شرح خطبه همّام

شرح خطبه همّام/ هم‌نشینی و رفاقت با اهل تقوا
درسنامه شماره ۳۴

شرح خطبه همّام/ هم‌نشینی و رفاقت با اهل تقوا

به قدری هم نشینی با خوبان و اخیار در سعادت و پیشرفت انسان موثّر است که مولای متّقیان می فرمایند: هیچ چیز به اندازه ی هم نشینی با خوبان دعوت به خیر و خوبی نکرده و از شرّ و بدی نجات نمی دهد.
شرح خطبه همّام/ اهل تقوا به دنبال انتقام نمی‌روند
درسنامه شماره ۳۳

شرح خطبه همّام/ اهل تقوا به دنبال انتقام نمی‌روند

در حال ظلم و عصبانیّت زمینه ی ظلم و تعدّیِ شخص مظلوم نیز فراهم است. با کمی سهل انگاری و بی توجّهی ممکن است مظلوم با زیاده روی در انتقام و قصاص، جای خود را به ظالم داده و خود گرفتار ظلم شود.
شرح خطبه همّام/ پرهیز از شماتت
درسنامه شماره ۳۲

شرح خطبه همّام/ پرهیز از شماتت

اهل تقوا قدم در راه باطل نمى ‏گذارند و پای خویش را از مرز حقّ بيرون نمى ‏نهند. بسیاری از انسان ها با اختلافات گسترده در عقیده و رفتار، هر کدام راهی را که برگزیده اند حق می دانند و به همین جهت به سختی از مسیر خود انصراف داده و راه دیگری را بر می گزینند.
شرح خطبه همّام/ حق همسایگی
درسنامه شماره ۳۱

شرح خطبه همّام/ حق همسایگی

انسان با تقوا همچون درختی است که برای خود و دیگران جز خیر و نیکی ثمر نمی دهد. همگان از برّ و نیکی او بهره مندند و از شرّ او در آسایش. در این راستا مولایمان علی علیه السّلام صفات دیگری را برای اهل تقوا بیان می کنند که به مطالعه و بررسی آن ها می پردازیم.
شرح خطبه همّام/ فراموش نکردن تذکّرات و لقب بد ندادن
درسنامه شماره ۳۰

شرح خطبه همّام/ فراموش نکردن تذکّرات و لقب بد ندادن

انسان متّقی هر گونه تذکّر خیری که هدایت و رستگاری را به دنبال دارد فراموش نمی کند. اشتغالات روزانه و ابتلا به مشکلات و مصائب، باعث غفلت او از تذکّرات الهی نمی شود. او همواره در مسیر خدا حرکت می کند.
شرح خطبه همّام/ امانت‌داری
درسنامه شماره ۲۹

شرح خطبه همّام/ امانت‌داری

چشم و گوش و دست و زبان و ... امانت خدا هستند و خالق و مالک آن ها به ما دستور داده تا از آن ها در برابر آفات و خطرات مراقبت کنیم. خود او آفات امانت هایش را از طریق کتب آسمانی، انبیاء و اولیائش برای بشر معرّفی نموده است.
شرح خطبه همّام/ شکرگزاری در خوشی‌ها
درسنامه شماره ۲۸

شرح خطبه همّام/ شکرگزاری در خوشی‌ها

معمولاً انسان ها در شرایط سخت و ناگوار زمام صبر از کف داده و دست به انجام کارهایی می زنند که از انسان سالم و عاقل در حالت عادی بسیار بعید و ناشایست است. چه بسیار تصمیم های عجولانه و ناپسند و چه فراوان جنایات و جرائمی که بر اثر صبر نکردن در مشکلات، گریبان گیر انسان ها می شود.
شرح خطبه همّام/ با وقار در سختی‌ها و صبور در ناگواری‌ها
درسنامه شماره ۲۷

شرح خطبه همّام/ با وقار در سختی‌ها و صبور در ناگواری‌ها

استمرار و مداومت بر خیرات و افعال پسندیده از اهمّیّت ویژه ای برخوردار است به طوری که مولا امیر المؤمنین علیه السّلام در این باره می فرمایند: «قَلِيلٌ‏ يَدُومُ‏ خَيْرٌ مِنْ‏ كَثِيرٍ يَنْقَطِعُ». اندکی که دوام داشته باشد بهتر است از زیادی که استمرار نداشته و قطع می گردد.‏
شرح خطبه همّام/ خوش‌کلام و اهل خیر بودن
درسنامه شماره ۲۶

شرح خطبه همّام/ خوش‌کلام و اهل خیر بودن

اهل تقوا با تمام علوّ مقام و درجه ای که دارند امّا معصوم نیستند پس امکان صدور خطا از ایشان وجود دارد ولی خطای آن ها به اندازه ای نیست که عدالت ایشان را از بین ببرد. در واقع هرگز از ایشان گناه کبیره ای سر نمی زند ولی ممکن است به ندرت پیش بیاید که خطای صغیره ای را مرتکب شوند.
شرح خطبه همّام/ اهل ذکر و گذشت بودن
درسنامه شماره ۲۵

شرح خطبه همّام/ اهل ذکر و گذشت بودن

اهل تقوا اگر چه با بدن خود در میان غافلان باشند ولی با قلبشان همراه ذاکران خدا هستند و به همین دلیل از حیث حکم و فعل جزء ذاکران محسوب می‌شوند.
شرح خطبه همّام/ مهار شهوت و کظم غیظ
درسنامه شماره ۲۴

شرح خطبه همّام/ مهار شهوت و کظم غیظ

در حدیثی نورانی از مولای متّقیان علی علیه السّلام آمده است: هر گاه عقل به کمال برسد، شهوت نقصان یافته و کم می شود.همچنین فرمودند: با وجود شهوت، عقلی وجود نخواهد داشت.
شرح خطبه همّام/ کم‌خوراک و سهل‌الامر بودن
درسنامه شماره ۲۳

شرح خطبه همّام/ کم‌خوراک و سهل‌الامر بودن

حضرت امیر علیه السّلام در توصیف اهل تقوا می فرمایند: «تَرَاهُ ... مَنْزُوراً أَكْلُهُ سَهْلًا أَمْرُهُ حَرِيزاً دِينُهُ‏». خوراكش را اندك، امورش را آسان، دينش را محفوظ می بینی.
شرح خطبه همّام/ کم‌لغزش بودن اهل تقوا
درسنامه شماره ۲۲

شرح خطبه همّام/ کم‌لغزش بودن اهل تقوا

از آن جائی که اهل تقوا معصوم نیستند، ترک اولی از ایشان سر می زند ولی چون وجودشان چنان از عشق خدا تربیت یافته که به قدر ترک اولی نیز راضی به ناخشنودی پروردگار متعال نیستند به همین جهت کم تر پیش می آید که دچار لغزشِ ترک أولی شوند.
شرح خطبه همّام/ پرهیز از آرزوهای دور و دراز
درسنامه شماره ۲۱

شرح خطبه همّام/ پرهیز از آرزوهای دور و دراز

امیر المؤمنین علی علیه السّلام در ادامه ذکر ویژگی های متّقین به بیان این مطلب می پردازند که چیزی موجب شادی و روشنی چشم اهل تقوا می شود که فنا و نیستی در آن راه ندارد و از طرفی ایشان نسبت به آن چه جاودانه نیست زهد ورزیده و اساساً علاقه مند نیستند.
شرح خطبه همّام/ تنبیه نفس سرکش
درسنامه شماره 20

شرح خطبه همّام/ تنبیه نفس سرکش

اگرچه انسان از خدای متعال و گذر زمان و مرگ غافل است ولی باید بداند که خداوند شاهد و ناظر بر اعمال می باشد و زمان، خواسته یا ناخواسته، دانسته یا ندانسته به سرعت می گذرد و هر نَفَسی که می کشیم یک گام به مرگ خود نزدیک و در آستانه سفر آخرت قرار می گیریم.
شرح خطبه همّام/ امکان شکر نعمت
درسنامه شماره ۱۹

شرح خطبه همّام/ امکان شکر نعمت

یکی از درجات ممتاز اهل تقوا، مقام شکرگزاری ایشان می باشد. اشتغالات روزانه و خستگی حاصل از آن باعث غفلت آن ها از توجّه به ذات باری تعالی و نعمات او نمی گردد.
شرح خطبه همّام/ اهمّیّت کار و تلاش برای کسب روزی
درسنامه شماره 18

شرح خطبه همّام/ اهمّیّت کار و تلاش برای کسب روزی

کار و تلاش برای اهل تقوا در طلب روزی حلال و خدمت به خلق از برترین عبادات و قدم برداشتن در این مسیر هم شأن و رتبه جهاد فی سبیل الله است.
شرح خطبه همّام/ میانه‌روی در عین بی‌نیازی
درسنامه شماره 17

شرح خطبه همّام/ میانه‌روی در عین بی‌نیازی

اقتصاد و میانه رویِ اهل تقوا منحصر در زمان گرفتاری و تنگدستی نیست. بلکه ایشان پیوسته حتّی در زمان گشایش و بی نیازی دست از میانه روی نمی کشند.
شرح خطبه همّام/ دور اندیشی در عین نرمی
درسنامه شماره ۱۶

شرح خطبه همّام/ دور اندیشی در عین نرمی

حلم برای علم ضروری و لازم است و إلّا چه بسا عالِمی که در سینه خود انبوهی از علم را به همراه دارد ولی از آن جایی که از صفت حلم محروم است، مردم از بوستان علم او بی بهره اند و در نتیجه او قادر نیست زکات علم خود را از این طریق بپردازد.
شرح خطبه همّام/ ثمرات خوف
درسنامه شماره ۱۵

شرح خطبه همّام/ ثمرات خوف

امام صادق علیه السّلام روایت است که فرمودند: هر کس از خدا بترسد، خداوند همه چیز را از او ترسان خواهد ساخت و هر آن کس که از خدا نترسد، خداوند او را از همه چیز ترسان خواهد ساخت.