کارشکنی‌ها و استبداد و خودمحوری معاویه در برابر امیر مؤمنان علی(ع) و تجاوز او در شهرها، موجب شد که امیر مؤمنان علی(ع) تصمیم گرفت که مردم را برضدّ معاویه بسیج کند، و به دنبال این تصمیم، ماجرای جنگ طولانی صفّین رخ داد...

هرگز مستضعفان ترس آن را نداشتند که از ناحیه‌ی حکومت علی(ع) به آنها ظلم گردد، و زورمندان راه نفوذی به آن حضرت، برای اهداف شوم خود نداشتند...

در این عصر، حضرت علی(ع) یگانه مرجع فتوا بود، حوادثی رخ داد که برای حلّ آن‌ها از حضرت علی(ع) کمک می‌گرفتند، حضرت علی(ع) نظر خود را ارائه می‌داد...

هنگامی که ابوبکر زمام امور خلافت و رهبری را بعد از پیامبر(ص) به دست گرفت، حضرت علی(ع) با یارانش، به شدّت اعتراض کردند، و در هر فرصتی با احتجاج و استدلال، از حقّ خود دفاع نمودند، اعتراض‌ها و دفاعیّات علی(ع) بسیار است...

خدایا! دوستان او را دوست بدار، و دشمنانش را دشمن بدار، محبوب بدار آن کس که او را محبوب دارد، و مبغوض بدار آن کس که او را مبغوض دارد، و یارانش را یاری کن، و آنانکه او را یاری نکنند، یاری نکن، و حقّ را همواره همراه او بدار، و او را از حقّ جدا نکن

علی(ع) در چند فرسخی مکّه، مردی را فرمانده‌ی لشگر خود کرد، و خود جلوتر به سوی مکّه شتافت و در همان هنگام پیامبر(ص) وارد مکّه شد، علی(ع) نیز وارد گردید، علی(ع) به حضور پیامبر(ص) رفت، و اخبار یمن را به عرض آن حضرت رسانید...

مردی از هوازن که نامش «ابوجَرْوَل» بود، پرچم سیاهی بر سر نیزه بلند بسته بود و در پیشاپیش لشکر کفر سوار بر شتر سرخی به پیش می‌آمد به هر مسلمانی که می‌رسید او را می‌کشت. و سپس پرچم را به علامت پیروزی بلند می‌کرد که کافران می‌دیدند...

در این هنگام، پیامبر(ص) از خانه بیرون آمد، مسلمانان مدینه را در دو صف قرار داد و با هم تا یک فرسخی به استقبال علی(ع) شتافتند، هنگامی که چشم علی(ع) به قامت پیامبر(ص) افتاد، به احترام آن حضرت، از اسب پیاده شد، و به طرف پاهای پیامبر(ص) خم شد تا ببوسد...

حضرت علی(ع) در تدوین صلح حدیبیّه، نقش بسیار داشت، و موادّ آن را خودش نوشت، و پس از پیامبر(ص)، هیچ شخصی مانند علی(ع) در برقراری چنان صلحی، نقش نداشت.

مسلمانان از وحشت، در سکوت فرو رفته بودند، تنها حضرت علی(ع) با شنیدن صداهای پیاپی «عمرو»، مکرّر به پیامبر(ص) التماس می‌کرد تا اجازه رفتن به میدان را به او بدهد.

در جنگ اُحُد، پس از شهادت مصعب، علی(ع) پرچم را به دست گرفت، در این هنگام، سپاه دشمن ۹ نفر از پرچمداران خود را که از قهرمانان خود بودند یکی پس از دیگری به میدان فرستاد، و همه‌ی آنها به دست پرتوان حضرت علی(ع) به هلاکت رسیدند.

شمشیر برّان علی(ع) در میدان نبرد بدر، دشمنان را یکی پس از دیگری کشت، تا سپاه اسلام پیروز گردید، در این هنگام علی(ع) ۲۵ سال داشت.

هنگامی که وقت هجوم فرا رسید، دسته‌جمعی با شمشیرهای کشیده وارد خانه‌ی پیامبر(ص) شدند و کنار بستر آن حضرت آمدند، ناگاه دیدند علی(ع) از بستر برجهید، مشرکان تا چهره‌ی علی(ع) را دیدند، حیران شدند و گفتند: «محمّد کجا است؟

سکوت مجلس را فرا گرفته بود، ناگاه علی(ع) برخاست و قفل سکوت را شکست و گفت: «ای پیامبر خدا! من تو را یاری می‌کنم»، سپس دستش را به سوی پیامبر(ص) دراز کرد تا به عنوان بیعت فداکاری و وفاداری بفشرد.

عباس گفت: آن مرد زیبایی که جلوتر آمد، برادرزاده‌ام محمّد(ص) است، و آن نوجوان، که در جانب راستش آمد، علی(ع) پسر ابوطالب است، و آن بانو، خدیجه(س) همسر محمّد(ص) می‌باشد، سوگند به خدا در سراسر زمین هیچ‌کس جز این سه نفر، پیرو این دین تازه (اسلام) نیست.

در مورد آموزش و تربیت او، پیامبر اسلام(ص) او را تحت نظر خود بزرگ کرد، در همان ده سال آغاز عمر علی(ع) که وقت شکل‌گیری شخصیّت انسان است، پیامبر(ص) چون پدری آگاه و مهربان در کنار علی(ع) می‌زیست و هیچگاه از او جدا نمی‌شد، محیط زیست او نیز، همواره از بت‌پرستان جدا بود.

در همین لحظه، دیوار کعبه شکافته شد، فاطمه(س) به درون کعبه وارد شد، آن دیوار مانند اوّل به هم پیوست، حاضران حیران و شگفت‌زده شدند، شب و روز سخن از این حادثه‌ی عجیب در زبان‌ها بود، نه کلید، در خانه را می‌گشود و نه کلنگ در ساختمان کعبه اثر می‌کرد...

وقت و محلّ شهادت: صبح ۱۹ رمضان سال ۴۰ هجرت، توسط ابن‌ملجم در مسجد کوفه، ضربت خورد، و شب ۲۱ رمضان در سن ۶۳ سالگی در کوفه به شهادت رسید.

امام(ع) وارد مسجد شدند به نماز ایستادند و تکبیر افتتاح نماز را گفتند و پس از قرائت به سجده رفتند در این هنگام إبن ملجم در حالی که فریاد می ­زد «لِلّهِ الحُکمُ لا لَکَ یا عَلی» با شمشیر زهرآلود ضربتی بر سر مبارک امام زد، از قضا این ضربت بر محلّی اصابت کرد که سابقاً شمشیر عمرو بن عبدود برآن وارد شده بود و فرق مبارک آن حضرت را تا پیشانی شکافت.

حادثه حکمیّت در سرزمین صفین، از حوادث بی سابقه تاریخ اسلام به شمار می رود. أمیرالمؤمنین(ع) که در دو قدمی پیروزی قرار داشت و اگر یاران نادان و ناآگاه او دست از حمایت حضرتش بر نمی داشتند یا لااقل برای او ایجاد مزاحمت نمی کردند، چشم فتنه را از کاسه در می آورد...