‌ها كشید، در محاصره‌ی اقتصادى افتاد، كار به جایی رسید كه مردمِ مدینه گاهى دو روز و سه روز گاهی نان براى خوردن پیدا نمی‌کردند. تهدیدهاى فراوان از همه طرف، پیغمبر را احاطه كرد.

زندگی ائمه(ع) را ما باید به عنوان درس و اسوه فرا بگیریم، نه فقط به عنوان خاطره‌های شکوهمند و ارزنده؛ و این، بدون توجه به روش و منش سیاسی این بزرگواران، ممکن نیست. بنده شخصاً علاقه‌ای به این بعُد و جانب از زندگی ائمه(ع) پیدا کردم...