شب و روز در عالم برزخ چگونه است؟

فصل سوّم: معاد | ۴

شب و روز در عالم برزخ

سوال

شب و روز در عالم برزخ بر چه مبنائی است. آیا مطابق شب و روز عالم طبیعت است؟

جواب

ظاهراً عالم برزخ خود معیارهای خاص خود را دارد و برزخ بین دنیا و آخرت است. روح نه مثل دنیا تعلق به بدن عنصری دارد و نه مجرد صرف است. بلکه متعلق به جسم و هیئت برزخی است که گاه برای بعضی مرئی می‌شود و بر حسب بعض آیات جسم برزخی او مورد ثواب و عقاب قرار می‌گیرد مثل:
*النَّارُ یُعْرَضُونَ عَلَیْهَا غُدُوًّا وَعَشِیًّا[1]*.
حال حقیقت این امور چگونه است؟ در این دنیا لااقل بر امثال ما مجهول است بعضی گفته‌اند روح در عالم برزخ هم مجرد نیست و چیزی بدون شکل و هیئت و صورت در عالم امکان وجود ندارد حتی ملائکه اولی اجنحة مثنی و ثلاث و رباع می‌باشند و جبرئیل هم بطور مجرد و غیر مصور، نیست.
مع ذلک ما بیشتر از آنچه آیات و احادیث بر آن صراحت داشته باشد اظهارنظر و عقیده نمی‌کنیم و به همان اعتقاد اجمالی بسنده می‌نماییم و در تعیین حدود و تفاصیل آنها پا را از ظواهر آیات و روایات فراتر نمی‌گذاریم.

پی نوشت

[1] سوره غافر، آیه

دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت