حقیقت عزّت در درجه‌ی نخست، در دل و جان انسان ظاهر می‎شود و او را از خضوع و سازش و خود باختگی در برابر طاغیان و یاغیان بازمی‎دارد. و چنین خصلتی از خصال جوان مردان غیور است.

آنان (خاندان رسالت) غذای خود را با آن که به آن علاقه و نیاز دارند، به مسکین و یتیم و اسیر می‎دهند (و می‎گویند): ما شما را برای خدا اطعام می‎کنیم و هیچ پاداش و سپاسی از شما نمی‎خواهیم.

خودستایی موجب غرور و غفلت و بزرگ‎نمایی در برابر خداست. انسان مخلص باید خود را در برابر خدا کوچک بشمارد و در برابر عظمت الهی و نعمت‎های فراوان او خود را کم‎تر از همه بداند، زیرا انسان در برابر عظمت خدا هر چه کارهای نیک انجام دهد، ناچیز است.

بندگان (خاصّ) خداوند رحمان، کسانی هستند که با آرامش و بی‎تکبّر بر زمین راه می‎روند و هنگامی که جاهلان آنان را مخاطب سازند (و سخنان نابخردانه گویند) به آنان سلام می‎گویند (و با بی‎اعتنایی و بزرگواری از آنان بگذرند).

کمترین حدّ تشکّر آن است که برخوردها، پر محبّت و صمیمی و به دور از هرگونه آزار و رنجش باشد. عالی‎ترین تشکّر آن است که در برابر خوبی افراد، چند برابر خوبی کرد و خوبی آنان را در زبان و عمل، به بهترین وجه جبران نمود.

شکر دارای مراحل و معنای گسترده‎ای است. شکر در برابر خدا، آن است که انسان نهایت خضوع را در برابر او بنماید و از هرگونه مخالفت با فرمان او بپرهیزد.

تغافل یعنی شخصی چیزی را می‎داند و از آن آگاهی دارد. ولی از روی مصلحت، خود را غافل و بی‎خبر نشان می‎دهد و به گونه‎ای برخورد می‎کند که طرف مقابل تصوّر می‎کند که او از موضوع بی‎خبر است.

قرآن در هفت مورد، پس از دعوت به یکتایی و شکر خدا، بی‎درنگ دعوت به احسان و تشکّر از پدر و مادر می‎کند. آیه‎های 83 سوره بقره، 36 سوره نساء، 151 سوره انعام، 23 سوره اسراء، 19 سوره نمل، 15 سوره احقاف، و 13ـ14 سوره لقمان.

مرز بین سخاوت و اسراف، بسیار باریک است. چه بسا افرادی به اسراف و بریز و بپاش، که از گناهان کبیره است، دست می‎زنند و آن را سخاوت می‎نامند. سخاوت به معنای جود و بخشش به اندازه در راه حق و عدالت است که اگر از اندازه و از مرز حق خارج شود. اسراف و مذموم خواهد بود.

امانت‎داری در اسلام به قدری مهم و جدّی است که هیچ‎گونه عذری برای ترک آن وجود ندارد، و امانت در هر موقعیت و شرایطی، باید به صاحبش بازگردد.

خاندان رسالت(ع) در گفتار و رفتارشان به قرض‎الحسنه اهمیّت فراوان می‎دادند و خود در این راه پیش قدم می‎شدند و پیروانشان را با تأکیدهای بسیار به این امر مقدّس دستور می‎دادند.