حَتَّى إِذَا جَآءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ رَبِّ ارْجِعُونِ (۹۹) لَعَلِّی أَعْمَلُ صَالِحًا فِیمَا تَرَكْتُ كَلَّا إِنَّهَا كَلِمَةٌ هُوَ قَائِلُهَا وَمِن وَرَائِهِم بَرْزَخٌ إِلَى یوْمِ یبْعَثُونَ (۱۰۰)
[دشمنان حق از دشمنی خود باز نمیایستند] تا زمانی که یکی از آنان را مرگ در رسد، میگوید: ای پروردگار من مرا [برای جبران گناهان و تقصیرهایی که از من سر زده به دنیا] بازگردان؛ (۹۹) امید است در [برابر] آنچه [از عمر، مال و ثروت در دنیا] واگذاشتهام کار شایستهای انجام دهم. [به او میگویند:] چنین نیست [که می گویی] بدون تردید این سخنی بیفایده است که او گوینده آن است، و پیش رویشان برزخی است تا روزی که برانگیخته میشوند. (۱۰۰) (مؤمنون)
پس از مرگ، انسان وارد عالم برزخ میگردد. کافران در برزخ عذاب شده و منتظر مجازات سخت قیامت هستند و مؤمنان پاداش و رحمت خداوندی را مشاهده میکنند. شواهد نقلی فراوانی در قرآن و روایات بر وجود عالم برزخ وجود دارد. در قرآن ـ علاوه بر آیهی فوق ـ میتوان به آیات ۱۶۹ آل عمران، ۴۶ غافر، ۲۶ یس و ... اشاره کرد. دلالت آیهی فوق بر عالم برزخ روشن است؛ زیرا در رد خواستهی بازگشت کافران، آنان را این چنین توصیف میکند که تا روز قیامت در برزخ به سر میبرند.
امام صادق(ع):
«والله أَتَخَوَّفُ عَلَیكُمْ فی البَرزَخِ وَ هُوَ القَبرُ مُنذُ حینِ مَوتِه إلى یوم القِیامَة؛
به خدا سوگند! از برزخ بر شما میترسم و برزخ از زمان قبر هنگام مرگ تا روز قیامت است.» کافی: ج۳ ص۲۴۲ ح۳.
نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت